Zapalenie ucha środkowego to częsta choroba infekcyjna środkowej części ucha.
OBJAWY ZAPALENIA UCHA ŚRODKOWEGO
W zależności od rodzaju zapalenia objawy są różne, wśród nich można wyróżnić:
- gorączkę
- dreszcze
- pulsujący ból ucha, nasilający się w nocy
- szum w uchu
- niedosłuch
- wrażenie ucisku i pełności w uchu
- szmery w uchu przy ziewaniu, połykaniu czy kichaniu
- wyciek z ucha, gdy dochodzi do samoistnej perforacji błony bębenkowej.
U dzieci do 2 roku życia dominują objawy ogólne:
PRZYCZYNY ZAPALENIA UCHA ŚRODKOWEGO
Najważniejszą drogą zakażenia ucha środkowego jest zakażenie wstępujące z jamy nosowo-gardłowej przez trąbkę słuchową. Bakterie docierają przez trąbkę Eustachiusza do ucha środkowego, najczęściej podczas infekcji górnych dróg oddechowych.
Częste występowanie ostrego zapalenia ucha środkowego w dzieciństwie jest wynikiem krótkiej, szerokiej, poziomo przebiegającej trąbki słuchowej oraz niedostatecznie wykształconej odporności.
Przyczyną ostrego zapalenia ucha w większości przypadków jest zakażenie bakteryjne.
Zakażenie wirusowe jest odpowiedzialne jedynie za około 1/3 przypadków ostrego zapalenia ucha środkowego.
Na rozwój choroby bardziej narażone są osoby, u których:
- trąbka słuchowa jest niedrożna
- występuje przerost migdałka gardłowego
- występuje skrzywienie przegrody nosa
- występuje przewlekłe zapalenie zatok
- w rodzinie częściej występuje zapalenie ucha
- z wrodzonymi wadami podniebienia
- w przebiegu alergii.
SKUTKI ZAPALENIA UCHA ŚRODKOWEGO
Powszechne stosowanie antybiotyków w leczeniu ostrego zapalenia ucha środkowego zmniejszyło znacznie częstość występowania powikłań. Jednym z najczęstszych powikłań jest utrzymujący się niedosłuch przewodzeniowy spowodowany zaleganiem płynu w jamie bębenkowej.
Inne powikłania to:
- zapalenie wyrostka sutkowatego
- niedowład lub porażenie nerwu twarzowego
- zapalenie ucha wewnętrznego
- perforacja błony bębenkowej
- zapalenie opon mózgowych
- ropień mózgu
- perlak
- ropień zewnątrzoponowy
- zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej.
Często w następstwie ostrego zapalenia ucha środkowego dochodzi do przedziurawienia (perforacji) błony bębenkowej oraz okresowych wycieków z ucha środkowego, a w późniejszym okresie postępującej utraty słuchu.
Jedną z odmian zapalenia ucha środkowego coraz częściej występującą u dzieci jest wysiękowe zapalenie ucha środkowego. W jamie bębenkowej gromadzi się wtedy wydzielina o charakterze śluzowym (a nie ropnym, jak w ostrym zapaleniu), co doprowadza do upośledzenia słuchu. Najczęstszą przyczyną wywołującą tę chorobę jest przerost migdałka gardłowego.
Niewłaściwie leczone lub wogóle nieleczone ostre zapalenie ucha środkowego oraz alergiczne nieżyty nosa mogą być również przyczyną rozwoju wysiękowego zapalenia ucha środkowego.
DIAGNOSTYKA
Gdy pojawią się objawy sugerujące rozwój choroby, należy udać się do otolaryngologa, gdyż tylko on jest w stanie postawić właściwą diagnozę.
Podstawą rozpoznania ostrego zapalenia ucha środkowego jest badanie otoskopowe (obraz otoskopowy zależy od nasilenia stanu zapalnego). Pobiera się również wydzielinę z ucha środkowego lub wymaz z jamy nosowo-gardłowej, w celu stwierdzenia przyczyny zakażenia.
Jako badania dodatkowe wykonuje się zdjęcie RTG kości skroniowej oraz morfologię krwi.
LECZENIE
Leczenie bakteryjnego zapalenia ucha środkowego opiera się na podawaniu antybiotyków. Aby poprawić drożność trąbki słuchową i ułatwić odpływ wydzieliny z ucha, stosuje się również leki przeciw obrzękowe i przeciwhistaminowe.
Zaleca się także podawanie środków przeciwbólowych, a w przypadku bardzo silnego bólu lekarz może przeprowadzić zabieg nacięcia błony bębenkowej w celu umożliwienia odpływu wydzieliny nagromadzonej w uchu środkowym.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- zasięgnąć porady otolaryngologa
- umożliwić samoistny odpływ wydzieliny z ucha
- nagczewać okolice ucha, używając np. poduszki elektrycznej, ciepłego kompresu, butelki z ciepłą wodą.
✓ NIE NALEŻY:
- leżeć na płaskim podłożu, gdyż takie położenie podnosi ciśnienie w uchu, a więc nasila ból
- bez zalecenia lekarza podawać do ucha jakichkolwiek kropli, ponieważ można trwale uszkodzić błonę bębenkową.