Skrzywienie kręgosłupa to zniekształcenie powstałe w wyniku zaburzeń symetrii kręgów i odchylenia ich od linii pionu ciała, z towarzyszącym przesunięciem środka ciężkości ciała.
Fizjologiczne skrzywienia kręgosłupa:
1. kifoza – wygięcie kręgosłupa w tył
2. lordoza – wygięcie kręgosłupa w przód
3. skolioza – wygięcie kręgosłupa w bok, z jednoczesną rotacją kręgów względem siebie; jest zawsze stanem nieprawidłowym .
Kręgosłup cechuje się w warunkach prawidłowych występowaniem lordozy szyjnej, kifozy piersiowej, lordozy lędźwiowej i kifozy krzyżowej. Wygięcia te nadają mu kształt litery S. Nadmierną kifozę lub lor-dozę nazywa się wadami postawy.
OBJAWY SKRZYWIENIA KRĘGOSŁUPA
Objawy skoliozy, czyli bocznego skrzywienia kręgosłupa
- nierówne ustawienie ramion
- wystająca jedna łopatka
- nierówne ustawienie bioder
- przy pochyleniu do przodu po stronie skrzywienia pojawia się na plecach tzw. garb żebrowy (uwypuklenie po jednej stronie kręgosłupa w odcinku piersiowym) lub garb lędźwiowy (w odcinku lędźwiowym).
Czasami występuje tzw. skolioza podwójna, kiedy to kręgosłup wygięty jest np. w jednym odcinku w prawo, a w drugim w lewo. W tych przypadkach zmiany jakby kompensują się i może nie być zauważalnych różnic w ustawieniu ciała. Jednak jest to stan nieprawidłowy.
W ciężkich postaciach skoliozy dochodzi do ucisku płuc i serca przez zdeformowaną klatkę piersiową, co może powodować zaburzenia w układzie oddechowym i sercowo-naczyniowym. W skoliozie może także występować ucisk na nerwy rdzeniowe, co powoduje ból oraz zaburzenia neurologiczne. Najczęściej skolioza powstaje u dzieci w wieku szkolnym. Ważne jest, aby w tym okresie kontrolować stan kręgosłupa i nie zaniedbywać zalecanych ćwiczeń korekcyjnych. Skolioza częściej występuje u dziewczynek.
PRZYCZYNY SKRZYWIENIA KRĘGOSŁUPA
W większości skolioz nie udaje się ustalić przyczyny. Są to tzw. skoliozy idiopatyczne. Występują u około 2-3% populacji. Niewielka ilość skoliozy to postacie wrodzone, powstałe na skutek nieprawidłowego rozwoju kręgów lub zaburzeń mięśniowych i nerwowych. Skolioza może powstać także, gdy mamy do czynienia z inną wadą, np. przy nierównych kończynach dolnych, nazywana jest wtedy skoliozą czynnościową.
DIAGNOSTYKA SKRZYWIENIA KRĘGOSŁUPA
Diagnostyka opiera się o:
- opis objawów i badanie pacjenta
- zdjęcie radiologiczne kręgosłupa
- tomografię komputerową
- rezonans magnetyczny – pozwala ocenić, czy nie dochodzi do ucisku tkanki nerwowej.
Skoliozę rozpoznaje się, gdy kąt wygięcia wynosi ponad 10° wg Cobba.
LECZENIE SKRZYWIENIA KRĘGOSŁUPA
Przy niewielkiej skoliozie zaleca się jedynie badania kontrolne co 4-6 miesięcy.
W bardziej rozwiniętej postaci stosuje się:
- ćwiczenia korekcyjno-redresyjne prowadzone przez rehabilitanta oraz przez chorego w domu
- gorsety ortopedyczne – ważne jest, aby nosić je zgodnie z zaleceniami lekarza, nawet jeśli wskazany czas to 22-23 godziny na dobę. W określonych przypadkach leczenie trwa nawet kilka lat. Obecnie dostępne są gorsety, które można do pewnego stopnia ukryć pod odzieżą.
Leczenie operacyjne podejmowane jest w zaawansowanej postaci choroby, stosuje się je także, jeśli skrzywienie powoduje objawy neurologiczne i ból. Polega na wyprostowaniu i usztywnieniu odcinka kręgosłupa za pomocą implantów.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY
- stosować odpowiednio zbilansowaną dietę
- zachować prawidłową masę ciała
- poszukać grupy wsparcia dla osób noszących gorset ortopedyczny, jeżeli pacjentowi go zalecono
- uprawiać gimnastykę
- pływać.
✓ NIE NALEŻY:
- bagatelizować objawów skrzywienia
- przyjmować nieodpowiedniej pozycji podczas wykonywania codziennych czynności
- przeciążać kręgosłupa.
