Endometrioza polega na występowaniu czynnej błony śluzowej macicy (endometrium) poza jej prawidłową lokalizacją, czyli poza jamą macicy.
Małe, owalne, torbielowate guzki z komórek błony śluzowej wyściełającej macicę powstają w obrębie różnych narządów miednicy i jamy brzusznej, chociaż najczęściej umiejscowione są w narządach płciowych. Wyglądem przypominają niewielkie odbarwione blizny.
Schorzenie to występuje tylko u kobiet w okresie dojrzałości płciowej, praktycznie nigdy przed dojrzewaniem i po menopauzie.
OBJAWY ENDOMETRIOZY
Ogniska endometriozy mogą reagować cyklicznie na zmiany poziomu hormonów podczas cyklu miesiączkowego, tak jak endometrium w macicy, jest to powodem większości dolegliwości, do których zalicza się:
- ból w obrębie miednicy lub brzucha (spowodowany gromadzącą się krwią miesiączkową), pojawiający się na kilka dni przed miesiączką, nasilający się stopniowo aż do końca krwawienia
- obfite i wydłużone krwawienia miesiączkowe; w przypadku umiejscowienia w odbycie lub pęcherzu moczowym w czasie miesiączki występują krwawienia z tych narządów
- czasem nudności, wymioty, bóle głowy
- w przypadku lokalizacji w jajowodach lub powstania torbieli jajników zamykających wejścia do jajowodów — tworzą się zrosty, będące przyczyną niepłodności
- w zaawansowanych stadiach tworzą się zrosty, które mogą powodować ból podczas stosunków.
Czasami choroba nie daje żadnych objawów i wykrywana jest przypadkowo. Nasilenie dolegliwości nie jest zależne od rozległości procesu chorobowego: małe ogniska mogą powodować silne objawy i odwrotnie, przy dużych zmianach bóle mogą być dyskretne. Ciąża powoduje cofanie się zmian, po porodzie oraz po menopauzie może dojść do samoistnego wyleczenia.
PRZYCZYNY ENDOMETRIOZY
Jak dotąd nie ustalono jednoznacznie, co powoduje powstanie ognisk endometriozy. Istnieje kilka hipotez tłumaczących prawdopodobne przyczyny choroby:
- teoria wstecznego napływu krwi – krew miesięczna może cofać się w głąb narządu rodnego, niosąc ze sobą komórki endometrium
- teoria implantacji – podobna do poprzedniej, sugeruje, że komórki endometrium mogą ulec wszczepieniu (implantacji) w obręb różnych narządów, także podczas operacji wykonywanych na macicy (np. cięcia cesarskiego)
- teorie zakładające nieprawidłowe zmiany czynności i struktury komórek, z których wykształca się endometrium
- teoria przerzutów drogą naczyń lim-fatycznych
- teoria immunologiczna, według której zmiany chorobowe następują w wyniku upośledzenia odporności oraz nieprawidłowych wzajemnych reakcji różnych komórek między sobą.
DIAGNOSTYKA ENDOMETRIOZY
Rozpoznanie endometriozy jest rzeczą niezwykle trudną, z racji możliwości różnych lokalizacji ognisk chorobowych, a co za tym idzie – objawów z różnych miejsc ciała. Badania nieinwazyjne, takie jak:
- badanie ginekologiczne
- USG narządów rodnych
- USG jamy brzusznej
- tomografia komputerowa (CT)
- rezonans magnetyczny (MRI)
nie pozwalają jednoznacznie rozpoznać tej choroby.
Dopiero wykonanie laparoskopii umożliwia dokładną ocenę zmian endometrialnych oraz pobranie materiału do badania histopatologicznego, którego wynik przesądza, czy u pacjentki występuje endometrioza.
LECZENIE ENDOMETRIOZY
Terapia farmakologiczna polega na przyjmowaniu:
- leków hamujących jajeczkowanie
- tabletek antykoncepcyjnych z gestagenami (hormonami płciowymi żeńskimi), które wywołują „sztuczną ciążę”.
Jeśli metody te zawiodą, kolejnym etapem leczenia jest zabieg operacyjny.
Można wykonać go w sposób:
- klasyczny, czyli otwierając jamę brzuszną
- laparoskopowo (wówczas w ciele pacjentki robi się małe nacięcia, przez które operuje się chore miejsca, a cały zabieg jest kontrolowany za pomocą kamery).
Po operacji należy kontynuować przyjmowanie leków.
Złagodzenie bólu i krwawienia przyniesie herbatka z mieszanki:
- kaliny
- przywrotnika pospolitego
- pokrzywy.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- zasięgnąć porady lekarskiej w przypadku wystąpienia objawów choroby
- jeśli choroba nie jest jeszcze zaawansowana, a kobieta chce mieć dzieci, zaleca się jak najszybsze zajście w ciążę, które pozwoli nie tylko na posiadanie potomstwa, ale może mieć również działanie lecznicze.
✓ NIE NALEŻY:
- bagatelizować objawów.