Chlamydioza należy do najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Narastająca częstość jej występowania budzi obawy o zdrowotność w sferze płciowości, jak i o płodność.
OBJAWY CHLAMYDIOZY
Jeśli występują objawy choroby na ogół pojawiają się one po 1-3 tygodniach od chwili zakażenia. Infekcja mogła zostać przekazana również wtedy gdy nie występują żadne uchwytne jej objawy.
Główne objawy chlamydiozy u mężczyzn to:
- przejrzysta wydzielina z cewki moczowej;
- niejasne dolegliwości podczas oddawania moczu.
U kobiet infekcja przebiega często bezobjawowo. Ewentualne objawy polegają na:
- niewielkich krwawieniach z pochwy wkrótce po stosunku oraz w środku cyklu miesiączkowego;
- kontaktowym krwawieniu z szyjki macicy po pobraniu wymazu;
- ropnej wydzielinie z pochwy;
- bólach w okolicy podbrzusza.
Powikłania chlamydiozy
Nieleczona chlamydioza grozi wieloma powikłaniami.
U co najmniej 10% kobiet zakażonych chlamydiami dochodzi do zmian zapalnych w miednicy. Prowadzi to do powstawania tkanki bliznowatej, zrostów i blokowania jajowodów.
Stan zapalny miednicy bywa przyczyną przewlekłych bólów, a nawet bezpłodności jajowodowej. U około 8% kobiet ze zmianami zapalnymi w miednicy, które zachodzą w ciążę, dochodzi do ciąży pozamacicznej.
U 10-20% kobiet ze zmianami zapalnymi w miednicy rozwija się zespół Hugha-Curtisa. Jego przyczyną jest zapalenie torebki wątroby i powstawanie zrostów. Charakterystycznym objawem jest ból w prawym podżebrzu.
Ciężarne kobiety zakażone chlamydiami i nieleczone mogą podczas porodu drogami natury przekazywać infekcję dziecku. W rezultacie u noworodka może dojść do odmiany zapalenia spojówek, zwanego chlamydiowym zapaleniem spojówek noworodków (oftalmia noworodkowa). Obraz kliniczny tego zakażenia może budzić obawy, ale na ogół przebiega ono dość łagodnie i dobrze poddaje się leczeniu.
U mężczyzn zakażenie chlamydiami może prowadzić do zapalenia najądrza; gdy zajęte są obydwa najądrza, zagraża blokada przewodów wytryskowych i w rezultacie niepłodność.
Zakażenie może wzbudzić reaktywne zapalenie stawów, zwłaszcza u mężczyzn.
PRZYCZYNY CHLAMYDIOZY
Chlamydia trachomatis, atakuje komórki wyściełające cewkę moczową, szyjkę macicy, odbytnicę, a także oczy. Jest to jeden z najważniejszych czynników przyczynowych zakażeń dolnego odcinka dróg płciowych, gdyż powoduje około 40% wszystkich nierzeżączkowych zapaleń cewki moczowej. Nieleczona w porę chlamydioza może prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie najądrza czy choroby zapalne miednicy.
Chlamydioza doskonale poddaje się leczeniu. Tymczasem jednak u 80% zakażonych kobiet i 50% zakażonych mężczyzn nie powoduje początkowo żadnych dolegliwości. Wskutek tego istnieje w społeczeństwie stałe źródło nierozpoznanych zakażeń, które są przekazywane z coraz większą częstością.
Chlamydie są przekazywane przez:
- kontakt seksualny, tak przez pochwę, jak i przez odbytnicę, gdy nie używa się prezerwatywy;
- niepołączony z penetracją kontakt narządów płciowych, jak i oralny kontakt seksualny;
- od zakażonej matki dziecku za pośrednictwem oczu, jeśli ciężarna nie jest leczona.
Do czynników ryzyka zalicza się:
- aktywność seksualną w wieku poniżej 25 lat;
- utrzymywanie kontaktów seksualnych z więcej niż jednym partnerem lub zmiana partnera w ciągu ostatniego roku.
ROZPOZNANIE CHLAMYDIOZY
Chlamydiozę narządów płciowych rozpoznaj e się zwykle za pomocą oznaczeń immunoenzymatycznych. Badaniu temu poddaje się wymazy z ujścia cewki moczowej, pochwy i szyjki macicy. Pobieranie wymazów może być nieprzyjemne.
W ostatnim czasie stopniowo wdraża się nowsze, molekularne metody diagnostyczne, np. wykorzystujące DNA. Umożliwiają one nieinwazyjne badania przesiewowe (skriningowe, obejmujące duże grupy ludności), np. z wykorzystaniem próbek moczu. Mimo wyższych kosztów te nowe metody cechuje większa swoistość i dokładność.
