Wzdęcia

Wzdęcia polegają na gromadzeniu się zbyt dużej ilości gazów w żołądku lub jelitach. Chorzy odczuwają przykre uczucie pełności i rozpierania w jamie brzusznej.

Wzdęcie jest jedną z najczęstszych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

SPIS TREŚCI

OBJAWY WZDĘĆ

uczucie pełności w górnej części jamy brzusznej
oddawanie gazów z nadmierną częstością
odbijanie; normalne jest odbijanie po posiłkach kilka razy dziennie; jeśli jest zbyt częste, może być objawem choroby, np. choroby wrzodowej lub refluksowej
rozdęcie brzucha
ból i dyskomfort w jamie brzusznej.

Do lekarza należy udać się, gdy:

wzdęciom towarzyszą bóle brzucha i niemożliwe staje się oddanie kału i gazów
wzdęcia i gazy jelitowe nie znikają same po kilku dniach lub powodują silne dolegliwości.

PRZYCZYNY WZDĘĆ

Gazy w przewodzie pokarmowym mogą pochodzić z 2 źródeł. Po pierwsze – wraz z pokarmami połykane przez powietrze, a po drugie – gaz powstaje wewnątrz przewodu pokarmowego.

Główne przyczyny wzdęć:

nadmiar połykanego powietrza (w trakcie jedzenia, jak i nieświadomie – między posiłkami), czemu sprzyja:
- żucie gumy
- ssanie cukierków
- picie napojów gazowanych
- zbyt szybkie spożywanie posiłków
nadmiar gazu pochodzącego z wnętrza jelit; część pokarmów, które dostają się do przewodu pokarmowego, nie jest wystarczająco szybko trawiona i z tego powodu zaczynają ulegać procesom gnilnym; w ich trakcie powstaje duża ilość gazu; może do tego dojść w następujących sytuacjach:
przy niedoborze enzymów:
- niedobór laktazy trawiącej laktozę (cukru obecnego w mleku i produktach mlecznych), co powoduje fermentację produktów mlecznych
- niedobór enzymów trzustkowych, np. w przewlekłym zapaleniu trzustki
pozostałości niektórych pokarmów:
- fasoli, brukselki, szparagów, pomidorów, kukurydzy, makaronów, mąki, produktów pszennych
- cebuli, karczochów, gruszek, alkoholi: ciemnego piwa i czerwonego wina
- niektórych owoców: jabłek, brzoskwiń, śliwek
- słodzika dodawanego do produktów
- niektórych produktów zawierających błonnik
gdy transport pokarmu przez przewód pokarmowy jest zwolniony (np. w zaparciach), bakterie mają dłuższy dostęp do , pokarmów i zachodzą procesy gnilne (zwłaszcza gdy florą bakteryjna jest nadmiernie rozwinięta)
zmiany w czynności jelit w wyniku: obecności pasożytów, chorób zapalnych jelit, choroby uchyłkowej, niedoczynności tarczycy, raka
niedrożność mechaniczna jelit, spowodowana przez masy kałowe.

Nadmiar gazów w przewodzie pokarmowym może być także objawem choroby, np. choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy, zapalenia jelit. Może wynikać również z utrudnionego wchłaniania niektórych pokarmów – jest to zespół złego wchłaniania.

DIAGNOSTYKA WZDĘĆ

Badania pomocne w rozpoznaniu przyczyn wzdęcia:

szczegółowa rozmowa z lekarzem o diecie i trybie życia chorego
badanie per rectum (badanie palcem przez odbyt)
zdjęcie RTG jamy brzusznej, również po podaniu specjalnego środka kontrastowego, który umożliwia dokładniejsze uwidocznienie przewodu pokarmowego
kolonoskopia, czyli badanie polegające na wprowadzeniu do jelita grubego przez odbyt specjalnej cienkiej rurki zakończonej kamerą, dzięki której można dokładnie obejrzeć wnętrze jelita grubego
jeśli podejrzewa się nietolerancję laktozy, to lekarz może zalecić czasową rezygnację ze spożywania produktów mlecznych i obserwować, czy po takim zabiegu objawy ustępują
pomiar zawartości wodoru w wydychanym powietrzu; bakterie wytwarzają go w trakcie fermentacji; chory spożywa pokarm podejrzany o powodowanie dolegliwości, a następnie dokonuje się pomiaru zawartości wodoru w wydychanym powietrzu; zwiększenie się zawartości świadczy o nietolerancji pokarmu jako o przyczynie dolegliwości
próby wykluczenia innych chorób, np. cukrzycy, raka, zaburzeń wchłaniania, marskości wątroby lub niedoczynności tarczycy.

LECZENIE WZDĘĆ

Przewlekłe wzdęcia, trudności w wydalaniu gazów i oddawaniu stolca połączone z bólami w jamie brzusznej wymagają porady lekarskiej, czasami nawet leczenia szpitalnego.

Metody leczenia wzdęć:

antybiotykoterapia, jeśli przyczyną jest nadmierny rozwój flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym
zaparcia (leczy się głównie przez spożywanie większej ilości błonnika lub środków przeczyszczających)
herbatki z anyżu, kminku, rumianku, kopru włoskiego i szałwii z cytryną łagodzą dolegliwości związane ze wzdęciami
istnieje wiele leków zapobiegających wzdęciom i łagodzących je
w razie silnych bólów brzucha można zastosować środki rozkurczowe.

PORADY LEKARZA

✓ NALEŻY:

ograniczyć spożywanie pokarmów mogących powodować wzdęcia, np. roślin strączkowych, kapusty
unikać nawyków pokarmowych mogących doprowadzać do połykania powietrza w nadmiernej ilości (żucie gumy, ssanie cukierków, szybkie jedzenie dużymi kęsami).

✓ NIE NALEŻY: