Wąglik jest chorobą zakaźną odzwierzecą. przenoszoną np. przez kozy, owce, krowy i konie, mogącą występować pod różnymi postaciami klinicznymi. Występuje bardzo rzadko. Bakterie wąglika w ostatnich latach znalazły zastosowanie jako broń biologiczna (bioterroryzm).
OBJAWY WĄGLIKA
Obraz kliniczny choroby może być zróżnicowany i jest uwarunkowany drogą wtargnięcia drobnoustroju chorobotwórczego do organizmu człowieka. Bakterie wąglika wnikające przez skórę (poprzez ranę, skaleczenie, zadrapanie) wywołują postać skórną wąglika. Wtargnięcie drobnoustroju wraz z wdychanym powietrzem powoduje postać płucną, natomiast spożycie zakażonego pokarmu postać jelitową.
Postać skórna wąglika
Najczęstsza postać kliniczna wąglika, występuje w 98% przypadków. Okres od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów wynosi najczęściej poniżej 7 dni.
Charakterystyczne objawy postaci skórnej wąglika:
- na skórze, w miejscu, w którym doszło do zakażenia, pojawia się plamka, następnie grudka i pęcherzyk wypełniony początkowo płynem surowiczym, a następnie krwistym, pośrodku pęcherzyka obserwuje się zwykle ciemny punkt
- po przyschnięciu pęcherzyka wytwarza się charakterystyczny czarny strup („czarna krosta”), typowym miejscem występowania „czarnej krosty” jest szyja
- skóra wokół strupa jest zaczerwieniona, pokryta drobnymi pęcherzykami, jednocześnie tworzy się twardy, głęboki i niebolesny naciek obejmujący okoliczne tkanki
- postać skórna wąglika może przebiegać jako znaczny, szybko narastający obrzęk okolicznych tkanek, skóra przybiera barwę fioletową, mogą pojawić się drobne pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą; postać ta występuje w miejscu przejścia skóry w błonę śluzową, przebieg choroby w tej postaci jest znacznie cięższy
- zmianom skórnym może towarzyszyć gorączka, bóle głowy, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.
Postać płucna wąglika
Choroba często kończy się zgonem.
Charakterystyczne objawy postaci płucnej wąglika:
- kaszel i krwioplucie
- duszność, sinica
- gorączka i dreszcze
- z czasem następuje rozpad tkanek i uogólniony krwotok.
Postać jelitowa wąglika
Choroba często kończy się zgonem. Śmiertelność wynosi średnio około 50%
Charakterystyczne objawy postaci jelitowej wąglika:
- choroba rozpoczyna się wymiotami i silnymi bólami brzucha (objawy ostrego nieżytu jelitowo-żołądkowego)
- następnie pojawia się krwista biegunka, gorączka i objawy ogólnego zatrucia organizmu.
PRZYCZYNY WĄGLIKA
Przyczyną wy stępowania choroby jest zakażenie laseczką wąglika (Bacillus anthracis).
Bakteria ta wytwarza postaci przetrwalnikowe, mogące przetrwać nawet kilkanaście lat w glebie, w niesprzyjających warunkach.
Choroba ma najczęściej charakter zawodowy (najbardziej narażeni na zachorowanie są lekarze weterynarii, garbarze, hodowcy zwierząt), gdyż do zachorowania dochodzi wskutek przebywania z chorymi zwierzętami, podczas wdychania kurzu lub pyłu zanieczyszczonego laseczkami wąglika bądź spożywania produktów zwierzęcych zawierających formy przetrwalnikowe Bacillus anthracis (zakażone mięso),
Czynnikiem powodującym rozprzestrzenianie się zakażenia wśród zwierząt jest skażona mączka kostna dodawana do pokarmu.
Zakażenie nie jest przenoszone z człowieka na człowieka. Obecnie, dzięki wprowadzeniu surowych przepisów sanitarnych, wąglik występuje niezmiernie rzadko. Nie zanotowano żadnego przypadku wąglika w Europie w ciągu ostatniej dekady.
DIAGNOSTYKA WĄGLIKA
Diagnostyka lekarska opiera się na wnikliwej analizie objawów choroby i na właściwym badaniu lekarskim.
Postać płucna i jelitowa wąglika wymagają wykonania specjalistycznych badań bakteriologicznych i posiewów materiału pobranego od chorego człowieka, w celu postawienia właściwego rozpoznania.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- prawdopodobieństwo zachorowania na wąglika jest obecnie bardzo niewielkie, jednakże w przypadku podejrzenia choroby należy zasięgnąć niezwłocznie porady lekarskiej
- stosowane obecnie działania sanitarne skutecznie ograniczają możliwość zakażenia przetrwalnikami wąglika, należy jednak pamiętać, że produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak skóry, powinny zostać poddane stosownej obróbce termicznej oraz chemicznej, zanim zostaną oddane do użytku lub wyeksportowane za granicę.
✓ NIE NALEŻY:
- bagatelizować objawów choroby, a w przypadku jej podejrzenia zwlekać z udaniem się do lekarza.
