Kręcz szyi to nieprawidłowe ułożenie głowy i szyi względem tułowia, polegające na pochyleniu głowy do boku. Jednocześnie twarz zwrócona jest w stronę przeciwną, a podbródek lekko uniesiony. Ułożenie to nie podlega woli człowieka, chociaż w przypadkach nabytych udaje się na pewien czas siłą woli ustawić głowę w położeniu prawidłowym.
Kręcz szyi może wystąpić jako:
• postać wrodzona — dziecko rodzi się z kręczem
• postać nabyta — w każdym wieku.
Głównym mięśniem odpowiedzialnym za ruchy szyi do boków jest mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, można go łatwo wyczuć, przykładając rękę do szyi z boku i wykonując zwrot głowy w stronę przeciwną. W przypadku prawostronnego kręczu, szyja zbliżona jest do prawego barku, natomiast twarz „patrzy” w lewą stronę.
OBJAWY I PRZYCZYNY KRĘCZU SZYI
1. Wrodzony kręcz szyi pochodzenia mięśniowego
- powstaje w życiu płodowym na skutek skrócenia, zwłóknienia i zbliznowacenia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
- poza charakterystycznym ustawieniem głowy i szyi występują zaburzenie rozwoju twarzoczaszki oraz wady zgryzu
2. Wrodzony kręcz szyi pochodzenia kostnego
- powstaje w życiu płodowym na skutek nieprawidłowego rozwoju kręgów szyjnych, które po jednej stronie są niższe, co powoduje przygięcie szyi w tę stronę
3. Kręcz szyi ułożeniowy
- powstaje w życiu płodowym w wyniku nieprawidłowego ułożenia płodu w macicy
- brak zmian w mięśniu mostkowo-obojczykowo-sutkowym
4. Nabyty kręcz karku powstały w czasie życia może być skutkiem:
- urazu szyi, także blizny po oparzeniach
- zmian zapalnych, np. po zapaleniu mózgu
- niedowładu mięśni szyi
- wad wzroku i słuchu — osoba stara się zrekompensować niesprawny narząd, zmieniając ustawienie głowy
- wzmożonego napięcia mięśni szyi (nazywany jest wtedy kurczowym kręczem karku).
Kurczowy kręcz karku (spastyczny kurcz karku)
- zaliczany jest do dystonii ogniskowych
- najczęściej jego przyczyna jest nieznana
- niekiedy powstaje po pewnym czasie od urazu głowy lub szyi
- może być spowodowany przyjmowaniem leków
- u części chorych spotyka się obciążenie rodzinne
- może dojść do niego w nocy lub np. przy wykonywaniu czynności skupiających uwagę i wymagających pracy obu rąk, np. przy komputerze
- narasta w przeciągu sekund
- nasila się w miarę trwania choroby i jest procesem dynamicznym
- może trwać latami, z okresami poprawy
- może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak najczęściej spotyka się go u osób między 30. a 50. rokiem życia
- zaburzenie dotyczy głównie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego i mięśnia czworobocznego, które ulegają silnemu skurczowi
- obok charakterystycznego ustawienia głowy mogą występować:
- ból szyi
- potrząsanie głową.
DIAGNOSTYKA KRĘCZU SZYI
Diagnostyka opiera się o:
- opis objawów i badanie pacjenta
- badanie radiologiczne odcinka szyjnego kręgosłupa
- badanie elektromiograficzne mięśni szyi
- rezonans magnetyczny szyi.
LECZENIE KRĘCZU SZYI
Wrodzony kręcz szyi pochodzenia mięśniowego – stosuje się intensywne leczenie fizykoterapią od pierwszych dni życia. Możliwe jest także leczenie operacyjne. Rodzice uczeni są, jak codziennie prowadzić gimnastykę swojego dziecka. Pomocne jest takie układanie dziecka w łóżeczku, aby spojrzenie w kierunku interesujących go przedmiotów lub osób wymagało ruchu głowy w przeciwnym kierunku niż występuje kręcz.
Wrodzony kręcz szyi pochodzenia kostnego – leczenie sprowadza się do gipsowych opatrunków lub kołnierzy ortopedycznych.Wykonuje się także fizykoterapię.
Kręcz szyi ułożeniowy – ustępuje samoistnie.
Kurczowy kręcz karku – leczenie farmakologiczne polega na podaniu toksyny botulinowej do mięśni (jest to toksyna wytwarzana przez bakterię Clostridium botulinum, nazywana potocznie jadem kiełbasianym). Leczniczo podaje się dawki o wiele mniejsze od szkodliwej. Substancja powoduje porażenie mięśni.
Leczenie operacyjne polega na przecięciu nerwów odpowiedzialnych za ruch mięśnia, który objęty jest skurczem.
U osób, u których nie udało się uzyskać poprawy, można zastosować głęboką stymulację mózgu.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY
- spać z niewielką poduszką pod głową
- stosować masaże
- stosować maści rozgrzewające
- czasem na początku wystąpienia kręczu delikatnie dotknąć brody i pchnąć ją w stronę przeciwną do kręczu, pozwala to na powrót głowy do pozycji prawidłowej
- podjąć próby zrelaksowania:
- słuchanie spokojnej muzyki (niskie tony)
- patrzenie na zielone światło.
✓ NIE NALEŻY:
- bagatelizować objawów
- zapominać o prawidłowym układaniu dziecka w łóżeczku
- długo przebywać w pozycji, w której napięte są mięśnie szyi.
