Niestrawność, czyli dyspepsja, to zespół chorobowy objawiający się bólem lub dyskomfortem w górnej części jamy brzusznej. Jest ona spowodowana wieloma przyczynami w obrębie przewodu pokarmowego. Dolegliwości mogą występować okresowo lub utrzymywać się przez długi czas.
Większość ludzi może powiedzieć, że w swoim życiu miała objawy dyspeptyczne. Niestrawność nie jest groźna, lecz jeśli towarzyszą jej inne objawy i ma ona charakter przewlekły, może oznaczać poważną chorobę, dlatego nie należy jej lekceważyć.
OBJAWY NIESTRAWNOŚCI
Pacjent doświadcza objawów niestrawności, zwykle po obfitym posiłku.
Charakterystyczne objawy niestrawności:
- ból lub dyskomfort w górnej części jamy brzusznej
- uczucie pełności lub wzdęcia
- dokuczliwe odbijanie
- zgaga, czyli uczucie pieczenia za mostkiem
- kwaśny smak w ustach
- regurgitacje, czyli cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku i jamy ustnej
- nudności i wymioty.
Do lekarza należy udać się, gdy pojawiają się nowe objawy u osoby z dyspepsją, takie jak:
- chudnięcie
- luźne, czarne stolce mogące być objawem krwawienia z przewodu pokarmowego
- gorączka
- ból promieniujący do szyi i ramion, gdyż może to oznaczać zawał mięśnia sercowego
- ból stały, silny, z towarzyszeniem wymiotów.
Objawy dyspepsji są bardzo często podobne do choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz zespołu jelita drażliwego.
PRZYCZYNY NIESTRAWNOŚCI
Objawy dyspeptyczne mogą być spowodowane zarówno przyczynami organicznymi, jak i zaburzeniami czynności przewodu pokarmowego.
Podstawowe przyczyny dyspepsji czynnościowej:
- zwiększone wydzielanie kwasu solnego w żołądku
- nadmierna wrażliwość błony śluzowej (głównie dwunastnicy) na kwas solny
- opóźnione opróżnianie żołądka z jego zawartości
- refluks dwunastniczo-żołądkowy, czyli cofanie się treści pokarmowej z dwunastnicy do żołądka.
Przyczyny organiczne dyspepsji:
- zapalenie przełyku
- zapalenie żołądka – tu najczęściej wymienia się zapalenie wirusowe, zwane potocznie „grypą żołądkową”
- choroba wrzodowa żołądka
- choroba wrzodowa dwunastnicy
- przepuklina rozworu przełykowego przepony
- rak żołądka lub okrężnicy
- choroba Leśniowskiego-Crohna
- choroby pęcherzyka żółciowego
- choroby trzustki
- cukrzyca.
Czynniki sprzyjające niestrawności:
- przejadanie się, często połączone z nadmiernym spożyciem alkoholu
- nadużywanie leków przeciwbólowych
- jedzenie pod wpływem stresu
- otyłość.
DIAGNOSTYKA NIESTRAWNOŚCI
- pierwszym etapem rozpoznania jest dokładne badanie i rozmowa z pacjentem
- w celu wykluczenia innych chorób lekarz może zlecić badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia)
- USG jamy brzusznej.
LECZENIE NIESTRAWNOŚCI
Jeśli dyspepsja jest spowodowana przyczyną organiczną, lekarz podejmuje próbę leczenia choroby podstawowej.
Jeśli przyczyna niestrawności jest czynnościowa, stosuje się:
- leki obniżające wydzielanie kwasu solnego w żołądku (inhibitory pompy protonowej i blokery receptorów histaminowych H2)
- leki prokinetyczne przyspieszające perystaltykę przewodu pokarmowego (pomagają w opróżnianiu żołądka)
- test na obecność bakterii Helicobater pylori w żołądku, i w razie ich stwierdzenia, wdrożenie leczenia eradykacyjnego (zlikwidowanie wszystkich bakterii H. pylori żyjących żołądku)
- leki rozkurczowe, gdy pojawiają się dolegliwości bólowe
- preparaty ziołowe: siemię lniane, dziurawiec, mięta, wyciąg z liści karczochów.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- wyłączyć z diety pokarmy wzdymające, takie jak fasola, kapusta, brukselka
- starannie przeżuwać pokarmy
- spożywać posiłki powoli i w spokoju
- zrezygnować z palenia
- unikać wytężonego wysiłku fizycznego tuż po zjedzeniu posiłku
- unikać sytuacji stresowych
- pić napary z ziół, np.:
- tuwału (zmniejszającego wydzielanie soku żołądkowego)
- mięty pieprzowej
- rumianku lub melisy
- gorzknika kanadyjskiego
- korzenia mniszka ziela piołunu.
✓ NIE NALEŻY:
- spożywać obfitych, wysoko tłuszczowych posiłków
- pić gazowanych napojów
- żuć gumy
- pić kawy
- pić alkoholu
- spożywać pokarmów ostro przyprawionych
- spożywać pokarmów bardzo zimnych lub bardzo ciepłych
- przyjmować leków uszkadzających żołądek, należy skontaktować się w tej sprawie z lekarzem
- odpoczywać po jedzeniu w pozycji leżącej, zaleca się raczej spacerować nie, które może skutecznie pobudzać trawienie.