ZAPOBIEGANIE CHLAMYDIOZIE
Właściwie stosowane prezerwatywy ograniczają szerzenie się chlamydiozy. Taki sam rezultat ma ograniczenie liczby partnerów seksualnych czy pozostawanie w jednym związku przez przynajmniej 12 miesięcy.
Po rozpoznaniu chlamydiozy trzeba się powstrzymywać od kontaktów seksualnych do czasu, gdy obie strony zakończą właściwe leczenie. W przeciwnym razie będzie zapewne nadal się powtarzał cykl kolejnych zakażeń.
Wielkie nadzieje opanowania infekcji dają szeroko zakrojone programy badań przesiewowych. W Szwecji, gdzie wdrożono podobne programy, nastąpiło istotne zmniejszenie liczby nowych przypadków chlamydiozy.
LECZENIE CHLAMYDIOZY
Dysponujemy trzema antybiotykami, nadającymi się do leczenia chlamydiozy:
- w niepowikłanych zakażeniach zwykle stosuje się doksycyklinę w tabletkach, przyjmowanych dwa razy dziennie przez tydzień;
- skuteczną alternatywą jest pojedyncza doustna dawka azytromycyny. Choć droższa, azytromycyna jest szczególnie przydatna, gdy lekarz ma wątpliwości, czy pacjent będzie się stosował do przepisanej terapii;
- gdy chodzi o ciężarną kobietę, zwykle zleca się erytromycynę przyjmowaną cztery razy dziennie przez 7 dni.
Osoby zakażone chlamydiami winny się powstrzymać od kontaktów seksualnych do czasu zakończenia właściwej terapii obojga partnerów.
Powiadomienie partnerów seksualnych
Nie sposób stwierdzać z całą pewnością, jak długo może trwać bez-objawowe zakażenie chlamydiami, co ma oczywiście znaczenie dla partnerów seksualnych.
Zakażonym chlamydiami mężczyznom doradza się zwykle powiadomienie wszystkich partnerek seksualnych, z którymi mieli kontakty w ciągu ostatniego miesiąca.
Mężczyźni, u których chlamydioza przebiegała bezobjawowo, oraz wszystkie kobiety powinny powiadomić o zakażeniu wszystkich partnerów z ostatnich 6 miesięcy. Jeśli w tym okresie nie odbywali stosunków płciowych, powinni powiadomić swego ostatniego partnera.
Poradnie skórno-wenerologiczne
Pacjent z chlamydiozą powinien być pod opieką poradni skórno-wenerologicznej. Tam zostanie poddany pełnemu badaniu przesiewowemu w kierunku ewentualnych zakażeń współistniejących, otrzyma też pomoc w powiadomieniu partnera czy partnerów seksualnych.
ROKOWANIE I WYSTĘPOWANIE CHOROBY
Chlamydioza dobrze poddaje się wcześnie rozpoczętemu leczeniu. Na ogół nie natrafia się przy tym na problemy, jeśli tylko pacjent stosuje się do zaleceń i nie zakazi się ponownie. W takich bowiem okolicznościach może dojść do trudnych do leczenia powikłań.
Gdy leczenia chlamydiozy nie podejmie się w porę, u kobiet bywa ona przyczyną stanu zapalnego miednicy. Pociąga to za sobą powstawanie rozległych zbliznowa-ceń i tworzenie się ropni.
U osób o zwiększonej podatności, na ogół mężczyzn, chlamydie mogą wywołać reaktywne zapalenie stawów.
Występowanie chlamydiozy
W ostatnim okresie drastycznie wzrosło społeczne znaczenie zakażeń chlamydiami. W latach dziewięćdziesiątych liczba rozpoznań chlamydiozy niemal się podwoiła. W 1990 r. brytyjskie poradnie skór-no-wenerologiczne odnotowały ponad 56 000 nowych przypadków chlamydiozy. Wśród pacjentów było około 25 000 mężczyzn i ponad 32 000 kobiet. Najwyższa liczba zakażeń dotyczyła kobiet w przedziale wiekowym 16-19 lat, a wśród mężczyzn – 20-24 lata.
Dodatnie wyniki testów na Chlamydia uzyskano u 3-5% seksualnie aktywnych kobiet zgłaszających się do brytyjskich lekarzy pierwszego kontaktu. Ponieważ lekarze zwykle wykonywali te próby tylko wtedy, gdy pacjentki zgłaszały jakieś dolegliwości, rzeczywista skala problemu jest zapewne jeszcze większa;
Nie ma pewnych danych o częstości występowania chlamydiozy u mężczyzn. Według jednego z opracowań wynosi ona 1,9% całej populacji. Jak się wydaje, osoby pochodzenia afro-karaibskiego są zagrożone zakażeniem chlamydiami w stopniu większym niż rasa kaukaska. Przyczyna tej różnicy nie jest jasna.
