Odma to obecność powietrza w jamie opłucnej. W warunkach prawidłowych w jamie opłucnej znajduje się do 20 ml płynu, którego zadaniem jest zmniejszenie tarcia blaszek opłucnej podczas ruchów oddechowych. Nie ma w niej natomiast powietrza.
Na skutek uszkodzenia klatki piersiowej lub oskrzeli czy płuc dochodzi do przedostania się powietrza do jamy opłucnej. Powiększająca się jama opłucna wraz ze wzrostem w niej ciśnienia powoduje zapadnięcie się sąsiedniej tkanki płucnej. Wywołuje to upośledzenie oddychania, aż do niewydolności oddechowej.
Wzrost ciśnienia w jamie opłucnej wpływa także na serce i duże naczynia. Wywołuje ich ucisk, co może doprowadzić do nagłej niewydolności krążenia z zatrzymaniem akcji serca włącznie.
OBJAWY ODMY OPŁUCNOWEJ
- nagły, silny ból w klatce piersiowej, zwykle jednostronny, o charakterze kłującym
- ból nasilają: kaszel, głęboki wdech, ruchy tułowia
- ból zmniejszają: leżenie na tej stronie klatki piersiowej, po której odczuwa się ból
- kaszel
- duszność, może mieć różne nasilenie, od obniżenia wydolności fizycznej, aż do dużych trudności w oddychaniu.
PRZYCZYNY ODMY OPŁUCNOWEJ
Odma urazowa powstaje w wyniku:
- wypadku samochodowego
- upadku z wysokości
- rany kłutej klatki piersiowej
- niektórych interwencji medycznych.
Rodzaje odmy urazowej:
- odma zamknięta – powietrze dostało się do jamy opłucnej i tam pozostaje
- odma otwarta – istnieje stała wymiana powietrza z jamy opłucnej z powietrzem atmosferycznym
- odma zastawkowa – powietrze stale przechodzi do jamy opłucnej, ale nie może się z niej wydostać, rośnie ilość powietrza w jamie opłucnej, wzrasta ciśnienie, jest to stan wymagający natychmiastowej pomocy medycznej.
Do odmy samoistnej może dojść u osób zdrowych lub wtórnie u osób z chorobą płuc, taką jak:
- rozedma płuc
- ropień płuc
- gruźlica płuc
- rak płuca
- astma oskrzelowa
- sarkoidoza
- POChP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc)
- mukowiscydoza.
DIAGNOSTYKA ODMY OPŁUCNOWEJ
Diagnostyka obejmuje:
- opis objawów lub wypadku (jeśli miał miejsce)
- badanie pacjenta
- zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej w pozycji stojącej lub tomografia komputerowa klatki piersiowej pozwalająca uwidocznić powietrze.
LECZENIE ODMY OPŁUCNOWEJ
Leczenie jest prowadzone wyłącznie w szpitalu. Polega na wprowadzeniu do jamy opłucnej drenu, przez który wydobywa się zgromadzone w niej powietrze.
Przy niewielkiej odmie lekarz może zdecydować, aby pozostawić ją do samoistnego wchłonięcia.
Ze względu na to, że pewne typy odmy są stanem bezpośredniego zagrożenia życia, przy jej podejrzeniu należy niezwłocznie zgłosić się do szpitala lub wezwać pogotowie.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- udać się do lekarza w przypadku wystąpienia niepokojących objawów
- zastosować się do nakazów lekarza zapobiegać powstawaniu odmy u pacjentów, którzy już ją mieli lub cierpią na choroby predysponujące do jej wystąpienia
- unikać zadymionych pomieszczeń.
✓ NIE NALEŻY:
- bagatelizować objawów
- palić papierosów
- podróżować samolotem przez kilka tygodni od czasu przebycia odmy opłucnowej
- nurkować.
