Łacińska nazwa miodunki plamistej Pulmonaria officinalis, niemiecka nazwa Lungenkraut i ludowe nazwy polskie: płucnik i suchotnik wskazują, że roślina była stosowana od dawna jako lek w schorzeniach płucnych. Do celów leczniczych używa się ziela miodunki plamistej oraz miodunki ćmy. Są to byliny wyrastające do wysokości 30 cm. Są całe, silnie szczeciniasto owłosione. Mają łodygi wzniesione, liście odziomków sercowato-jajowate, łodygowe znacznie od nich mniejsze, siedzące. Korony kwiatowe o rozchylonych pięciu płatkach zmieniają z czasem swą barwę. Są początkowo różowawo-czerwonawe. później czerwonawo-fioletowe lub niebiesko-fioletowe. Kwitną od marca do maja. Są, jak wskazuje nazwa, roślinami miododajnymi.

Miodunka plamista – występowanie i zbiór

Miodunka plamista – występowanie i zbiór

Wyróżnione gatunki miodunki różnią się nieznacznie. Letnie liście płonnych różyczek miodunki plamistej posiadają blaszki liściowe krótsze od ogonka, z wierzchu plamiste i skąpo owłosione. Natomiast liście letnie płonnych różyczek miodunki ćmy mają blaszki liściowe krótkie od ogonka, z wierzchu bez plam, dosyć gęsto i sztywnie owłosione.

Uwaga: Nie należy mylić opisanych roślin z miodunką wąskolistną, która nie jest używana w lecznictwie. Jest też silnie owłosiona i posiada kwiaty czerwonawe, później niebieskofioletowe, ale ma inny kształt liści. Liście odziomkowe są równowąskie lub podłużnie lancetowate i zaostrzone, zaś dolne liście pędów kwitnących są u nasady zwężone i obejmują wpół łodygę.

Miodunka rośnie w lasach liściastych, na siedliskach zacienionych i wilgotnych, często nad leśnymi potoczkami. Można ją czasem znaleźć w lasach szpilkowych. Występuje często w towarzystwie niebieskich cebulic i przylaszczek. Najłatwiej rozpoznać ją po tym, że w jej kwiatostanach występują kwiaty różowe i niebieskie.

Zbieramy w czasie kwitnienia ziele miodunki, ścinając nadziemną część rośliny i liście odziomkowe. Dolne części rośliny pozostawia się, aby umożliwić bylinie dalszy wzrost i rozrost. Liście różyczkowe można zbierać w lecie, po przekwitnieniu rośliny.

Ziele miodunki suszy się w suszarniach naturalnych lub ogrzewając do 35°C. Ponieważ miodunka zawiera dużo wody, należy ziele rozłożyć cienką warstwą. Na 1 kg suszu potrzeba około 4 kg świeżego ziela. Cechą dobrego suszu są liście z wierzchu zielone, często białawo plamiste, dołem srebrzyste i fioletowe kwiaty.

Miodunka plamista – skład chemiczny

Skład chemiczny miodunki plamistej to:

  • rozpuszczalna w wodzie krzemionka ok. 2,5%,
  • związki garbnikowe ok. 7%,
  • alantoina ok. 1%,
  • substancje śluzowe,
  • saponiny,
  • kwasy organiczne,
  • flawonoidy,
  • sole mineralne bogate w potas i wapń.

Miodunka plamista – działanie lecznicze wyciągów

Miodunka plamista – działanie lecznicze wyciągów

Wyciągi z surowca miodunki wywierają korzystny wpływ na błony śluzowe dróg oddechowych. Przyspieszają bliznowacenie uszkodzonej tkanki płucnej, zmniejszają stan zapalny w płucach, przyczyniają się do szybszego zwapnienia ognisk gruźliczych, a ponadto uodparniają płuca na szkodliwe działanie pyłów, dymów i innych substancji lotnych. Główną rolę pełni tu krzemionka i alantoina (ten drugi składnik znajduje się także w korzeniach żywokostu).

Wyciągi z ziela miodunki działają korzystnie na górne odcinki dróg oddechowych, gdyż rozrzedzają wydzielinę, która je zalega, powodują jej pęcznienie, wzmagają ruch nabłonka rzęskowego i wyzwalają odruchy wykrztuśne. Opisane działanie, które powoduje saponina i śluzy, przyczynia się wydatnie do oczyszczenia całego drzewa oskrzelowego.

Jednym ze składników miodunki są garbniki. Działając na błony śluzowe jamy ustnej i gardła, zmniejszają ich stan zapalny, a zwężając nadmiernie naczynia włosowate i drobne tętniczki hamują rozwój bakterii. Garbniki wspomagają również dobroczynne działanie krzemionki na płuca i oskrzela.

Zwiększone dawki wyciągów miodunki działają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie w przewodzie pokarmowym, a także wywierają krótkotrwałe zaparcie i zwiększają nieco wydalanie moczu.



Miodunka plamista – zastosowanie wyciągów w leczeniu chorób

Wyciągi z ziela miodunki stosujemy w leczeniu następujących schorzeń:

  • zapalenie płuc (jako lek pomocniczy po zakończeniu pobierania antybiotyków),
  • gruźlica płuc (w trakcie stosowania leków przeciwgruźliczych),
  • uszkodzenie tkanki płucnej pyłami węgla, cementu, azbestu, krzemu, lotnymi związkami siarki, gazami spalinowymi, parami produktów naftowych, dymami),
  • krwawienie w przewodzie pokarmowym, plucie krwią,
  • nieżyt jamy ustnej, gardła i oskrzeli, utrudnione odflegmianie, suchy kaszel, ból gardła,
  • skąpomocz i biegunka.

Odwar z ziela miodunki plamistej

Odwar z ziela miodunki plamistej

1,5 łyżki ziela zalać 1,5 szklanki ciepłej wody, gotować 10 minut i odcedzić. Pić 1/3 – 1/2 szklanki odwaru 2-3 razy dziennie jako środek wykrztuśny i remineralizujący.

Przy schorzeniach płuc oraz nieżycie żołądka i jelit stosuje się najczęściej mieszanki ziołowe, w skład których wchodzą:

  • ziele miodunki,
  • ziele rdestu ptasiego,
  • liście pokrzywy,
  • ziele poziewnika,
  • ziele skrzypu,
  • korzeń żywokostu,
  • ziele tasznika.

Przy nieżycie dróg oddechowych:

  • ziele miodunki,
  • liście podbiału,
  • korzeń lukrecji,
  • ziele macierzanki lub tymianku,
  • kwiat pierwiosnka,
  • kwiat malwy,
  • owoce biedrzeńca anyżu.

Syrop ze świeżego ziela miodunki: Bardzo wygodny w użyciu jest syrop ze świeżego ziela miodunki. Pół kilograma świeżego ziela zasypujemy w słoju 40 dag cukru. Po miesiącu (słój trzymamy w cieniu) wyciskamy syrop i zlewamy go do butelek. Jest bardzo smaczny, przypomina miód. Łyżkę syropu wlewamy do pół szklanki przegotowanej wody i wypijamy zamiast odwaru.

Więcej z kategorii: Zioła