Choroby układu oddechowego
Układ oddechowy jest zespołem narządów wyspecjalizowanych w pobieraniu tlenu z powietrza atmosferycznego i wydalaniu dwutlenku węgla. Drogami oddechowymi tlen dostaje się do pęcherzyków płucnych, skąd, przenoszony przez krew, wędruje dalej, do wszystkich żywych komórek organizmu.
Układ oddechowy człowieka składa się z dwóch rodzajów struktur:
- dróg oddechowych, które doprowadzają powietrze do płuc i odprowadzają z nich powietrze
- płuc, które umożliwiają wymianę gazową (tlen – dwutlenek węgla).
Jama nosowa (cavum nasi) jest pierwszym odcinkiem układu oddechowego.
Składa się z: nosa zewnętrznego, przedsionka nosa, jamy nosowej właściwej.
Gardło (pharynx) – jest mięśniowo-włóknistym przewodem, położonym z tyłu, za jamą nosową i jamą ustną, a u dołu przechodzi w przełyk. Jest skrzyżowaniem dróg oddechowych i pokarmowych.
Krtań (larynx) leży w przedniej części szyi, poniżej kości gnykowej, na której jest zawieszona. Krtań przewodzi powietrze do dalszych odcinków dróg oddechowych, jest też narządem głosu.
Jej szkielet budują chrząstki:
- tarczowata
- pierścieniowata
- nalewkowate
- różkowate
- klinowate
- nagłośniowa.
Jama krtani jest wyścielona błoną śluzową, która pokrywa również więzadła przedsionkowe, wytwarzając fałdy przedsionkowe. Wargi głosowe powstają poprzez pokrycie przez błonę śluzową więzadeł głosowych i mięśnia głosowego. Wolne brzegi warg głosowych to fałdy głosowe. Wolna przestrzeń pomiędzy fałdami głosowymi a chrząstkami nalewkowatymi to szpara głośni. Krtań ku górze łączy się z gardłem wejściem do krtani, od przodu ograniczona jest nagłośnią, a z boku fałdem nalewkowo-nagłośniowym.
Krtań można podzielić na piętra:
- górne
- środkowe
- dolne, które przechodzi w tchawicę
Chrząstki krtani połączone są ze sobą za pomocą więzadeł i mięśni.
Tchawica (trachea) umiejscowiona jest pomiędzy krtanią a oskrzelami. Jej długość waha się pomiędzy 12 a 14 cm. Ma postać sprężystego przewodu składającego się z podkowiastych chrząstek tchawiczych. Ich liczba wynosi od 16 do 20, a połączone są więzadłami obrączkowymi.
Oskrzela (bronchi) – tchawica dzieli się na dwa oskrzela główne: prawe i lewe. Ich budowa jest podobna do budowy tchawicy. Wchodzą one do płuc przez wnękę.
Oskrzela główne dzielą się na coraz mniejsze gałęzie i w ten sposób tworzą drzewo oskrzelowe.
Najmniejsze oskrzela dzielą się w obrębie zrazika na oskrzelka końcowe, te na oskrzelka oddechowe, a te z kolei po podwójnym podziale przechodzą w przewodziki pęcherzykowe, często kończące się woreczkami pęcherzykowymi.
Płuca (pulmones) mają kształt stożka. W płucu wyróżnia się:
- szczyt
- podstawę
- powierzchnię żebrową
- powierzchnię przeponową
- powierzchnię śródpiersiową.
Na powierzchni śródpiersiowej leży wnęka płucna. Zawiera ona:
- węzły chłonne
- oskrzela
- naczynia krwionośne płucne i oskrzelowe
- naczynia chłonne
- nerwy.
Płuco lewe (pulmo sinister) podzielone jest przez szczelinę skośną na płat górny i dolny.
Płuco prawe (pulmo dexter) podzielone jest dwiema szczelinami – skośną i poziomą – na płat górny, środkowy i dolny. Płaty podzielone są przez pasma wiotkiej tkanki łącznej na segmenty oskrzelowo-płucne, których w każdym płucu jest 10.
Płuca pokrywa cienka błona surowicza, zwana opłucną (pleura). Opłucna pokrywa zewnętrzną powierzchnię płuc, jak i wewnętrzną powierzchnię klatki piersiowej.
Wyróżnia się:
- opłucną płucną – pokrywa powierzchnię płuc i wnika głęboko w szczeliny znajdujące się pomiędzy płatami płuc
- opłucną ścienną – łączy się z opłucną płucną w zachyłkach opłucnowych, wyścieła wewnętrzną powierzchnię jamy klatki piersiowej.
