Kręcz szyi

Kręcz szyi to nieprawidłowe ułożenie głowy i szyi względem tułowia, polegające na pochyleniu głowy do boku. Jednocześnie twarz zwrócona jest w stronę przeciwną, a podbródek lekko uniesiony. Ułożenie to nie podlega woli człowieka, chociaż w przypadkach nabytych udaje się na pewien czas siłą woli ustawić głowę w położeniu prawidłowym.

Kręcz szyi może wystąpić jako:

• postać wrodzona — dziecko rodzi się z kręczem

• postać nabyta — w każdym wieku.

Głównym mięśniem odpowiedzialnym za ruchy szyi do boków jest mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, można go łatwo wyczuć, przykładając rękę do szyi z boku i wykonując zwrot głowy w stronę przeciwną. W przypadku prawostronnego kręczu, szyja zbliżona jest do prawego barku, natomiast twarz „patrzy” w lewą stronę.

OBJAWY I PRZYCZYNY KRĘCZU SZYI

1. Wrodzony kręcz szyi pochodzenia mięśniowego

• powstaje w życiu płodowym na skutek skrócenia, zwłóknienia i zbliznowacenia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
• poza charakterystycznym ustawieniem głowy i szyi występują zaburzenie rozwoju twarzoczaszki oraz wady zgryzu

2. Wrodzony kręcz szyi pochodzenia kostnego

• powstaje w życiu płodowym na skutek nieprawidłowego rozwoju kręgów szyjnych, które po jednej stronie są niższe, co powoduje przygięcie szyi w tę stronę

3. Kręcz szyi ułożeniowy

• powstaje w życiu płodowym w wyniku nieprawidłowego ułożenia płodu w macicy
• brak zmian w mięśniu mostkowo-obojczykowo-sutkowym

4. Nabyty kręcz karku powstały w czasie życia może być skutkiem:

• urazu szyi, także blizny po oparzeniach
• zmian zapalnych, np. po zapaleniu mózgu
• niedowładu mięśni szyi
• wad wzroku i słuchu — osoba stara się zrekompensować niesprawny narząd, zmieniając ustawienie głowy
• wzmożonego napięcia mięśni szyi (nazywany jest wtedy kurczowym kręczem karku).

Kurczowy kręcz karku (spastyczny kurcz karku)

• zaliczany jest do dystonii ogniskowych
• najczęściej jego przyczyna jest nieznana
• niekiedy powstaje po pewnym czasie od urazu głowy lub szyi
• może być spowodowany przyjmowaniem leków
• u części chorych spotyka się obciążenie rodzinne
• może dojść do niego w nocy lub np. przy wykonywaniu czynności skupiających uwagę i wymagających pracy obu rąk, np. przy komputerze
• narasta w przeciągu sekund
• nasila się w miarę trwania choroby i jest procesem dynamicznym
• może trwać latami, z okresami poprawy
• może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak najczęściej spotyka się go u osób między 30. a 50. rokiem życia
• zaburzenie dotyczy głównie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego i mięśnia czworobocznego, które ulegają silnemu skurczowi
• obok charakterystycznego ustawienia głowy mogą występować:
  • ból szyi
  • potrząsanie głową.

DIAGNOSTYKA KRĘCZU SZYI

Diagnostyka opiera się o:

• opis objawów i badanie pacjenta
• badanie radiologiczne odcinka szyjnego kręgosłupa
• badanie elektromiograficzne mięśni szyi
• rezonans magnetyczny szyi.

LECZENIE KRĘCZU SZYI

Wrodzony kręcz szyi pochodzenia mięśniowego – stosuje się intensywne leczenie fizykoterapią od pierwszych dni życia. Możliwe jest także leczenie operacyjne. Rodzice uczeni są, jak codziennie prowadzić gimnastykę swojego dziecka. Pomocne jest takie układanie dziecka w łóżeczku, aby spojrzenie w kierunku interesujących go przedmiotów lub osób wymagało ruchu głowy w przeciwnym kierunku niż występuje kręcz.

Wrodzony kręcz szyi pochodzenia kostnego – leczenie sprowadza się do gipsowych opatrunków lub kołnierzy ortopedycznych.Wykonuje się także fizykoterapię.

Kręcz szyi ułożeniowy – ustępuje samoistnie.

Kurczowy kręcz karku – leczenie farmakologiczne polega na podaniu toksyny botulinowej do mięśni (jest to toksyna wytwarzana przez bakterię Clostridium botulinum, nazywana potocznie jadem kiełbasianym). Leczniczo podaje się dawki o wiele mniejsze od szkodliwej. Substancja powoduje porażenie mięśni.

Leczenie operacyjne polega na przecięciu nerwów odpowiedzialnych za ruch mięśnia, który objęty jest skurczem.

U osób, u których nie udało się uzyskać poprawy, można zastosować głęboką stymulację mózgu.

PORADY LEKARZA

✓ NALEŻY

• spać z niewielką poduszką pod głową
• stosować masaże
• stosować maści rozgrzewające
• czasem na początku wystąpienia kręczu delikatnie dotknąć brody i pchnąć ją w stronę przeciwną do kręczu, pozwala to na powrót głowy do pozycji prawidłowej
• podjąć próby zrelaksowania:
  • słuchanie spokojnej muzyki (niskie tony)
  • patrzenie na zielone światło.

✓ NIE NALEŻY:

• bagatelizować objawów
• zapominać o prawidłowym układaniu dziecka w łóżeczku
• długo przebywać w pozycji, w której napięte są mięśnie szyi.