Astygmatyzm (niezborność) jest zazwyczaj dziedziczną wadą narządu wzroku wynikającą z nieprawidłowej budowy rogówki lub soczewki, prowadzącą do zaburzenia widzenia (zamazany i zdeformowany obraz). Zwykle występuje od urodzenia i z wiekiem nie nasila się ani nie zmniejsza. Często niezborności towarzyszą krótkowzroczność lub nadwzroczność (mówi się wówczas o astygmatyzmie złożonym). Astygmatyzm jest wadą występującą zarówno przy patrzeniu na przedmioty bliskie, jak i dalekie.
Wyróżnia się następujące rodzaje niezborności:
1. Regularna – najczęściej jest to wada wrodzona; występuje w przypadku, kiedy promień krzywizny rogówki oka w płaszczyźnie pionowej jest inny niż w płaszczyźnie poziomej
2. Nieregularna – spowodowana najczęściej urazami lub zakażeniami rogówki; krzywizna rogówki zmieniona jest nierównomiernie
3. Prosta – występuje, jeżeli niezborność jest jedyną wadą refrakcji (czyli załamania promieni świetlnych przechodzących przez wszystkie struktury układu optycznego oka)
4. Złożona – jeżeli niezborności towarzyszą inne wady narządu wzroku (np. nadwzroczność albo krótkowzroczność).
OBJAWY ASTYGMATYZMU
Jeżeli nieprawidłowości w krzywiźnie rogówki są niewielkie, mogą nie dawać żadnych specyficznych objawów.
W przypadku większej wady mogą wystąpić:
- częściowe zaburzenia w polu widzenia
- deformacja i zamglenie obrazu
- uczucie zmęczenia, ból oka, bóle głowy, zawroty głowy (w wyniku nadmiernego wysiłku układu wzrokowego).
PRZYCZYNY ASTYGMATYZMU
O niezborności mówi się wówczas, gdy przednia powierzchnia oka (rogówka) lub soczewka (znajdująca się wewnątrz gałki ocznej) mają nieznacznie inną krzywiznę, tzn. nie jest identyczna na całej swej powierzchni. Światło, przechodząc przez tak zdeformowaną rogówkę lub soczewkę, ulega załamaniu i trafia na siatkówkę w innej płaszczyźnie, co daje charakterystyczny zamazany, przymglony obraz.
DIAGNOSTYKA ASTYGMATYZMU
W celu postawienia prawidłowej diagnozy zaleca się wizytę u okulisty, który przeprowadza szczegółowe badania określające wielkość wady. Astygmatyzm jest mierzony w dioptriach. W zależności od wielkości wady wyróżnia się różne stopnie niezborności.
| Stopień astygmatyzmu | Wielkość (dioptrie) |
|---|---|
| Niski | do 1.00 |
| Średni | od 1.00 do 2.00 |
| Wysoki | od 2.00 do 3.00 |
| Bardzo wysoki | powyżej 3.00 |
LECZENIE ASTYGMATYZMU
W przypadku stwierdzenia niezborności wskazana jest korekcja optyczna wady w celu poprawy ostrości widzenia. Najczęściej stosowane są soczewki cylindryczne.
Korekcja astygmatyzmu opiera się zatem na zastosowaniu:
1. Okularów – najprostsza i najbezpieczniejsza metoda korekcji astygmatyzmu
2. Soczewek korygujących – mogą one jednak powodować podrażnienia oraz sprzyjać powstawaniu infekcji
3. Zabiegów chirurgicznych – obecnie istnieją cztery podstawowe metody korekcji astygmatyzmu polegające na zmianie właściwości załamywania światła rogówki poprzez zmianę jej krzywizny. Należą do nich:
- PK (Promienista Keratotomia)
- ALK (Automated Lamellar Keratoplasty)
- PRK (Photo Rejractiv Keratectomy)
- LASIK (Laser Assisted in Situ Keratomileusis) – jak dotąd najlepsza metoda, powstała z połączenia powyższych technik zabiegowych.
Jeżeli niezborności towarzyszy inna wada wzroku, lekarz okulista zastosuje specjalne soczewki wyrównujące obydwie wady wzroku.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY
- zasięgnąć porady okulisty
- przeprowadzać regularne badania wzroku
- wykonywać ćwiczenia rozluźniające mięśnie gałki ocznej.
✓ NIE NALEŻY:
- prowadzić pojazdów
- pracować bez okularów przy maszynach w ruchu
- przeciążać wzroku podczas długotrwałej pracy przy komputerze.
