Kaszel to objaw, który najczęściej towarzyszy infekcjom górnych i dolnych dróg oddechowych. Jego charakter, natężenie, towarzysząca wydzielina i czas trwania może z dużym prawdopodobieństwem nasuwać podejrzenie choroby, dzięki czemu staje się ważnym czynnikiem diagnostycznym.
Skąd bierze się kaszel?
Kaszel to naturalny i spontaniczny odruch organizmu, który pozwala na usunięcie z dróg oddechowych ciał obcych i drażniących substancji. Dzieje się tak dzięki zakończeniom nerwowym w obrębie nabłonka dróg oddechowych, których podrażnienie wyzwala informację przekazywaną do ośrodkowego układu nerwowego. W odpowiedzi na to mózg wysyła sygnał do mięśni oddechowych w celu wykonania następujących po sobie – gwałtownego wdechu i wydechu, które pozwalają na usunięcie niepożądanego czynnika.
Czy kaszel może być fizjologiczny?
Kaszel nie zawsze musi towarzyszyć stanom chorobowym. Występując sporadycznie, stanowi fizjologiczne przystosowanie i pomaga oczyścić drogi oddechowe. W prawidłowych warunkach w obrębie dróg oddechowych produkowana jest wydzielina, która tworzy nawilżającą warstwę na powierzchni oskrzeli i stanowi barierę ochronną przed wdychanymi substancjami. Śluz ten jest nieustannie przesuwany w kierunku gardła, a kaszel pomaga go odkrztusić.
Jakim infekcjom towarzyszy kaszel?
Ostry kaszel występuje zwykle przez okres 3 tygodni i najczęściej spowodowany jest zakażeniem wirusowym lub bakteryjnym. Wyróżnia się tutaj: zapalenie oskrzeli, przeziębienie i zapalenie płuc, które oprócz tego demonstrują inne objawy ogólne (gorączka, osłabienie, bóle mięśni i stawów).
Z kolei kaszel przewlekły trwa ponad 8 tygodni i może mieć związek z:
- astmą,
- refluksem żołądkowo-przełykowym,
- rozstrzeniem oskrzeli,
- spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
- przyjmowaniem leków z grupy ACEI (z ang. angiotensin-converting-enzyme inhibitors),
- przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) lub niewydolnością serca.
Jak kaszel pomaga rozpoznać chorobę?
Dzięki pewnym cechom charakterystycznym kaszlu z dużym prawdopodobieństwem można ustalić przyczynę jego występowania. Na przykład suchy kaszel może sugerować infekcję wirusową, niewydolność serca lub astmę, mokry i ropny kaszel – zapalenie zatok przynosowych, oskrzeli lub płuc, a śluzowa i gęsta występująca rano – przewlekłe zapalenie oskrzeli lub POChP.
Jak leczyć kaszel?
Leczenie kaszlu będzie różniło się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z kaszlem suchym, czy produktywnym (mokrym). W przypadku mokrego kaszlu zaleca się postępowanie, które będzie ułatwiało usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych poprzez zastosowanie preparatów rozrzedzających wydzielinę i ułatwiających jej odkrztuszanie, np. Flavamed. Oprócz tego można wykonywać nawilżanie wdychanego powietrza przez inhalację lub skorzystać z fizjoterapii oddechowej. Z kolei w przypadku kaszlu suchego, który jest męczący i wybudza w nocy, można zastosować leki przeciwkaszlowe o działaniu obwodowym lub ośrodkowym.
