Włośnica jest chorobą zakaźną odzwierzęcą. inwazyjną, wywoływaną przez nicienie. Często przybiera postać epidemii. Choroba występuje głównie na półkuli północnej, rzadziej w niektórych krajach tropikalnych.
W Polsce jest chorobą rzadką (odnotowuje się kilka, kilkanaście przypadków epidemii włośnicy rocznie).
OBJAWY WŁOŚNICY
Znaczna część zakażeń włośniem krętym przebiega w sposób bezobjawowy. Przypadki objawowe mogą mieć bardzo zróżnicowany przebieg, stąd wyróżnia się kilka zespołów objawów (zespołów klinicznych).
Zespół biegunkowy – wiąże się z bytowaniem nicienia w jelicie.
Objawy zespołu biegunkowego:
Zespół włośnicowy – wiąże się z penetracją larwy do mięśni.
Objawy zespołu włośnicowego:
- wysoka gorączka (nawet powyżej 40°C), która może utrzymywać się przez wiele tygodni
- bóle mięśni (karku, gałki ocznej, kończyn) – zwykle pojawiają się po krótkim czasie (do kilku dni) od wystąpienia gorączki, lecz jej nie wyprzedzają (jak w chorobach wirusowych)
- ogólne złe samopoczucie, poczucie znużenia, rozbicia.
Zespół alergiczny – alergiczne zapalenie naczyń związane z obecnością larwy.
Objawy zespołu alergicznego:
- obrzęk wokół oczu
- obrzęk całej twarzy
- wybroczyny na spojówkach i pod łożyskiem paznokci
- światłowstręt i zaburzenia widzenia przy znacznym obrzęku powiek.
Objawy chorobowe mogą wystąpić po różnym okresie od zakażenia, w zależności od skali inwazji nicienia (10 dni do kilku tygodni od zarażenia).
W przebiegu włośnicy mogą wystąpić ciężkie powikłania, które zależą od umiejscowienia larw poza mięśniami, np. w ośrodkowym układzie nerwowym (m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), sercu, układzie oddechowym, oku.
PRZYCZYNY WŁOŚNICY
Przyczyną występowania włośnicy jest zakażenie włośniem krętym (Trichinella spiralis), niewielkim nicieniem (samica ma do 3 mm długości, samiec około 1,5 mm), którego postaci dojrzałe rozwijają się w jelicie cienkim w kilka dni po spożyciu larw. Szóstego dnia po zarażeniu samice zaczynają rodzić larwy wędrujące, które docierają do mięśni, gdzie rozwijają się i otorbiają w ciągu 6 tygodni. W tej postaci mogą przeżyć kilkanaście lat.
Zarażenie następuje poprzez spożycie zakażonego mięsa (najczęściej wieprzowiny lub dziczyzny), zwykle mięsa surowego lub niedogotowanego. W przypadku zwierząt domowych choroba wiąże się zwykle z określonymi zaniedbaniami sanitarnymi (niewłaściwe karmienie, zaszczurzenie).
DIAGNOSTYKA WŁOŚNICY
Wczesne rozpoznanie choroby jest trudne i opiera się głównie na wnikliwej analizie objawów choroby, badaniu lekarskim oraz wywiadzie wskazującym na spożycie mięsa zakażonego. Ostatecznie chorobę diagnozuje się na podstawie znalezienia larw włośnia we włóknach mięśniowych (badanie biopsyjne) oraz na podstawie badań serologicznych.
LECZENIE WŁOŚNICY
W przypadku spożycia zarażonego mięsa lub podejrzenia zarażenia należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, gdyż istnieje możliwość podania leków przeciw pasożytniczych działających na jelitową postać włośni i zapobiegających dalszemu rozwojowi choroby.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- spożywać tylko mięso poddane odpowiedniej kontroli weterynaryjnej (np. poddane kontroli na obecność włośni) oraz mięso wiadomego pochodzenia
- długo gotować spożywaną wieprzowinę.
✓ NIE NALEŻY:
- spożywać surowego mięsa (szczególnie dziczyzny)
- przebywać w rejonach panowania epidemii.
