Nudności to subiektywne, nieprzyjemne odczucie mdłości. Może poprzedzać wystąpienie wymiotów.

Wymioty to wydalenie treści pokarmowej z żołądka przez usta, wywołane czynnością skurczową górnego odcinka przewodu pokarmowego. Nudności i wymioty nie są same w sobie chorobami, a jedynie dolegliwościami, które pojawiają się w czasie niektórych stanów fizjologicznych (np. ciąża), mogą jednak być oznaką wielu chorób.

Nie należy lekceważyć długo trwających t wymiotów, ponieważ mogą one doprowadzać do utraty wody i elektrolitów w organizmie, powodując poważne konsekwencje. Od wymiotów należy odróżnić regurgitacje, których przykładem może być ulewanie u małych dzieci po karmieniu.

OBJAWY NUDNOŚCI I WYMIOTÓW

Objawy towarzyszące nudnościom:

  • niepokój
  • zawroty głowy
  • dyskomfort w żołądku
  • pojawienie się pragnienia wymiotów.

Objawy towarzyszące wymiotom:

  • suchość w ustach
  • rzadsze oddawanie moczu
  • wzmożone pragnienie (spowodowane utratą wody).

Objawy towarzyszące wymiotom u dzieci:

  • suche śluzówki jamy ustnej
  • zapadnięte gałki oczne
  • szybki oddech
  • sucha pielucha oznaczająca, że dziecko nie oddaje moczu.

Wymioty zazwyczaj poprzedzone są nudnościami. Czasami zdarza się, że gdy wymioty są bardzo silne, to po opróżnieniu żołądka z pokarmu odruch wymiotny nadal pozostaje (chory często mówi, że nie ma czym wymiotować).

Do lekarza należy udać się, gdy:

  • w wymiocinach pojawi się krew (świeża czerwona lub jako grudki przypominające fusy)
  • wymiotujące dziecko nie oddaje moczu przez kilka godzin
  • wymiotom towarzyszą bóle brzucha
  • wymiotom towarzyszy gorączka
  • wymiotom towarzyszą zawroty głowy, zaburzenia świadomości
  • długotrwałe wymioty występują u osób starszych
  • skóra i twardówki oczu stają się żółte
  • z ust osoby wymiotującej wydobywa się zapach owoców lub zgniłych jabłek
  • wymiotom towarzyszy silny ból w klatce piersiowej.

PRZYCZYNY NUDNOŚCI I WYMIOTÓW

Nudności i wymioty są wynikiem podrażnienia nerwu błędnego. Jest to nerw, który dociera do większości narządów znajdujących się w jamie brzusznej. Gdy jest podrażniony, wysyła sygnały do mózgu i tam, w specjalnych jego częściach, powstają impulsy powodujące wymioty i nudności. Może się zdarzyć, że wymioty są odruchem korzystnym, np. w zatruciach pokarmowych czy innych sytuacjach, wówczas pomagają chronić organizm przed szkodliwymi substancjami i pozwalają na ich usunięcie. Zazwyczaj jednak nudności i wymioty są efektem chorób.

Przyczyny występowania wymiotów:

  • zaburzenia odżywiania, np. anoreksja
  • nieżyt żołądkowo-jelitowy
  • zakażenia wirusowe i bakteryjne przewodu pokarmowego
  • choroba lokomocyjna (nudności i wymioty w trakcie jazdy samochodem, pociągiem, autobusem itp.)
  • zapalenie trzustki
  • niedrożność przełyku
  • zwężenie odźwiernika
  • urazy głowy
  • choroby pęcherzyka żółciowego
  • choroby wyrostka robaczkowego
  • migrenowe bóle głowy
  • zapalenie ucha środkowego
  • zespół wzmożonego ciśnienia wewnątrz-czaszkowego
  • guzy mózgu
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
  • przyjmowanie niektórych leków (wymioty są efektem niepożądanym ich działania), np. stosowanych w terapii nowotworów
  • mocznica (końcowe stadium przewlekłej choroby nerek)
  • nadmierne spożycie alkoholu
  • zaburzenia emocjonalne i stres
  • wczesny okres ciąży (tzw. poranne nudności); wymioty mogą także przedłużać się na cały okres ciąży
  • wrażliwość na przykre smaki lub zapachy.

DIAGNOSTYKA NUDNOŚCI I WYMIOTÓW

Najważniejsza jest rozmowa z pacjentem i dokładne badanie lekarskie. Często już na tym etapie diagnostyka kończy się.

Badania dodatkowe stosowane w diagnostyce wymiotów:

  • badanie krwi (morfologia, jonogram, badania biochemiczne)
  • tomografia komputerowa czaszki, jeśli pacjent mógł doznać urazu głowy (nawet jeśli o tym nie pamięta, bo mógł stracić przytomność)
  • wykonanie testu ciążowego u kobiet w wieku reprodukcyjnym
  • RTG brzucha, jeśli podejrzana jest niedrożność przewodu pokarmowego
  • gastroskopia (może ujawnić refluks żołądkowo-przełykowy i pokazać stan błony śluzowej żołądka i dwunastnicy).

LECZENIE NUDNOŚCI I WYMIOTÓW

Zazwyczaj wymioty i nudności ustępują bardzo szybko bez ingerencji z zewnątrz. Domowe leczenie opiera się głównie na spożywaniu odpowiedniej ilości płynów, tak aby zapobiec odwodnieniu. Pomaga to także unormować poziom minerałów w organizmie i może powstrzymać nudności i wymioty.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • pić buliony, rosoły, słabą herbatę
  • pić napoje izotoniczne zawierające wiele elektrolitów traconych w czasie wymiotów
  • spożywać pokarmy lekkostrawne; po około 24 godzinach bez wymiotów można bardzo ostrożnie wprowadzać inne potrawy
  • u dzieci uzupełniać płyny preparatami mającymi specjalny skład dostosowany do ich potrzeb.

 NIE NALEŻY:

  • pić mleka i jeść produktów mlecznych
  • spożywać owoców cytrusowych
  • jeść posiłków obfitych i ciężkostrawnych
  • pić alkoholu
  • palić papierosów, szczególnie na czczo.