Wyrostek robaczkowy to wąskie uwypuklenie początkowego odcinka jelita grubego (kątnicy), ślepo zakończone.
Jeżeli światło wyrostka połączone jest z kątnicą, to zawartość wyrostka może być do niego odprowadzana. Zdarza się jednak, że wyrostek zostanie zablokowany, i wtedy rozwija się w nim stan zapalny. Choroba najczęściej pojawia się pomiędzy 10 a 30 rokiem życia, ale może pojawić się także w każdym innym wieku. Związane jest to ze spadającą, wraz z wiekiem, ilością grudek chłonnych w wyrostku robaczkowym.
OBJAWY ZAPALENIA WYROSTKA ROBACZKOWEGO
Zazwyczaj zapalenie wyrostka robaczkowego zaczyna się miernym bólem brzucha zlokalizowanym w okolicy pępka oraz ogólnym złym samopoczuciem.
Pozostałe objawy zapalenia wyrostka:
- w ciągu 24 godzin przejście bólu w kierunku prawego dołu biodrowego (prawego podbrzusza) oraz bolesność przy bezpośrednim ucisku miejsca
- utrata apetytu
- nudności i wymioty
- gorączka
- biegunka lub zaparcie
- tachykardia, czyli przyspieszenie czynności serca (może wystąpić, ale niekoniecznie)
- spłycenie oddechu
- nasilenie bólu przy kaszlu.
Objawy te rozwijają się w ciągu kilkunastu godzin i występują z różnym nasileniem.
Często zdarza się, że pacjenci trafiają do szpitala z podejrzeniem zapalenia wyrostka, a okazuje się, że cierpią tylko na infekcję wirusową przewodu pokarmowego i nie wymagają w związku z tym pobytu w szpitalu.
Do lekarza należy udać się, gdy:
- pojawia się ból w dolnej prawej części brzucha
- bólom towarzyszą gorączka i wymioty.
PRZYCZYNY ZAPALENIA WYROSTKA ROBACZKOWEGO
Uważa się, że zapalenie powstaje, gdy zablokowane zostaje światło wyrostka robaczkowego i podwyższeniu ulega ciśnienie w jego wnętrzu.
Przyczyny zatkania światła wyrostka:
- twarde masy kału gromadzące się w jelicie, tzw. kamienie kałowe
- gęsty śluz wydzielany w jelicie i w samym wyrostku
- rozpulchniona tkanka układu limfa-tycznego będącego częścią sił obronnych organizmu.
Bakterie, które normalnie znajdują się w świetle wyrostka, zaczynają wówczas atakować jego ścianę. Organizm, dążąc do zwalczenia infekcji, wykorzystuje reakcję obronną, wywołując przy tym stan zapalny w miejscu wniknięcia bakterii w ścianę wyrostka. Według innej teorii – zapalenie wyrostka jest inicjowane przez jego pęknięcie i następnie rozprzestrzenianie się bakterii poza wyrostek. Pęknięcie wyrostka i rozlanie się treści jelitowej w jamie brzusznej jest niebezpieczne dla pacjenta.
DIAGNOSTYKA ZAPALENIA WYROSTKA ROBACZKOWEGO
Lekarz bada chorego, stwierdzając objawy wskazujące na zapalenie wyrostka, np. wzmożone napięcie powłok brzusznych.
Dodatkowe badania wykonywane w diagnostyce:
- badanie krwi pokazujące podwyższony poziom białych krwinek (leukocytów); może to być jednak spowodowane inną przyczyną; poza tym stwierdza się przyspieszenie OB, czyli opadania krwinek czerwonych
- badanie ogólne moczu – może wykluczyć układ moczowy jako źródło dolegliwości
- zdjęcie RTG jamy brzusznej
- USG jamy brzusznej
- laparoskopia, czyli oglądanie wnętrza jamy brzusznej za pomocą przyrządu optycznego.
Może być tak, że diagnoza zostanie potwierdzona dopiero po zabiegu operacyjnym.
LECZENIE ZAPALENIA WYROSTKA ROBACZKOWEGO
Jeśli wystąpią opisane wyżej objawy, należy natychmiast udać się do lekarza. Zaniechanie leczenia zapalenia wyrostka robaczkowego może spowodować poważne powikłania, łącznie z zagrożeniem życia.
Powikłania w przebiegu zapalenia wyrostka:
- pęknięcie wyrostka może doprowadzić do powstania ropnia wokół wyrostka lub nawet zapalenia otrzewnej; bakterie mogą przeniknąć do krwi i rozmnażać się w niej – stan taki nazywa się sepsą
- pojawić się może niedrożność przewodu pokarmowego (mogą występować nudności i wymioty).
Najskuteczniejszą metodą leczenia zapalenia wyrostka robaczkowego jest jego chirurgiczne usunięcie (tzw. apendektomia), zwykle wykonywane przez niewielkie nacięcie brzucha. Przed zabiegiem podawane są pacjentowi dożylnie płyny, aby zapobiec jego odwodnieniu.
Czasami możliwe jest wykonanie zabiegu laparoskopowego, w trakcie którego chirurg wprowadza narzędzia do jamy brzusznej przez małe otwory wykonane w jej ścianie, a pole operacyjne obserwuje się na monitorze. Taka operacja umożliwia szybszy powrót do zdrowia po zabiegu. Po operacji pacjent pozostaje początkowo na bardzo lekkiej diecie. Zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej przez około 2 tygodnie, a po 1 tygodniu należy zgłosić się do lekarza w celu kontroli gojącej się rany pooperacyjnej.
Zdarza się również, że objawy ustępują same, bez konieczności przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.
Prawidłowe postępowanie w przypadku podejrzenia zapalenia wyrostka robaczkowego obejmuje:
- unikanie jedzenia i picia, może to utrudnić ewentualną operację
- zaniechanie przyjmowania leków (antybiotyków, przeciwbólowych), ponieważ mogą one utrudnić postawienie diagnozy.
