Niestrawność, czyli dyspepsja, to zespół chorobowy objawiający się bólem lub dyskomfortem w górnej części jamy brzusznej. Jest ona spowodowana wieloma przyczynami w obrębie przewodu pokarmowego. Dolegliwości mogą występować okresowo lub utrzymywać się przez długi czas.

Większość ludzi może powiedzieć, że w swoim życiu miała objawy dyspeptyczne. Niestrawność nie jest groźna, lecz jeśli towarzyszą jej inne objawy i ma ona charakter przewlekły, może oznaczać poważną chorobę, dlatego nie należy jej lekceważyć.

OBJAWY NIESTRAWNOŚCI

Pacjent doświadcza objawów niestrawności, zwykle po obfitym posiłku.

Charakterystyczne objawy niestrawności:

  • ból lub dyskomfort w górnej części jamy brzusznej
  • uczucie pełności lub wzdęcia
  • dokuczliwe odbijanie
  • zgaga, czyli uczucie pieczenia za mostkiem
  • kwaśny smak w ustach
  • regurgitacje, czyli cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku i jamy ustnej
  • nudności i wymioty.

Do lekarza należy udać się, gdy pojawiają się nowe objawy u osoby z dyspepsją, takie jak:

  • chudnięcie
  • luźne, czarne stolce mogące być objawem krwawienia z przewodu pokarmowego
  • gorączka
  • ból promieniujący do szyi i ramion, gdyż może to oznaczać zawał mięśnia sercowego
  • ból stały, silny, z towarzyszeniem wymiotów.

Objawy dyspepsji są bardzo często podobne do choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz zespołu jelita drażliwego.

PRZYCZYNY NIESTRAWNOŚCI

Objawy dyspeptyczne mogą być spowodowane zarówno przyczynami organicznymi, jak i zaburzeniami czynności przewodu pokarmowego.

Podstawowe przyczyny dyspepsji czynnościowej:

  • zwiększone wydzielanie kwasu solnego w żołądku
  • nadmierna wrażliwość błony śluzowej (głównie dwunastnicy) na kwas solny
  • opóźnione opróżnianie żołądka z jego zawartości
  • refluks dwunastniczo-żołądkowy, czyli cofanie się treści pokarmowej z dwunastnicy do żołądka.

Przyczyny organiczne dyspepsji:

Czynniki sprzyjające niestrawności:

  • przejadanie się, często połączone z nadmiernym spożyciem alkoholu
  • nadużywanie leków przeciwbólowych
  • jedzenie pod wpływem stresu
  • otyłość.

DIAGNOSTYKA NIESTRAWNOŚCI

  • pierwszym etapem rozpoznania jest dokładne badanie i rozmowa z pacjentem
  • w celu wykluczenia innych chorób lekarz może zlecić badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia)
  • USG jamy brzusznej.

LECZENIE NIESTRAWNOŚCI

Jeśli dyspepsja jest spowodowana przyczyną organiczną, lekarz podejmuje próbę leczenia choroby podstawowej.

Jeśli przyczyna niestrawności jest czynnościowa, stosuje się:

  1. leki obniżające wydzielanie kwasu solnego w żołądku (inhibitory pompy protonowej i blokery receptorów histaminowych H2)
  2. leki prokinetyczne przyspieszające perystaltykę przewodu pokarmowego (pomagają w opróżnianiu żołądka)
  3. test na obecność bakterii Helicobater pylori w żołądku, i w razie ich stwierdzenia, wdrożenie leczenia eradykacyjnego (zlikwidowanie wszystkich bakterii H. pylori żyjących żołądku)
  4. leki rozkurczowe, gdy pojawiają się dolegliwości bólowe
  5. preparaty ziołowe: siemię lniane, dziurawiec, mięta, wyciąg z liści karczochów.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • wyłączyć z diety pokarmy wzdymające, takie jak fasola, kapusta, brukselka
  • starannie przeżuwać pokarmy
  • spożywać posiłki powoli i w spokoju
  • zrezygnować z palenia
  • unikać wytężonego wysiłku fizycznego tuż po zjedzeniu posiłku
  • unikać sytuacji stresowych
  • pić napary z ziół, np.:
    • tuwału (zmniejszającego wydzielanie soku żołądkowego)
    • mięty pieprzowej
    • rumianku lub melisy
    • gorzknika kanadyjskiego
    • korzenia mniszka ziela piołunu.

 NIE NALEŻY:

  • spożywać obfitych, wysoko tłuszczowych posiłków
  • pić gazowanych napojów
  • żuć gumy
  • pić kawy
  • pić alkoholu
  • spożywać pokarmów ostro przyprawionych
  • spożywać pokarmów bardzo zimnych lub bardzo ciepłych
  • przyjmować leków uszkadzających żołądek, należy skontaktować się w tej sprawie z lekarzem
  • odpoczywać po jedzeniu w pozycji leżącej, zaleca się raczej spacerować nie, które może skutecznie pobudzać trawienie.