Zapalenie mięśnia sercowego jest chorobą, w której procesem zapalnym objęte są komórki mięśniowe serca, tkanka śródmiąższowa (znajdująca się pomiędzy komórkami mięśniowymi) oraz naczynia serca (tętnice i żyły wieńcowe dostarczające krew mięśniowi sercowemu).
Choroba ta najczęściej występuje u ludzi z osłabioną odpornością organizmu. Wiele przypadków choroby przebiega bez objawów lub z bardzo nielicznymi objawami, dlatego choroba pozostaje często nierozpoznana.
OBJAWY ZAPALENIA MIĘŚNIA SERCOWEGO
Mogą pojawić się nagle, doprowadzając do wstrząsu lub nawet śmierci (postać ostra lub piorunująca). Częściej jednak objawy narastają powoli (postać przewlekła) z mniej wyraźnym początkiem. Jeśli postać piorunująca nie kończy się zgonem, może przejść w przewlekłą. Zazwyczaj choroba poprzedzona jest o kilka dni lub tygodni wirusową infekcją, np. gardła lub przewodu pokarmowego, dlatego tego typu dolegliwości należy zgłaszać lekarzowi.
Charakterystyczne objawy zapalenia:
- gorączka, złe samopoczucie
- nocne poty
- uczucie ogólnego osłabienia, rozbicia (bardzo niecharakterystyczne)
- duszność, gdy pojawią się objawy niewydolności krążenia
- bóle mięśni i stawów w przypadku wirusowego podłoża zapalenia
- łatwe męczenie się
- ból w klatce piersiowej
- szmery osłuchowe serca
- kołatanie serca (uczucie szybkiego bicia serca)
- zaburzenia rytmu serca (uczucie nierównej pracy serca)
- zmiany na skórze, wysypka
- inne objawy niewydolności serca (patrz Niewydolność krążenia).
Choroba nieleczona lub leczona nieprawidłowo może doprowadzić do trwałego uszkodzenia mięśnia sercowego.
PRZYCZYNY ZAPALENIA MIĘŚNIA SERCOWEGO
Najważniejsze przyczyny zapalenia mięśnia sercowego:
- zakażenie wirusowe, może występować jako powikłanie grypy, odry lub świnki
- zakażenia bakteryjne
- pasożyty – glista ludzka, tasiemiec bąblowcowy
- zakażenie grzybicze
- zakażenia pierwotniakowe
- niekorzystne działanie związków szkodliwych, leków i narkotyków:
- niektóre antybiotyki
- leki stosowane w leczeniu gruźlicy
- popularne leki przeciwbólowe (np. ibuprofen)
- leki pobudzające diurezę (zwiększające ilość wydalanego moczu)
- kokaina inne, np. lit i ołów.
Pozostałe przyczyny choroby:
- może także wystąpić u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (choroba obejmująca większość narządów, ale objawiająca się głównie zapaleniem stawów)
- występuje u chorych na kolagenozy (choroby tkanki łącznej)
- pojawia się po naświetlaniu klatki piersiowej, np. w czasie leczenia nowotworów.
Grupy wysokiego ryzyka zachorowań na zapalenie mięśnia sercowego:
- wrodzona wada serca
- wszczepiona zastawka serca
- kardiomiopatia przerostowa (genetycznie uwarunkowana choroba mięśnia sercowego charakteryzująca się przerostem mięśnia, głównie lewej komory)
- wady zastawek (szczególnie wypadanie płatka zastawki dwudzielnej)
- chorzy po zabiegach stomatologicznych, laryngologicznych
- zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej.
DIAGNOSTYKA ZAPALENIA MIĘŚNIA SERCOWEGO
Rozpoznanie może sprawiać nieco trudności z powodu nietypowych objawów. Pierwszym etapem jest rozmowa lekarza z pacjentem i dokładne badanie (zwłaszcza osłuchiwanie serca). Zazwyczaj wykonuje się badania dodatkowe.
Badania wykonywane w diagnostyce zapalenia mięśnia sercowego:
- badania laboratoryjne krwi (krew na posiew, OB, CRP)
- EKG
- RTG klatki piersiowej (może uwidocznić m.in. powiększenie sylwetki serca)
- echokardiografia – bardzo ważna i pomocna.
Jeśli po tych badaniach nie dokonano rozpoznania, konieczna może okazać się biopsja mięśnia sercowego.
Przez żyłę szyjną lub tętnicę udową wprowadza się do serca cewnik i pobiera kilka małych wycinków, aby poddać je badaniu pod mikroskopem.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- w czasie leżenia – zapobiegać powstawaniu zakrzepów w kończynach dolnych, ponieważ mogą one wędrować z prądem krwi i powodować zatykanie małych tętniczek oraz wystąpienie zatorowości płucnej (patrz Zator); w tym celu stosuje się specjalne pończochy uciskowe lub zastrzyki z heparyną (substancją przeciwkrzepliwą).
✓ NIE NALEŻY:
- w pierwszym okresie choroby wstawać z łóżka, zwłaszcza gdy występuje gorączka lub objawy niewydolności serca; uważa się, że wysiłek zwiększa liczbę cząstek wirusa w organizmie
- stosować popularnych leków przeciwbólowych (np. aspiryny, ibuprofenu)
- zaniedbywać leczenia niewydolności serca, jeśli pojawi się w przebiegu zapalenia oraz infekcji wirusowych.
