Choroby układu oddechowego

Układ oddechowy jest zespołem narządów wyspecjalizowanych w pobieraniu tlenu z powietrza atmosferycznego i wydalaniu dwutlenku węgla. Drogami oddechowymi tlen dostaje się do pęcherzyków płucnych, skąd, przenoszony przez krew, wędruje dalej, do wszystkich żywych komórek organizmu.

Układ oddechowy człowieka składa się z dwóch rodzajów struktur:

dróg oddechowych, które doprowadzają powietrze do płuc i odprowadzają z nich powietrze
płuc, które umożliwiają wymianę gazową (tlen – dwutlenek węgla).

Jama nosowa (cavum nasi) jest pierwszym odcinkiem układu oddechowego.

Składa się z: nosa zewnętrznego, przedsionka nosa, jamy nosowej właściwej.

Gardło (pharynx) – jest mięśniowo-włóknistym przewodem, położonym z tyłu, za jamą nosową i jamą ustną, a u dołu przechodzi w przełyk. Jest skrzyżowaniem dróg oddechowych i pokarmowych.

Krtań (larynx) leży w przedniej części szyi, poniżej kości gnykowej, na której jest zawieszona. Krtań przewodzi powietrze do dalszych odcinków dróg oddechowych, jest też narządem głosu.

Jej szkielet budują chrząstki:

tarczowata
pierścieniowata
nalewkowate
różkowate
klinowate
nagłośniowa.

Jama krtani jest wyścielona błoną śluzową, która pokrywa również więzadła przedsionkowe, wytwarzając fałdy przedsionkowe. Wargi głosowe powstają poprzez pokrycie przez błonę śluzową więzadeł głosowych i mięśnia głosowego. Wolne brzegi warg głosowych to fałdy głosowe. Wolna przestrzeń pomiędzy fałdami głosowymi a chrząstkami nalewkowatymi to szpara głośni. Krtań ku górze łączy się z gardłem wejściem do krtani, od przodu ograniczona jest nagłośnią, a z boku fałdem nalewkowo-nagłośniowym.

Krtań można podzielić na piętra:

górne
środkowe
dolne, które przechodzi w tchawicę

Chrząstki krtani połączone są ze sobą za pomocą więzadeł i mięśni.

Tchawica (trachea) umiejscowiona jest pomiędzy krtanią a oskrzelami. Jej długość waha się pomiędzy 12 a 14 cm. Ma postać sprężystego przewodu składającego się z podkowiastych chrząstek tchawiczych. Ich liczba wynosi od 16 do 20, a połączone są więzadłami obrączkowymi.

Oskrzela (bronchi) – tchawica dzieli się na dwa oskrzela główne: prawe i lewe. Ich budowa jest podobna do budowy tchawicy. Wchodzą one do płuc przez wnękę.

Oskrzela główne dzielą się na coraz mniejsze gałęzie i w ten sposób tworzą drzewo oskrzelowe.

Najmniejsze oskrzela dzielą się w obrębie zrazika na oskrzelka końcowe, te na oskrzelka oddechowe, a te z kolei po podwójnym podziale przechodzą w przewodziki pęcherzykowe, często kończące się woreczkami pęcherzykowymi.

Płuca (pulmones) mają kształt stożka. W płucu wyróżnia się:

szczyt
podstawę
powierzchnię żebrową
powierzchnię przeponową
powierzchnię śródpiersiową.

Na powierzchni śródpiersiowej leży wnęka płucna. Zawiera ona:

węzły chłonne
oskrzela
naczynia krwionośne płucne i oskrzelowe
naczynia chłonne
nerwy.

Płuco lewe (pulmo sinister) podzielone jest przez szczelinę skośną na płat górny i dolny.

Płuco prawe (pulmo dexter) podzielone jest dwiema szczelinami – skośną i poziomą – na płat górny, środkowy i dolny. Płaty podzielone są przez pasma wiotkiej tkanki łącznej na segmenty oskrzelowo-płucne, których w każdym płucu jest 10.

Płuca pokrywa cienka błona surowicza, zwana opłucną (pleura). Opłucna pokrywa zewnętrzną powierzchnię płuc, jak i wewnętrzną powierzchnię klatki piersiowej.

Wyróżnia się:

opłucną płucną – pokrywa powierzchnię płuc i wnika głęboko w szczeliny znajdujące się pomiędzy płatami płuc
opłucną ścienną – łączy się z opłucną płucną w zachyłkach opłucnowych, wyścieła wewnętrzną powierzchnię jamy klatki piersiowej.