Nietrzymanie moczu

Nietrzymaniem moczu nazywa się niezależne od woli człowieka, niekontrolowane oddawanie moczu, najczęściej spowodowane zaburzeniami pracy dolnych dróg moczowych, głównie pęcherza lub zwieracza cewki moczowej.

Nietrzymanie moczu stwierdza się dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn.

RODZAJE NIETRZYMANIA MOCZU

Naglące nietrzymanie moczu:

• spowodowane jest gwałtownym parciem; pojawia się nagła konieczność opróżnienia pęcherza i jednoczesna niemożność utrzymania w nim moczu

Wysiłkowe nietrzymanie moczu:

• polega na mimowolnym popuszczaniu moczu w czasie kaszlu, kichania, śmiechu, napinania mięśni lub podnoszenia ciężkich przedmiotów

Nietrzymanie moczu z przepełnienia:

• polega na mimowolnym oddawaniu moczu przy przepełnionym pęcherzu

Mieszane nietrzymanie moczu:

• połączenie różnego typu inkontynencji (nietrzymania moczu), np. wysiłkowe i naglące nietrzymanie moczu.

OBJAWY NIETRZYMANIA MOCZU

Najczęstsze objawy nietrzymania moczu:

• parcie na pęcherz
• częste oddawanie niewielkich ilości moczu
• nocne oddawanie moczu
• nietrzymanie moczu przy wysiłku.

Niektóre objawy utrzymują się przez wiele miesięcy lub nawet lat, co znacznie utrudnia codzienne życie.

PRZYCZYNY NIETRZYMANIA MOCZU

Nietrzymanie moczu w 90% jest schorzeniem nabytym, w 10% wrodzonym.

Główne przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu:

• osłabiona muskulatura dna miednicy
• osłabienie mięśni pęcherza oraz zwieracza cewki moczowej, co u kobiet związane jest z niedoborem estrogenów w okresie menopauzy
• obniżenie się żeńskich narządów płciowych
• urazy okołoporodowe krocza.

Czynniki sprzyjające występowaniu nietrzymania moczu:

• płeć żeńska
• wiek
• zakażenia układu moczowego
• menopauza
• brak aktywności fizycznej po porodach
• zabiegi operacyjne układu moczowo–płciowego
• przerost gruczołu krokowego
• zapalenie pochwy
• choroby neurologiczne
• cukrzyca
• niewydolność krążenia
• alkoholizm
• przyjmowanie niektórych leków.

Nietrzymanie moczu może być także objawem poważnej choroby.

DIAGNOSTYKA I LECZENIE NIETRZYMANIA MOCZU

Aby określić przyczyny nietrzymania moczu oraz zorientować się w czynności dolnych dróg moczowych, konieczne jest wykonanie pełnego badania urodynamicznego.

W każdym przypadku pojawienia się początkowych objawów pacjent powinien zasięgnąć porady urologa i neurologa, a kobiety również ginekologa.

Badania wykonywane w diagnostyce nietrzymania moczu:

• badanie ogólne moczu
• posiew moczu
• ocena stężenia kreatyniny i mocznika w surowicy krwi
• USG (ultrasonografia)
• badanie radiologiczne
• badanie urodynamiczne.

Badania te pozwalają w większości przypadków ustalić przyczynę nietrzymania moczu i zastosować właściwe leczenie.

Leczenie nietrzymania moczu jest procesem długotrwałym i wymaga współpracy pacjenta z lekarzem specjalistą.

Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu to głównie leczenie operacyjne. Obecnie wykonywane zabiegi charakteryzują się wysoką skutecznością. Przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia u zdecydowanej większości osób uzyskuje się całkowite ustąpienie r dolegliwości lub ich zmniejszenie, co pozwala przywrócić pacjentom komfort życia.

PORADY LEKARZA

✓ NALEŻY:

• w celu przywrócenia sprawności pęcherza moczowego wykonywać trening mięśni dna miednicy; jedną z technik stosowanych do poprawy funkcji skurczowej są ćwiczenia Kegla; ćwiczenia te polegają na zwieraniu wejścia do pochwy, tak jakby chciało się zahamować strumień moczu; napięcie należy utrzymywać przez około 30 sekund, a ćwiczenie powtarzać 5-10 razy dziennie
• po operacjach w okolicy krocza wzmacniać mięśnie miednicy; gimnastyka mięśni miednicy mniejszej polega na naprzemiennym, regularnym i świadomym napinaniu i rozluźnianiu mięśni, np.:
  • leżąc na plecach z nogami ugiętymi w kolanach, napina się mięśnie i powoli unosi miednicę, aż do momentu, kiedy uda i plecy znajdą się w jednej linii
  • siedząc na krześle, napina się mięśnie miednicy, jednocześnie ściskając między zgiętymi kolanami piłkę lub ręcznik
• dbać o prawidłową masę ciała, ponieważ otyłość powoduje zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej i nacisku na pęcherz moczowy
• przyjmować duże ilości płynów; odwodnienie organizmu prowadzi do zagęszczenia moczu, a w konsekwencji sprzyja zakażeniom układu moczowego
• regularnie oddawać mocz (co 2-3 godziny) lub zawsze, kiedy tylko odczuwa się taką potrzebę
• wskazane jest spożywanie owoców i warzyw oraz produktów pełnoziarnistych, które zapobiegają zaparciom; naprężanie się przy oddawaniu stolca osłabia mięśnie dna miednicy.

✓ NIE NALEŻY:

• spożywać produktów drażniących pęcherz, takich jak:
  • alkohol
  • napoje gazowane
  • kawa
  • mleko
  • ostre przyprawy
• przyjmować leków powodujących zwiększenie parcia na pęcherz.