Promieniowanie słoneczne w umiarkowanych ilościach jest korzystne dla zdrowia – pozytywnie wpływa na samopoczucie, pobudza produkcję wielu hormonów, jest niezbędne do syntezowania witaminy D. U niektórych osób przebywanie na słońcu powoduje jednak pewne niepożądane objawy skórne – zazwyczaj diagnozowane jest wówczas uczulenie na słońce, zwane fachowo fotodermatozą.
Z tekstu dowiesz się:
- czym jest alergia na słońce,
- jaki jest podział uczulenia na słońce,
- czy swędzenie po opalaniu do jedyny objaw fotodermatozy.
Uczulenie na słońce to tak naprawdę grupa chorób zwanych fotodermatozami, o różnym podłożu i stopniu nasilenia. Jest to nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne, które może powstać na skutek np. nieprawidłowości genetycznych, zaburzeń metabolicznych, stosowania niektórych leków lub kosmetyków. Objawy alergii na słońce – np. swędząca skóra po opalaniu czy wysypka od słońca – najczęściej obserwuje się w okolicach twarzy, szyi, dekoltu, przedramion oraz dłoni.
Uczulenie na słońce – rodzaje
Wyróżnia się kilka głównych rodzajów alergii na słońce.
- Fotodermatozy idiopatyczne – o nieustalonej przyczynie, występujące zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Jako przykład można tu podać osutkę świetlną, wywoływaną przez promieniowanie UVA, czy często występującą podczas wakacji świerzbiączkę letnią. Głównym objawem fotodermatoz idiopatycznych jest różnego rodzaju wysypka po słońcu: grudki, rumień, pęcherze.
- Fotodermatozy egzogenne – są wywołane przez czynniki wewnętrzne (np. składniki leków i kosmetyków) oraz promieniowanie UVA.
- Fotodermatozy endogenne – ich występowanie jest spowodowane czynnikami genetycznymi lub niedoborem witamin. Zalicza się do nich m.in. porfirie skórne oraz pelagrę. W przebiegu porfirii dochodzi do powstawania owrzodzeń i pęcherzyków. Głównym objawem pelagry jest rumień, zapalenie warg, zajady oraz zmęczenie mięśni.
- Choroby pogłębiające się pod wpływem promieniowania słonecznego – m.in. atopowe zapalenie skóry, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik różowaty, pęcherzyca liściasta, toczeń rumieniowy.
- Genodermatozy – są to choroby skóry uwarunkowane genetycznie, takie jak skóra pergaminowa czy skóra barwnikowa, gdzie w obrębie odbarwień i plam skórnych często rozwijają się zmiany nowotworowe.
Alergia na słońce – objawy i diagnostyka
Uczulenie na słońce – w zależności od rodzaju choroby – może dawać różne objawy. Do tych występujących najczęściej zalicza się wysypka po opalaniu (w postaci rumienia lub zaczerwienienia), w cięższych przypadkach przekształcająca się w grudki oraz pęcherze. Bardzo często pacjenci skarżą się na swędzenie po opalaniu, złuszczanie skóry oraz przebarwienia pozapalne.
Wysypka oraz swędząca skóra po opalaniu powinny skłonić do szybkiej wizyty u dermatologa. Lekarz w pierwszej kolejności sprawdzi, czy nie jest to efekt poparzenia słonecznego (wówczas objawy występują jedynie w miejscach ekspozycji skóry na słońce i nie rozszerzają się na inne części ciała). Diagnostyka uczulenia na słońce obejmuje m.in. wykonanie:
- próby świetlnej, czyli badania wrażliwości skóry na poszczególne długości promieniowania słonecznego,
- próby fototoksycznej, czyli sprawdzenia wrażliwości skóry na promieniowanie UVA w obecności środków fototoksycznych (leków, soków roślinnych itp.).
Jak leczyć alergię na słońce?
Leczenie alergii na słońce może obejmować m.in. stosowanie odpowiednich leków z β-karotenem, środków przeciwhistaminowych, środków promieniochronnych, leków steroidowych oraz środków zawierających wapń i witaminę C. Można wykonywać zabiegi fotochemioterapii oraz hartowania promieniowaniem UVB. W stanach zaostrzenia choroby stosuje się okłady z soli fizjologicznej oraz wodnego roztworu kwasu borowego.
Niestety, uczulenie na słońce – tak jak każda inna alergia – ma tendencję do nawrotów po kontakcie z alergenem. Nie ma również żadnych możliwości jej przeciwdziałania. Trzeba więc zachować szczególną ostrożność, zwłaszcza w mocno słoneczne dni – nosić lekkie, przewiewne ubrania zakrywające ciało oraz kapelusze z szerokim rondem.
