Rak to nowotwór złośliwy wywodzący się z tkanki nabłonkowej. Większość nowotworów płuc zalicza się do raków. Rak płuc zajmuje 1 miejsce wśród przyczyn zgonów z powodu choroby nowotworowej u mężczyzn i 2 miejsce u kobiet. Głównym czynnikiem sprawczym jest palenie tytoniu.
Nowotwory płuc dzieli się na:
- pierwotne – powstałe w tkance płucnej
- wtórne – przerzuty nowotworu z innego miejsca. Najczęściej są to nowotwory wywodzące się z:
- jelita grubego
- piersi
- nerek
- kości i tkanek miękkich.
Także czerniak daje przerzuty do płuc.
Ogólny podział raka płuc:
Rak niedrobnokomórkowy – 80% (zalicza się tu raka płaskonabłonkowego, wielkokomórkowego, gruczolakoraka)
Rak płasko nabłonkowy występuje najczęściej i lokalizuje się w dużych oskrzelach. Dla tego typu nowotworu wykazano ścisły związek z paleniem tytoniu.
Gruczolakorak jest drugim co do częstości występowania rakiem płuca, lokalizuje się w dużych i średnich oskrzelach.
Rak wielkokomórkowy – najrzadsza postać raka płuc, lokalizuje się w obwodowych obszarach płuc.
Rak drobnokomórkowy – 20% (owsianokomórkowy), w chwili rozpoznania występuje z reguły w postaci rozsianej, czyli z licznymi przerzutami. Wykazuje największą wrażliwość na chemioterapię. Lokalizuje się przy dużych oskrzelach.
OBJAWY RAKA PŁUC
W początkowym stadium nie daje objawów, stopniowo pojawiają się:
- kaszel, u palaczy dochodzi do zmiany charakteru kaszlu
- krwioplucie, także odpluwanie wydzieliny zabarwionej różowo
- osłabienie apetytu i spadek masy ciała
- ból w klatce piersiowej
- powiększenie węzłów chłonnych, głównie nadobojczykowych
- duszność
- przewlekłe zapalenia płuc
- wzrost temperatury ciała
- spadek masy ciała.
Objawy często pojawiają się dopiero wtedy, gdy nowotwór jest w stadium zaawansowanym.
Z czasem pojawiają się objawy wynikające z przerzutów:
- bóle głowy
- zaburzenia neurologiczne
- bóle kości
- dyskomfort i bóle brzucha.
Najczęstszym miejscem przerzutów raka płuc są:
- mózg
- kości
- wątroba.
Rak płuca daje objawy często dopiero w stadium zaawansowanym, dlatego diagnozowany jest najczęściej, gdy wyleczenie jest już niemożliwe.
PRZYCZYNY RAKA PŁUC
Palenie tytoniu zwiększa ryzyko rozwoju raka płuc. Szacuje się, że u palaczy ryzyko zachorowania wzrasta około 10-20 razy. Jest tym większe, im dłużej dana osoba pali oraz im więcej papierosów dziennie zużywa. Także bierne palenie podnosi ryzyko. Dym tytoniowy zawiera ponad 4 000 substancji, z których kilkadziesiąt ma działanie rakotwórcze.
Inne czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia raka płuc:
- zmiany pozapalne po gruźlicy płuc (powstaje tzw. rak w bliźnie)
- narażenie na radon, azbest, chrom, nikiel, promieniowanie jonizujące
- zanieczyszczenie środowiska
- występowanie nowotworu płuc w rodzinie (predyspozycje genetyczne).
Ryzyko rośnie także z wiekiem, szczególnie po 45 roku życia. Średni wiek zachorowania wynosi 60 lat.
DIAGNOSTYKA RAKA PŁUC OBEJMUJE:
- badanie lekarskie pozwalające podejrzewać nowotwór, gdy jest on już dużych rozmiarów
- zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej
- cytologiczne badanie plwociny
- badanie histopatologiczne:
- w przypadku raka usytuowanego w drzewie oskrzelowym wykonuje się biopsję podczas bronchoskopii; jest to badanie z użyciem giętkiej rury zakończonej mikrokamerą, z której obraz widoczny jest na ekranie; badanie wykonywane jest przy znieczuleniu miejscowym oraz tzw. sedacji (podaje się leki, które zmniejszają napięcie, niepokój oraz powodują senność)
- gdy nowotwór położony jest daleko od oskrzeli, wykonuje się biopsję guza przez klatkę piersiową
- otwarcie klatki piersiowej w celu pobrania materiału i ustalenia rozpoznania.
LECZENIE RAKA PŁUC
Leczeniem zajmuje się lekarz onkolog. Im szybciej wykryty zostanie nowotwór, tym większa jest szansa na wyleczenie. W zależności od typu nowotworu zaczyna się od chemioterapii w przypadku raka drobnokomórkowego lub operacyjnego usunięcia nowotworu w przypadku raka niedrobnokomórkowego. Operacja jest jednak możliwa tylko wtedy, gdy istnieją szanse na całkowite usunięcie guza, a taka sytuacja zachodzi jedynie przy wczesnym rozpoznaniu.
Leczenie raka płuc jest leczeniem skojarzonym, co oznacza, że łączy w sobie kilka metod. W zależności od stanu niektórzy pacjenci zakwalifikowani do operacji poddawani są radioterapii przed operacją lub po zabiegu.
Mimo rozwoju medycyny odsetek przeżyć 5-letnich w raku płuca wynosi zaledwie około 10%.
