Nietrzymaniem moczu nazywa się niezależne od woli człowieka, niekontrolowane oddawanie moczu, najczęściej spowodowane zaburzeniami pracy dolnych dróg moczowych, głównie pęcherza lub zwieracza cewki moczowej.

Nietrzymanie moczu stwierdza się dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn.

RODZAJE NIETRZYMANIA MOCZU

Naglące nietrzymanie moczu:

  • spowodowane jest gwałtownym parciem; pojawia się nagła konieczność opróżnienia pęcherza i jednoczesna niemożność utrzymania w nim moczu

Wysiłkowe nietrzymanie moczu:

  • polega na mimowolnym popuszczaniu moczu w czasie kaszlu, kichania, śmiechu, napinania mięśni lub podnoszenia ciężkich przedmiotów

Nietrzymanie moczu z przepełnienia:

  • polega na mimowolnym oddawaniu moczu przy przepełnionym pęcherzu

Mieszane nietrzymanie moczu:

  • połączenie różnego typu inkontynencji (nietrzymania moczu), np. wysiłkowe i naglące nietrzymanie moczu.

OBJAWY NIETRZYMANIA MOCZU

Najczęstsze objawy nietrzymania moczu:

  • parcie na pęcherz
  • częste oddawanie niewielkich ilości moczu
  • nocne oddawanie moczu
  • nietrzymanie moczu przy wysiłku.

Niektóre objawy utrzymują się przez wiele miesięcy lub nawet lat, co znacznie utrudnia codzienne życie.

PRZYCZYNY NIETRZYMANIA MOCZU

Nietrzymanie moczu w 90% jest schorzeniem nabytym, w 10% wrodzonym.

Główne przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu:

  • osłabiona muskulatura dna miednicy
  • osłabienie mięśni pęcherza oraz zwieracza cewki moczowej, co u kobiet związane jest z niedoborem estrogenów w okresie menopauzy
  • obniżenie się żeńskich narządów płciowych
  • urazy okołoporodowe krocza.

Czynniki sprzyjające występowaniu nietrzymania moczu:

  • płeć żeńska
  • wiek
  • zakażenia układu moczowego
  • menopauza
  • brak aktywności fizycznej po porodach
  • zabiegi operacyjne układu moczowo–płciowego
  • przerost gruczołu krokowego
  • zapalenie pochwy
  • choroby neurologiczne
  • cukrzyca
  • niewydolność krążenia
  • alkoholizm
  • przyjmowanie niektórych leków.

Nietrzymanie moczu może być także objawem poważnej choroby.

DIAGNOSTYKA I LECZENIE NIETRZYMANIA MOCZU

Aby określić przyczyny nietrzymania moczu oraz zorientować się w czynności dolnych dróg moczowych, konieczne jest wykonanie pełnego badania urodynamicznego.

W każdym przypadku pojawienia się początkowych objawów pacjent powinien zasięgnąć porady urologa i neurologa, a kobiety również ginekologa.

Badania wykonywane w diagnostyce nietrzymania moczu:

  • badanie ogólne moczu
  • posiew moczu
  • ocena stężenia kreatyniny i mocznika w surowicy krwi
  • USG (ultrasonografia)
  • badanie radiologiczne
  • badanie urodynamiczne.

Badania te pozwalają w większości przypadków ustalić przyczynę nietrzymania moczu i zastosować właściwe leczenie.

Leczenie nietrzymania moczu jest procesem długotrwałym i wymaga współpracy pacjenta z lekarzem specjalistą.

Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu to głównie leczenie operacyjne. Obecnie wykonywane zabiegi charakteryzują się wysoką skutecznością. Przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia u zdecydowanej większości osób uzyskuje się całkowite ustąpienie r dolegliwości lub ich zmniejszenie, co pozwala przywrócić pacjentom komfort życia.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • w celu przywrócenia sprawności pęcherza moczowego wykonywać trening mięśni dna miednicy; jedną z technik stosowanych do poprawy funkcji skurczowej są ćwiczenia Kegla; ćwiczenia te polegają na zwieraniu wejścia do pochwy, tak jakby chciało się zahamować strumień moczu; napięcie należy utrzymywać przez około 30 sekund, a ćwiczenie powtarzać 5-10 razy dziennie
  • po operacjach w okolicy krocza wzmacniać mięśnie miednicy; gimnastyka mięśni miednicy mniejszej polega na naprzemiennym, regularnym i świadomym napinaniu i rozluźnianiu mięśni, np.:
    • leżąc na plecach z nogami ugiętymi w kolanach, napina się mięśnie i powoli unosi miednicę, aż do momentu, kiedy uda i plecy znajdą się w jednej linii
    • siedząc na krześle, napina się mięśnie miednicy, jednocześnie ściskając między zgiętymi kolanami piłkę lub ręcznik
  • dbać o prawidłową masę ciała, ponieważ otyłość powoduje zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej i nacisku na pęcherz moczowy
  • przyjmować duże ilości płynów; odwodnienie organizmu prowadzi do zagęszczenia moczu, a w konsekwencji sprzyja zakażeniom układu moczowego
  • regularnie oddawać mocz (co 2-3 godziny) lub zawsze, kiedy tylko odczuwa się taką potrzebę
  • wskazane jest spożywanie owoców i warzyw oraz produktów pełnoziarnistych, które zapobiegają zaparciom; naprężanie się przy oddawaniu stolca osłabia mięśnie dna miednicy.

 NIE NALEŻY:

  • spożywać produktów drażniących pęcherz, takich jak:
    • alkohol
    • napoje gazowane
    • kawa
    • mleko
    • ostre przyprawy
  • przyjmować leków powodujących zwiększenie parcia na pęcherz.