Zawał serca dotyka ok. 80 tys. Polaków każdego roku [1]. Choć wśród czynników ryzyka można wymienić wiele elementów, ogromną rolę odgrywa niezdrowy tryb życia. To dobra wiadomość, ponieważ – poprzez zmianę nawyków żywieniowych – można zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego schorzenia.
Sposób odżywiania odgrywa istotną rolę w profilaktyce chorób układu krążenia. Warto więc przyjrzeć się swojemu jadłospisowi, wykluczając produkty wpływające negatywnie na serce oraz włączając żywność wspierającą funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.
Co szkodzi sercu?
Największym zagrożeniem dla serca jest podwyższony poziom cholesterolu. Dlaczego? Nadmierna ilość lipoprotein LDL przyczynia się do powstawania blaszki miażdżycowej, która prowadzi do miażdżycy. Gdy dochodzi do znacznego zwężenia światła lub całkowitego zamknięcia tętnicy doprowadzającej krew do serca, następuje stopniowa martwica mięśnia sercowego.
Szacuje się, że podaż cholesterolu pokarmowego przekraczająca 200 mg / 1000 kcal zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej serca nawet o 30% [1].
Dlatego to właśnie dieta jest jednym z kluczowych czynników, dzięki którym można przyspieszyć wystąpienie tego incydentu sercowego lub zmniejszyć ryzyko jego pojawienia się.
Dieta sercowa – co się na nią składa?
Dieta sercowa to nic innego jak sposób odżywiania, który wpływa pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy. Istotą jest dostarczenie takich produktów spożywczych, które pomogą obniżyć poziom „złego” cholesterolu oraz wykluczenie tych, które podnoszą jego stężenie.
Ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych
Tłuszcze zwierzęce są głównym źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, które – jeśli są dostarczane w nadmiernej ilości – przyczyniają się do wzrostu poziomu cholesterolu LDL.
Czy wiesz, że każdy dodatkowy 1% energii pochodzącej z tłuszczów nasyconych może zwiększyć stężenie lipoprotein frakcji LDL o 0,8-1,6 mg/dl [2]? Zaleca się więc, aby dzienna porcja tych tłuszczów nie przekraczała 10% zapotrzebowania energetycznego [3].
Ograniczenie spożycia izomerów trans
Izomery trans kwasów tłuszczowych to tłuszcze występujące w żywności, do produkcji której wykorzystano częściowo utwardzone / uwodornione tłuszcze roślinne. Warto jednak mieć świadomość, że ich źródłem nie są wyłącznie niskiej jakości wyroby cukiernicze, zupy w proszku czy fast foody. Można je znaleźć w niewielkiej ilości także w produktach pochodzących od zwierząt przeżuwających, np. mięsie, mleku, serach itp.
Spożycie tłuszczów trans należy ograniczyć do minimum – zaleca się, aby ich zawartość w codziennej diecie nie przekraczała 2%. [4] Dlaczego? Przyczyniają się bowiem do podwyższenia poziomu cholesterolu LDL.
Zwiększenie spożycia olejów roślinnych
Tłuszcze roślinne wspierają utrzymanie serca w dobrej kondycji, ponieważ przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL. Szczególną rolę przypisuje się przede wszystkim olejom: rzepakowemu, lnianemu, słonecznikowemu [5].
Włączenie do diety steroli roślinnych
Wyjątkowość steroli roślinnych polega na ich podobieństwie do cholesterolu, dzięki czemu wykazują zdolność do częściowego zahamowania wchłaniania lipoprotein. Udowodniono, że fitosterole przyczyniają się do redukcji stężenia cholesterolu o 7-10% w okresie 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia [6].
Z pomocą przychodzi żywność funkcjonalna, np. Optima Cardio – margaryna do smarowania pieczywa wzbogacona sterolami roślinnymi.
Dieta śródziemnomorska – najlepsza dieta sercowa?
Dieta śródziemnomorska uważana jest za jedną z najzdrowszych na świecie [7]. Jej istotą jest spożywanie takich produktów spożywczych jak:
- oliwa,
- warzywa,
- owoce,
- nasiona roślin strączkowych,
- produkty zbożowe.
W diecie powinny znaleźć się także ryby czy produkty mleczne, lecz ich spożycie należy utrzymać na średnim poziomie. Natomiast zaleca się znaczne ograniczenie spożycia tłuszczów pochodzenia zwierzęcego [8].
Jeżeli chcesz zmniejszyć ryzyko zawału serca lub innych chorób układu sercowo-naczyniowego, warto zapoznać się z zasadami żywienia śródziemnomorskiego. To najlepsza dieta sercowa, która wspomoże twoje zdrowie.
[1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/zdrowe_diety/63640,dieta-srodziemnomorska
[2] Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo‑naczyniowe (2019); Zeszyty edukacyjne. Kardiologia polska 3/2020
[3] https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/broszura-tluszcze-3.pdf
[4] https://poznajsienatluszczach.pl/2016/02/24/tluszcz-w-diecie-ile-mozemy-go-spozywac/
[5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30006369/
[6] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[7] https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/72838
[8] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/zdrowe_diety/63640,dieta-srodziemnomorska
