Mononukleoza zakaźna, zwana także gorączką gruczołową Pfeiffera, jest chorobą wirusową, przenoszoną drogą kropelkową lub drogą przetaczania krwi. Chorują na nią głównie dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnym szkolnym, ale także i dorośli.

Mononukleoza zakaźna zaczyna się niecharakterystycznie: zmęczeniem, złym samopoczuciem, może pojawić się gorączka. Ten stan może utrzymywać się tygodniami. Następnie powiększają się węzły chłonne i śledziona. Węzły chłonne podżuchwowe mogą osiągnąć wielkość jaja kurzego i są bolesne przy ostrożnym ucisku. U 2/3 chorych występuje żółty nalot na migdałkach podniebiennych. Obraz choroby jest podobny do ropnego zapalenia gardła, szkarlatyny czy świnki. Po ustąpieniu objawów mogą minąć tygodnie lub miesiące, zanim dziecko poczuje się dobrze.

Objawy – mononukleoza

Czas od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi 30-50 dni.

Mononukleoza rozpoczyna się zwykle zespołem niecharakterystycznych objawów, wśród których mogą występować w różnym nasileniu:

  • osłabienie i wyczerpanie,
  • bóle mięśni i stawów,
  • bóle głowy,
  • brak apetytu,
  • stany podgorączkowe,
  • gorączka.

Z biegiem czasu rozwijają się właściwe objawy mononukleozy zakaźnej.

Właściwe objawy – mononukleoza

  • infekcja gardła, przebiega z silnym bólem, który zwykle zmusza pacjenta do zgłoszenia się do lekarza; zmiany w gardle mają znaczne nasilenie i towarzyszy im często nieżyt błony śluzowej nosa; na migdałkach stwierdza się białawe naloty; z ust chorego wydobywa się charakterystyczny mdły zapach, mowa jest nosowa i niewyraźna
  • gorączka, jest bardzo wysoka i może osiągać 40°C; utrzymuje się niekiedy bardzo długo, nawet 2-3 tygodnie
  • powiększenie węzłów chłonnych, w przebiegu choroby dochodzi do uogólnionego (dzieci) lub regionalnego (młodzież i dorośli) powiększenia węzłów chłonnych, które mogą się zwiększać do 3 cm, są sprężyste i przesuwalne oraz bolesne przy dotykaniu
  • obrzęk powiek, nasady nosa i łuków brwiowych (występuje u dzieci)
  • powiększenie narządów wewnętrznych (wątroby, śledziony).

Objawy utrzymują się zwykle od 7 dni do 4 tygodni. Okres zdrowienia może trwać nawet kilka miesięcy, a powrót do pełnej aktywności życiowej może być utrudniony, jeśli w przebiegu mononukleozy zakaźnej wystąpi tzw. przewlekły zespół zmęczeniowy. Powikłania w przebiegu mononukleozy zakaźnej mogą być niebezpieczne, lecz występują rzadko.

Charakterystyka przewlekłego zespołu zmęczeniowego w przebiegu mononukleozy zakaźnej:

Przewlekły zespół zmęczeniowy rozwija się w okresie zdrowienia, zwykle u chorych, u których mononukleoza zakaźna miała przebieg łagodny. Przyczyna jego występowania nie jest znana.

Główne objawy mogą występować nawet w ciągu kilku miesięcy od przebycia choroby i są to przede wszystkim:

  • stałe uczucie wyczerpania,
  • osłabienie,
  • trudności w koncentracji,
  • łatwa męczliwość,
  • ogólne złe samopoczucie.

Powikłania mononukleozy

  • znaczne zwężenie dróg oddechowych spowodowane powiększonymi węzłami chłonnymi oraz rozpulchnionymi migdałkami podniebiennymi, powodujące utrudnienie oddychania,
  • zapalenie płuc,
  • powikłania ze strony układu nerwowego (padaczka, zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie splotu barkowego),
  • zapalenie mięśnia sercowego,
  • zaburzenia hematologiczne (niedokrwistość, zaburzenia w układzie płytek krwi),
  • pęknięcie śledziony (schorzenie bardzo rzadkie).

Zakażanie przez osobę chorą utrzymuje się bardzo długo i może sięgać 4-6 miesięcy od ustąpienia u niej objawów klinicznych.

Jakie są przyczyny mononukleozy? 

Przyczyną występowania choroby jest zakażenie krwinek białych (limfocytów, będących komórkami układu odpornościowego człowieka) wirusem Epsteina – Barr (EBV), który jest szeroko rozpowszechniony w populacji ludzkiej. Po zakażeniu dochodzi do namnożenia wirusa w jamie nosowo-gardłowej. Do zakażenia dochodzi najczęściej wskutek bezpośredniego kontaktu (pocałunek) lub przez zakażone przedmioty (zabawki). Materiałem zakaźnym jest ślina człowieka chorego na mononukleozę zakaźną lub nosiciela wirusa. Z uwagi na drogę zakażenia na mononukleozę zakaźną chorują najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym oraz dojrzewająca młodzież.

Z uwagi na powyższe zależności mononukleozę zakaźną nazywa się niekiedy „chorobą pocałunków” lub „chorobą studentów”.

Mononukleoza a diagnostyka choroby

Chorobę rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych oraz wnikliwego badania lekarskiego. W niektórych przypadkach może być wskazane wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych i innych badań, w zależności od stanu klinicznego chorego.

Jak możesz pomóc dziecku?

  1. Pozostaw dziecko w łóżku, jeśli ma na to ochotę.
  2. Obniżaj temperaturę dziecka przez zawijanie łydek lub czopkami przeciwgorączkowymi.
  3. Owiń szyję dziecka ciepłym szalem.
  4. Podawaj mu lekko strawne pokarmy i dużo picia.

Porady lekarza

Pójdź z dzieckiem do lekarza, jeśli ma powiększone węzły szyjne. Diagnozę można potwierdzić wykonując badanie na obecność wirusa we krwi. Mononukleoza zakaźna może mieć różny czas trwania, powinnaś spytać lekarza, kiedy dziecko może pójść do przedszkola czy do szkoły.

 NALEŻY:

  • przy podejrzeniu mononukleozy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej, w przebiegu choroby podaje się przede wszystkim leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, chory powinien dużo odpoczywać.

 NIE NALEŻY:

  • wykonywać intensywnych ćwiczeń i uprawiać sportów kontaktowych w przypadku powiększenia śledziony.

W niektórych przypadkach może być wskazana hospitalizacja. Najczęstszą jej przyczyną jest utrudnienie oddychania.

Więcej z kategorii: Choroby zakaźne i pasożytnicze