Do nowotworów złośliwych skóry zalicza się raki skóry (rak podstawnokomórkowy i kolczystokomórkowy) oraz czerniaka złośliwego.
OBJAWY RAKA SKÓRY
Rak podstawnokomórkowy
- najczęstszy nowotwór skóry
- wykazuje się miejscową złośliwością
- występuje najczęściej u osób starszych
- zwykle jego przebieg jest stosunkowo łagodny w porównaniu do innych raków
- najczęściej nie daje przerzutów.
Wyróżnia się kilka odmian raka podstawnokomórkowego, o różnej charakterystyce wywoływanych zmian skórnych.
W zależności od odmiany rak podstawnokomórkowy ma wygląd guzka otoczonego perełkowatym wałem, bliznowaciejącego w części centralnej, głęboko drążącego, wrzodziejącego nacieku o twardej podstawie, lub licznych, płaskich i powierzchownych zmian skórnych.
Ognisko raka może być różnej barwy. Nowotwór jest umiejscowiony najczęściej na twarzy.
Rak kolczystokomórkowy
- nowotwór skóry cechujący się większą i złośliwością niż rak podstawnokomórkowy
- wykazuje się wzrostem naciekającym
- daje przerzuty, przede wszystkim do węzłów chłonnych.
Ognisko raka może mieć charakter owrzodzenia o twardych i wałowatych brzegach lub zmiany brodawkującej, wyniosłej ponad skórę, przerosłej.
Rak kolczystokomórkowy występuje najczęściej na granicy błon śluzowych i skóry – najczęściej zajmuje:
- wargę dolną
- okolicę oczodołów
- nos
- narządy płciowe.
Czerniak złośliwy
- nowotwór skóry cechujący się dużą złośliwością
- powstaję zarówno w obrębie skóry pierwotnie niezmienionej, jak i znamion barwnikowych.
Objawy skórne poszczególnych odmian czerniaka złośliwego
1. Wyczuwalne palcem drobne guzki w obrębie wcześniej istniejących plam barwnikowych. Występują głównie na twarzy i innych odsłoniętych okolicach ciała. Ta odmiana czerniaka charakteryzuje się wieloletnim przebiegiem i jest stosunkowo łagodna.
2. Przebarwiona nierównomiernie, nieregularna plama z niewielkimi guzkami. Występuje przede wszystkim w odsłoniętych okolicach ciała. U kobiet zmiany występują najczęściej na kończynach dolnych, u mężczyzn zajęty jest zwykle tułów. Nowotwór rozwija się przez wiele miesięcy lub lat. Najczęstsza jest postać czerniaka złośliwego.
3. Przebarwiony guzek, szybko rozwijający się, w obrębie którego stwierdza się owrzodzenie. Zwykle zlokalizowany na plecach, karku lub głowie. Rozwój nowotworu trwa do około 1 roku.
4. Plamy barwnikowe zlokalizowane pod paznokciami stóp i dłoni, doprowadzające do zniszczenia płytki paznokciowej. Odmiana charakteryzuje się powolnym wzrostem.
PRZYCZYNY RAKA SKÓRY
W przypadku czerniaka złośliwego istotą rozwoju nowotworu są zaburzenia dotyczące komórek barwnikowych skóry (melanocytów), które ulegają transformacji nowotworowej, powodującej, że organizm człowieka traci prawidłową kontrolę nad procesami regulacji funkcjonowania tych komórek.
Z uwagi na opisane zależności znaczącą rolę w powstawaniu nowotworów złośliwych skóry ma promieniowanie słoneczne, gdyż nowotwory te występują częściej u osób niestosujących odpowiedniej ochrony w czasie opalania, a także korzystających ze sztucznych źródeł promieniowania UV (solaria).
DIAGNOSTYKA RAKA SKÓRY
Chorobę rozpoznaje się na podstawie:
- wywiadu lekarskiego
- analizy stwierdzonych objawów klinicznych
- wnikliwego badania lekarskiego.
Potwierdzenie diagnozy uzyskuje się niekiedy po przeprowadzeniu stosownych badań histologicznych (badań fragmentów zmienionej tkanki) oraz innych badań, których zastosowanie uzależnione jest od stanu klinicznego chorego.
LECZENIE RAKA SKÓRY
Leczenie jest skomplikowane, zależy od stopnia zaawansowania choroby i kondycji pacjenta.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- właściwie chronić skórę przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym
- stosować specjalne kosmetyki zawierające filtry przeciwsłoneczne przeciwko promieniowaniu UVA i UVB
- obserwować znamiona
- niezwłocznie skontaktować się z lekarzem po stwierdzeniu na skórze zmian mogących przypominać raka skóry.
Szczególnie dokładnie przed promieniowaniem słonecznym należy chronić dzieci. Minimalny filtr przeciwsłoneczny dla dzieci to 50 SPF. Osoby z jasną karnacją wymagają większej ochrony przed promieniowaniem UV, dlatego zaleca się, aby stosowały filtr 30-50 SPF.
