Próchnica powstaje, gdy twarda powierzchnia zęba, czyli szkliwo, zaczyna obumierać. Nieleczona próchnica zaczyna sięgać coraz głębszych warstw zęba, doprowadzając ostatecznie do jego całkowitego zniszczenia.

Próchnica jest częstsza u osób niedbających o higienę jamy ustnej i stanowi bardzo powszechny problem zdrowotny. Dotyczy około 90% społeczeństwa.

OBJAWY PRÓCHNICY ZĘBÓW

  • znaczna wrażliwość zębów na temperaturę (wysoką i niską)
  • wrażliwość na potrawy kwaśne i słodkie
  • tkliwość zębów przy żuciu lub szczotkowaniu
  • widoczne ubytki w zębach
  • przykry zapach z ust
  • ból zębów, gdy choroba dosięgnie miazgi zębowej.

Powikłania w przebiegu próchnicy:

  • owrzodzenie dziąseł
  • ropień dziąsła
  • kompletne zniszczenie i utrata zęba
  • procesy zapalne w tkankach otaczających zęby (m.in. dziąsłach)
  • próchnica zębów może stać się ogniskiem zakażenia krwi bakteriami; skutkuje to gorączką reumatyczną (chorobą powodującą m.in. uszkodzenie zastawek serca).

PRZYCZYNY PRÓCHNICY ZĘBÓW

Na zębach każdego człowieka osadza się tzw. osad nazębny. Jest to lepka warstwa składająca się z resztek jedzenia, bakterii i śliny. Jeśli higiena jamy ustnej, rozumiana jako szczotkowanie zębów czy czyszczenie ich za pomocą nici dentystycznej, nie jest przestrzegana, to osad narasta (zwłaszcza wzdłuż krawędzi dziąseł). Bakterie z osadu (np. Streptococus mittis – bakterie kwasotwórcze produkujące mono- i polisacharydy, a z nich kwas uszkadzający szkliwo zęba) mają wtedy doskonałe warunki do rozwoju. Jest to początek próchnicy. Jeśli osad nie jest usuwany, to uszkodzeniu ulegają kolejne warstwy zęba: zębina, miazga i komora nerwu. W efekcie ząb musi być usunięty lub konieczne jest podjęcie leczenia kanałowego.

Można wyróżnić osoby należące do grup szczególnego ryzyka pojawienia się próchnicy.

Grupy szczególnego ryzyka:

  • dzieci
  • osoby starsze
  • osoby jedzące dużo słodkich pokarmów
  • osoby, które przeszły wcześniej zabiegi na zębach
  • niemowlęta karmione przy pomocy butelki
  • osoby z wadami zgryzu
  • osoby z zaburzeniami czynności żucia.

DIAGNOSTYKA PRÓCHNICY ZĘBÓW

Rozpoznanie stawia lekarz stomatolog, który ogląda zęby przy użyciu silnego światła, żeby znaleźć najmniejsze ślady próchnicy. Czasami przed podjęciem leczenia dentysta zleca wykonanie zdjęcia RTG zęba, aby postawić dokładniejsze rozpoznanie oraz wdrożyć skuteczniejsze leczenie.

LECZENIE PRÓCHNICY ZĘBÓW

Metody leczenia próchnicy:

  1. usunięcie (borowanie) zniszczonej części zęba i wypełnienie ubytku plombą
  2. leczenie kanałowe
  3. usuwanie zęba, jeśli próchnicą jest tak zaawansowana, że wyleczenie nie jest możliwe
  4. w razie zakażenia miazgi i innych struktur zęba stosuje się leczenie antybiotykami.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • co najmniej 2 razy dziennie myć zęby (przez 3 minuty) szczoteczką z małą główką, która może dotrzeć także do zębów położonych z tyłu, najlepiej myć zęby po każdym posiłku
  • myć zęby bardzo dokładnie, od wszystkich stron
  • używać nici dentystycznej, aby odpowiednio wyczyścić przestrzenie pomiędzy zębami
  • pamiętać o szczotkowaniu języka, ponieważ na nim znajduje się wiele bakterii
  • co najmniej 2 razy w roku udać się do stomatologa w celu usunięcia osadu nazębnego, którego nie usunęło szczotkowanie
  • gdy pojawią się pierwsze ząbki, czyścić dziąsła i ząbki dziecka za pomocą gazy lub fragmentu miękkiego materiału (zwłaszcza przed snem)
  • jak najwcześniej przyzwyczajać dziecko do codziennego obowiązku mycia zębów
  • gdy wyrośnie większość zębów mlecznych, myć je za pomocą miękkiej szczoteczki pasty do zębów z fluorem, który wzmacnia szkliwo zębów stosować środki do suplementacji witamin, które także zawierają fluor
  • żuć gumy bez cukru, gdyż wzmagają one wydzielanie śliny i ułatwiają zapobieganie próchnicy
  • przy bólu zęba przyłożyć zimny, wilgotny kompres do policzka.

 NIE NALEŻY:

  • dopuszczać, aby niemowlęta zasypiały, mając przystawioną do ust butelkę ze słodkimi płynami
  • pozwolić, aby dzieci jadły lizaki, landrynki i karmelki, gdyż są one twarde, długo pozostają w ustach, obijając się o zęby i niszcząc szkliwo
  • jeść słodyczy, a zwłaszcza produktów lepkich osadzających się na zębach oraz między dziąsłami a zębami
  • spożywać przekąsek pomiędzy posiłkami (zwłaszcza słodkich)
  • zbyt mocno dociskać szczotki do szkliwa zęba, gdyż w ten sposób niszczy się ono
  • stosować szczotki elektrycznej u małych dzieci
  • stosować „domowych sposobów” leczenia, typu: przykładanie goździków (przyprawy) na bolące miejsca, czy płukanie jamy ustnej wódką; w ten sposób można uszkodzić miazgę zęba oraz dziąsło.

Artykuł przygotowane we współpracy z https://warsawdentalcenter.pl