Neuralgia, zwana inaczej nerwobólem lub rwą, to ból związany z obwodowym układem nerwowym.

Jest to skutek drażnienia nerwów przez różne czynniki, takie jak:

  • zapalenie
  • infekcja
  • ucisk (np. przez wypadnięte jądro miażdżyste w kręgosłupie lub guz)
  • substancje chemiczne.

Do najczęstszych neuralgii należą:

  • rwa kulszowa
  • rwa barkowa
  • rwa międzyżebrowa
  • neuralgia nerwu trójdzielnego (rwa twarzowa).

RWA KULSZOWA – OBJAWY

Głównym objawem jest ból okolicy krzyżowo-lędźwiowej, promieniujący do pośladka i dalej do uda (po tylnej jego powierzchni), podudzia i stopy, czyli wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego. Ból nasila się przy kaszlu, kichaniu, śmiechu, detekcji i w nocy. Pojawia się też wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych okolicy lędźwiowej; napięte mięśnie tworzą charakterystyczny twardy wał. Częste jest także ograniczenie ruchomości i kompensacyjne skrzywienie kręgosłupa w tym odcinku.

Jeżeli w przebiegu rwy kulszowej (dotyczy to także innych rodzajów neuralgii), oprócz bólu pojawią się:

  • zaburzenia czucia, parestezje, mrowienia, drętwienia
  • niedowłady – opadanie stopy, niemożność stanięcia na pięcie
  • zatrzymanie lub nietrzymanie moczu lub stolca

należy natychmiast szukać pomocy lekarskiej! Możliwe, że będzie potrzebna pilna interwencja neurochirurgiczna.

RWA KULSZOWA – PRZYCZYNY

Rwa kulszowa jest wynikiem wielu procesów zachodzących głównie w strukturach mięśniowo-ścięgnistych lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa. Najczęściej powodowana jest uciskiem korzeni nerwowych przez jądro miażdżyste (wypadający „dysk” międzykręgowy) lub zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa lędźwiowego.

Czynnikiem wywołującym ból może być dźwignięcie dużego ciężaru lub nagły ruch. Powoduje to pęknięcie zwyrodniałego pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego i przemieszczenie się jądra miażdżystego w kierunku korzenia nerwowego.

RWA KULSZOWA – DIAGNOSTYKA

W rwie kulszowej występują tzw. objawy rozciągowe. Jednym z popularniej szych] jest objaw Lasegue’a, polegający na występowaniu bólu i stawianiu oporu przy biernym unoszeniu nogi chorego w pozycji leżącej do pionu.

Oprócz tego tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny kręgosłupa lędźwiowego zobrazują wypadnięte jądro miażdżyste, uciskające korzenie nerwowe’ albo wskażą inną przyczynę powstawania bólu.

RWA BARKOWA – OBJAWY

Rwa barkowa objawia się bólem promieniującym od szyi do barku i ramienia, a czasem nawet do palców dłoni. Często ból nasila się w nocy, w pozycji leżącej lub po opuszczeniu ręki.

Ponadto mogą wystąpić:

  • wzmożone napięcie mięśni karku
  • zaburzenie czucia
  • mrowienie
  • drętwienie
  • niedowład i osłabienie siły mięśniowej w zakresie bolącej kończyny.

Rwa barkowa jest najczęściej spowodowana, podobnie jak rwa kulszowa, uciskiem korzeni nerwowych w odcinku szyjnym kręgosłupa przez wypadnięte jądro miażdżyste lub zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Czynnikiem wywołującym ból może być gwałtowny skręt głowy.

RWA TWARZOWA (NEURALGIA NERWU TRÓJDZIELNEGO)

Nazwa nerwu trójdzielnego wywodzi się od tego, że dzieli się on na trzy gałęzie. Każda gałąź unerwia czuciowo odpowiedni fragment skóry twarzy.

Podrażnienie gałęzi nerwu trójdzielnego (np. w przypadku zapalenia w przebiegu półpaśca lub ucisku przez guz) powoduje bardzo silny ból w rejonie unerwianym przez zajęty nerw. Często nie udaje się jednak ustalić przyczyny bólu.

Neuralgia nerwu trójdzielnego objawia się napadami krótkotrwałego, ale bardzo intensywnego bólu twarzy, zwykle jednokonnego.

RWA MIĘDZYŻEBROWA

Ból ma charakter opasujący na poziomie klatki piersiowej. Czasami trudno go odróżnić od bólu wieńcowego, szczególnie jeżeli dotyczy lewej połowy klatki piersiowej.

LECZENIE RWY

W leczeniu rwy, oprócz zwykłych leków przeciwbólowych oraz zmniejszających napięcie mięśniowe, dużą skutecznością charakteryzują się leki przeciwpadaczkowe. W zależności od obrazu choroby lekarz może zaproponować leki przeciwdepresyjne, które wzmacniają efekt przeciwbólowy.

Bardzo ważne są ćwiczenia rehabilitacyjne i fizykoterapia. Korzystne może być też rozgrzewanie okolicy krzyżowo–lędźwiowej, np. za pomocą termoforu oraz spanie na odpowiednio twardym podłożu.

Możliwe są też blokady nerwów (podawanie środka miejscowo znieczulającego, np. lignokainy, w okolicę nerwu) oraz, w niektórych przypadkach, operacyjne usunięcie przyczyny wywołującej ból (np. wypadniętego jądra miażdżystego, czyli „dysku”).

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • systematycznie wzmacniać mięśnie pleców przez ćwiczenia
  • przykładać ciepłe, suche okłady na bolące miejsca leżeć na twardym podłożu
  • zmniejszyć wagę, a przez to zmniejszyć obciążenia kręgosłupa.

 NIE NALEŻY:

  • podnosić ciężkich rzeczy
  • nosić butów na wysokim obcasie
  • długo przebywać w pozycji siedzącej i pochylać się do przodu.