Ultrasonografia jest znaną od wielu lat metodą obrazowania narządów, opartą na zjawisku odbijania fal akustycznych od napotkanych przeszkód.

Fale akustyczne wysyłane przez ultrasonograf rozchodzą się po ciele ludzkim i ulegają różnym zjawiskom, m.in. zjawisku odbicia. Fala ultradźwiękowa odbita na granicy dwóch przeszkód o różnej oporności akustycznej staje się źródłem informacji o wyglądzie i stanie narządu lub przestrzeni wewnątrz ciała.

Za pomocą USG można badać większość narządów, poza wnętrzem kości oraz narządów leżących wewnątrz czaszki (ponieważ tkanka kostna w całości odbija fale dźwiękowe).

Aparat do USG składa się z sondy. Jest to głowica zawierająca specjalne przetworniki wysyłające i odbierające fale dźwiękowe. Dzięki innym urządzeniom elektronicznym w ultrasonografie odebrane przez przetwornik fale są zamieniane na obraz pojawiający się na monitorze.

Ultrasonografia pozwala na ocenę wielkości, kształtu i położenia narządów oraz przestrzeni anatomicznych. Można dzięki niej wykryć zmiany nowotworowe, zapalne, zanikowe oraz zwyrodnieniowe.

Przygotowanie do badania ultrasonografii

1. Badanie narządów jamy brzusznej, czyli żołądka, jelit, narządów rozrodczych, układu moczowego, wymaga specjalnych przygotowań.

2. Należy być na czczo.

3. Wieczorem w dniu poprzedzającym badanie należy zażyć środek przeczyszczający zalecony przez lekarza w celu oczyszczenia jelit z zalegających treści, które mogą zasłaniać badane narządy.

4. Nie wolno palić przed badaniem.

5. Trzeba wypić 2-3 szklanki niegazowanego napoju lub niesłodzonej herbaty godzinę przed badaniem w celu wypełnienia pęcherza moczowego.

6. W przypadku badania gruczołu krokowego należy przed badaniem wykonać lewatywę.

7. W przypadku badania innych narządów nie jest wymagane specjalne przygotowanie.

Przebieg badania ultrasonografii

Badanie wykonuje się w pozycji leżącej na plecach, na boku lub czasami na brzuchu. W celu oceny nadmiernej ruchomości narządów badanie trzeba przeprowadzać na stojąco.

Pacjent zdejmuje te części ubrania, które zasłaniają badane miejsce. Lekarz nakłada na badane miejsce specjalny żel, a następnie wodzi głowicą aparatu w celu uzyskania obrazu.

W przypadku przeprowadzania badania USG u dziecka, najlepiej wykonywać je w obecności matki, która powinna uspokajać dziecko i odwracać jego uwagę. Jeśli sytuacja tego wymaga, można poddać dziecku środki uspokajające. Badania stawów biodrowych przeprowadza się w specjalnych przystawkach hamakowych, po ułożeniu dziecka z odsłoniętymi biodrami na prawym i lewym boku.

Trochę inaczej wygląda USG przezodbytnicze gruczołu krokowego oraz przez-pochwowe narządów rodnych. Specjalna głowica ultradźwiękowa jest pokryta gumową osłonką.

W przypadku badania gruczołu krokowego, sonda o średnicy palca wprowadzana jest do odbytu po uprzednim wypełnieniu osłonki wodą w celu lepszego kontaktu głowicy ze ściankami narządu.

Badanie narządów rodnych polega na wprowadzeniu sondy do pochwy. Wykonują je przede wszystkim ginekolodzy.

USG trwa od 5 minut do około godziny, w zależności od badanego narządu. Generalnie jest to badanie bezbolesne i nieinwazyjne. Wynik otrzymuje się kilka minut po badaniu. Decyzję o konieczności badania USG podejmuje lekarz.

Zastosowanie badania USG

1. USG jamy brzusznej:

  • urazy jamy brzusznej
  • krwawienia z narządów jamy brzusznej
  • anemia (niedokrwistość)
  • biegunki, wymioty
  • zakażenia układu moczowego
  • zaburzenia miesiączkowania
  • ciąża.

2. USG szyi:

  • podejrzenie nadczynności lub niedoczynności tarczycy.

3. USG jąder:

  • ból jąder
  • powiększenie moszny
  • guz jądra lub najądrza.

4. USG klatki piersiowej:

  • urazy klatki piersiowej.

5. USG oczodołów:

  • ciało obce w oczodole
  • guzy gałki ocznej.

6. USG sutka:

  • jako uzupełnienie mammografii
  • wyciek z brodawki sutkowej
  • wyczuwalne guzy
  • powiększenie węzłów chłonnych pachowych
  • po usunięciu piersi (celem monitorowania).

7. USG stawów i więzadeł:

  • urazy mechaniczne
  • choroba reumatyczna stawów
  • wrodzone wady i dziecięce choroby stawów, np. stawu biodrowego.

8. USG tkanek miękkich i mięśni:

  • urazy
  • bóle kończyn
  • obrzęk mięśni
  • guzy skórne i podskórne.

9. USG ośrodkowego układu nerwowego (OUN):

  • przebyte zapalenie opon mózgowych u noworodka
  • wcześniactwo
  • nieproporcjonalne powiększenie obwodu głowy noworodka
  • objawy neurologiczne u noworodka, wskazujące na choroby OUN.

USG ośrodkowego układu nerwowego u małych dzieci jest możliwe poprzez nie-zrośnięte ciemiączko.

Badania ultrasonograficzne są bardzo przydatne, ponieważ dostarczają wielu informacji i pomagają zdiagnozować wiele poważnych chorób. Przy tym są badaniami bezpiecznymi i w większości bezbolesnymi.

Więcej z kategorii: Badania diagnostyczne