Zanim lekarz podejmie leczenie musi on postawić dokładne rozpoznanie, to znaczy musi stwierdzić, na jaką chorobę cierpi pacjent. Do dyspozycji lekarza pozostaje wiele metod: najpierw lekarz zada patentowi wiele pytań (wywiad), następnie przeprowadzi badanie fizykalne (przedmiotowe); może skorzystać też z licznych metod diagnostycznych, które dają wgląd we wnętrze chorego.

Wywiad lekarski

Przed badaniem przedmiotowym lekarz postawi wiele pytań dotyczących rodzaju dolegliwości, początku choroby oraz dotychczas zastosowanego leczenia. Tę rozmowę określa się terminem anamneza (gr. andmnezis = przypomnienie). Jeśli pacjent przychodzi do lekarza pierwszy raz, to usłyszy pytania, które niekoniecznie mają bezpośredni związek z jego obecnymi dolegliwościami. Pytania te służą wyrobieniu sobie przez lekarza obrazu ogólnego stanu zdrowia pacjenta, jego trybu życia, ewentualnie innych, stojących na dalszym planie chorób, cech i chorób dziedzicznych, którym pacjent sam nie przypisuje znaczenia i nie dostrzega w nich zależności z obecną chorobą.

Również sytuacja życiowa i zawodowa pacjenta może dostarczyć lekarzowi istotnych informacji. Im dokładniej potrafi chory odpowiedzieć na pytania lekarza, tym lepiej lekarz potrafi postawić diagnozę.

Badanie przedmiotowe

Dzięki przeprowadzonemu wywiadowi chorobowemu lekarz zyskuje cenne wskazówki, które organy wewnętrzne mogą być zajęte przez chorobę, tak że może on podjąć badanie przedmiotowe, zwracając uwagę na pewne organy. Jeśli natomiast lekarz ma przeprowadzić badanie rutynowe, to badaniu poddaje najważniejsze rejony dala, jak klatka piersiowa, brzuch, ręce i nogi

Jak przebiega badanie?

Każdy lekarz w trakcie badania zachowuje pewien ściśle określony porządek. Najpierw zwraca szczególną uwagę na skórę pacjenta. Przy tym szuka cech zapalenia, takich jak zaczerwienienie, obrzęki czy miejsca o podwyższonej ciepłocie. Jednocześnie patrzy, czy nie ma śladów ewentualnych skaleczeń, znamion barwnikowych; przy badaniu rąk i nóg sprawdza ich ruchomość. Ten rodzaj badania nazywamy oglądaniem – inspekcją (łac. inspectio – nadzór).

Następnie lekarz dotyka poszczególnych części dala. Przy tym wyczuwa on, czy organy nie uległy jakimś zmianom, na przykład, czy nie ma obrzęku, poza tym zwraca uwagę na to, czy dotknięcie jakiegoś organu jest dla pacjenta nieprzyjemne, a nawet bolesne. Ten rodzaj badania nazywamy palpacją (lac.palpare – głaskać, muskać, macać).

Potem następuje opukiwanie poszczególnych rejonów ciała. W tym celu lekarz umieszcza środkowy palec jednej ręki płasko na ciele pacjenta i puka w niego palcem wskazującym lub środkowym drugiej ręki. Przez to powstaje charakterystyczny odgłos, który ulega zmianie w razie choroby któregoś z badanych organów. Ten rodzaj badania nosi nazwę opukiwania -perkusji (lac.percutere – uderzać). Dopiero po tym lekarz może przystąpić do osłuchiwania z pomocą stetoskopu, pomiaru ciśnienia tętniczego – oraz przy pierwszym badaniu do zmierzenia wagi i wzrostu pacjenta.

Co jest badane?

W trakcie badania przedmiotowego lekarz zwraca uwagę także na rejony ciała nie mające bezpośredniego związku z objawami, które pacjent zgłaszał lekarzowi. Wiele chorób ma również swoje pośrednie objawy; na przykład obrzęk powiek może wskazywać na chorobę nerek Jeśli to konieczne, to lekarz może skierować chorego na badania specjalistyczne.

Poznaj najważniejsze badania diagnostyczne