Wraz z rozwojem przemysłu i motoryzacji wzrasta częstość urazów czaszkowo-mózgowych. Mogą one dotyczyć powłok głowy (skóra, mięśnie), kości czaszki (pokrywy i podstawy czaszki) oraz mózgowia. Należy zachować czujność w stosunku do osób po urazie głowy, gdyż nawet błahy uraz, początkowo bezobjawowy, może skończyć się tragicznie.

OBJAWY URAZU GŁOWY

Następstwa różnych urazów głowy objawiają się odmiennie.

Złamanie kości podstawy czaszki

Podstawowym objawem jest silny ból głowy. Ponadto, w zależności od miejsca złamania, może dołączyć zasinienie wokół oczu lub zasinienie za płatkiem ucha.

Ponadto w przypadku złamania podstawy czaszki z jednoczesnym uszkodzeniem opony twardej może wystąpić wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego lub krwi z nosa bądź ucha.

Złamaniu podstawy czaszki mogą towarzyszyć uszkodzenia nerwów czaszkowych, objawiające się np.:

  • brakiem zdolności odczuwania zapachów
  • zaburzeniami słuchu i równowagi
  • niedowładami mięśni twarzy.

Złamaniu może ulegać także pokrywa czaszki. Objawia się to przede wszystkim silnym bólem oraz wyczuwalnym przy dotyku brakiem ciągłości kości pokrywy czaszki.

Jeżeli po urazie głowy, nawet nieznacznym, zaobserwuje się poniższe objawy, należy natychmiast wezwać pomoc lekarską! (Nr: 999, z telefonu komórkowego: 112)

  • silny ból głowy
  • nudności i wymioty
  • senność
  • wyciek płynu lub krwi z ucha
  • wyciek płynu lub krwi z nosa
  • zasinienie wokół oczu
  • zasinienie za płatkiem ucha
  • drgawki
  • nierówność źrenic.

Wstrząśnienie mózgu

Najbardziej charakterystycznym i zasadniczym objawem jest krótkotrwała utrata przytomności, trwająca sekundy lub minuty. Zawsze towarzyszy jej niepamięć tego, co wydarzyło się po urazie. Trwa ona minuty, godziny lub dni, w zależności od ciężkości urazu. Może też wystąpić niepamięć okoliczności poprzedzających uraz. Często po wstrząśnieniu mózgu występują zawroty głowy, nudności i wymioty. Wstrząśnienie mózgu nie pozostawia trwałych uszczerbków neurologicznych. Zalecane jest kilkudniowe pozostanie w łóżku i leczenie objawowe.

Stłuczenie mózgu

W wyniku urazu dochodzi do uszkodzenia tkanek mózgu. W zależności od miejsca uszkodzenia różne są jego objawy. Generalnie występują zaburzenia przytomności (często głębokie) oraz ubytki neurologiczne pod postacią niedowładów, zaburzeń widzenia i mowy. Mogą także wystąpić napady padaczkowe.

Krwiaki wewnątrzczaszkowe

W wyniku urazu może dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych i powstania krwiaka. Powoduje to wzrost ciśnienia w czaszce, objawiający się ogólnym spowolnieniem, ospałością, aż do śpiączki włącznie, oraz nudnościami i wymiotami. Mogą też wystąpić drgawki oraz nierówność źrenic, która jest bardzo poważnym objawem. Nawet nieznaczne urazy (szczególnie okolicy skroniowej, z racji bardzo cienkiej kości w tej okolicy), które początkowo są bezobjawowe, mogą być groźne dla życia.

Powyższe następstwa urazów głowy mogą występować jednoczasowo. Można zatem stwierdzić u tego samego poszkodowanego, np. wstrząśnienie mózgu, złamanie pokrywy czaszki, uszkodzenie mózgu przez złamane kości czaszki (stłuczenie mózgu) oraz krwiak. W tej sytuacji wspomniane wyżej objawy będą nakładały się na siebie.

PRZYCZYNY URAZU GŁOWY

Najczęściej do urazów głowy dochodzi w wyniku:

  • pobicia
  • wypadku komunikacyjnego
  • upadku z wysokości
  • nieprawidłowej obsługi maszyn
  • upadków spowodowanych utratą równowagi.

Wstrząśnienie mózgu jest najczęściej spowodowane przez wypadki komunikacyjne, w trakcie których następuje nagłe i zwolnienie prędkości ciała, czemu towarzyszą ogromne przeciążenia. Mózg z ogromną siłą uderza o kości czaszki na zasadzie bezwładności.

DIAGNOSTYKA URAZU GŁOWY

Podstawowym narzędziem diagnostycz- 1 nym w urazach głowy jest tomografia komputerowa (CT) oraz, rzadziej, rezonans magnetyczny (MRI). Badanie to w szybki sposób pozwala ocenić zakres uszkodzeń struktur głowy, zarówno kości, jak i mózgu. Czasami zdarza się, że bezpośrednio po urazie obraz tomografii komputerowej jest prawidłowy, mimo niepomyślnego rozwoju urazu w późniejszym okresie.

W razie braku tomografii komputerowej wskazane jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego głowy. W diagnostyce urazów głowy wykorzystuje się także badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, szczególnie pod kątem obecności w nim krwi. Jednak ze względu na coraz powszechniejszy dostęp do tomografii komputerowej ocena płynu mózgowo-rdzeniowego traci na znaczeniu.

LECZENIE URAZU GŁOWY

Nie wszyscy chorzy, którzy doznali urazu głowy, wymagają obserwacji w szpitalu. Dotyczy ona jedynie tych osób, u których:

  • uraz głowy wywołał utratę przytomności
  • obserwowano drgawki
  • utrzymują się bóle głowy, nudności i wymioty oraz narastająca senność
  • wystąpiły znaczące zmiany w zakresie tętna, szybkości oddechów oraz wartości ciśnienia tętniczego
  • nastąpił wyciek krwi lub płynu z nosa lub ucha
  • pojawiły się zasinienia wokół oczu lub za uchem.