Nietrzymaniem moczu nazywa się niezależne od woli człowieka, niekontrolowane oddawanie moczu, najczęściej spowodowane zaburzeniami pracy dolnych dróg moczowych, głównie pęcherza lub zwieracza cewki moczowej.
Nietrzymanie moczu stwierdza się dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn.
RODZAJE NIETRZYMANIA MOCZU
Naglące nietrzymanie moczu:
- spowodowane jest gwałtownym parciem; pojawia się nagła konieczność opróżnienia pęcherza i jednoczesna niemożność utrzymania w nim moczu
Wysiłkowe nietrzymanie moczu:
- polega na mimowolnym popuszczaniu moczu w czasie kaszlu, kichania, śmiechu, napinania mięśni lub podnoszenia ciężkich przedmiotów
Nietrzymanie moczu z przepełnienia:
- polega na mimowolnym oddawaniu moczu przy przepełnionym pęcherzu
Mieszane nietrzymanie moczu:
- połączenie różnego typu inkontynencji (nietrzymania moczu), np. wysiłkowe i naglące nietrzymanie moczu.
OBJAWY NIETRZYMANIA MOCZU
Najczęstsze objawy nietrzymania moczu:
- parcie na pęcherz
- częste oddawanie niewielkich ilości moczu
- nocne oddawanie moczu
- nietrzymanie moczu przy wysiłku.
Niektóre objawy utrzymują się przez wiele miesięcy lub nawet lat, co znacznie utrudnia codzienne życie.
PRZYCZYNY NIETRZYMANIA MOCZU
Nietrzymanie moczu w 90% jest schorzeniem nabytym, w 10% wrodzonym.
Główne przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu:
- osłabiona muskulatura dna miednicy
- osłabienie mięśni pęcherza oraz zwieracza cewki moczowej, co u kobiet związane jest z niedoborem estrogenów w okresie menopauzy
- obniżenie się żeńskich narządów płciowych
- urazy okołoporodowe krocza.
Czynniki sprzyjające występowaniu nietrzymania moczu:
- płeć żeńska
- wiek
- zakażenia układu moczowego
- menopauza
- brak aktywności fizycznej po porodach
- zabiegi operacyjne układu moczowo–płciowego
- przerost gruczołu krokowego
- zapalenie pochwy
- choroby neurologiczne
- cukrzyca
- niewydolność krążenia
- alkoholizm
- przyjmowanie niektórych leków.
Nietrzymanie moczu może być także objawem poważnej choroby.
DIAGNOSTYKA I LECZENIE NIETRZYMANIA MOCZU
Aby określić przyczyny nietrzymania moczu oraz zorientować się w czynności dolnych dróg moczowych, konieczne jest wykonanie pełnego badania urodynamicznego.
W każdym przypadku pojawienia się początkowych objawów pacjent powinien zasięgnąć porady urologa i neurologa, a kobiety również ginekologa.
Badania wykonywane w diagnostyce nietrzymania moczu:
- badanie ogólne moczu
- posiew moczu
- ocena stężenia kreatyniny i mocznika w surowicy krwi
- USG (ultrasonografia)
- badanie radiologiczne
- badanie urodynamiczne.
Badania te pozwalają w większości przypadków ustalić przyczynę nietrzymania moczu i zastosować właściwe leczenie.
Leczenie nietrzymania moczu jest procesem długotrwałym i wymaga współpracy pacjenta z lekarzem specjalistą.
Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu to głównie leczenie operacyjne. Obecnie wykonywane zabiegi charakteryzują się wysoką skutecznością. Przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia u zdecydowanej większości osób uzyskuje się całkowite ustąpienie r dolegliwości lub ich zmniejszenie, co pozwala przywrócić pacjentom komfort życia.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- w celu przywrócenia sprawności pęcherza moczowego wykonywać trening mięśni dna miednicy; jedną z technik stosowanych do poprawy funkcji skurczowej są ćwiczenia Kegla; ćwiczenia te polegają na zwieraniu wejścia do pochwy, tak jakby chciało się zahamować strumień moczu; napięcie należy utrzymywać przez około 30 sekund, a ćwiczenie powtarzać 5-10 razy dziennie
- po operacjach w okolicy krocza wzmacniać mięśnie miednicy; gimnastyka mięśni miednicy mniejszej polega na naprzemiennym, regularnym i świadomym napinaniu i rozluźnianiu mięśni, np.:
- leżąc na plecach z nogami ugiętymi w kolanach, napina się mięśnie i powoli unosi miednicę, aż do momentu, kiedy uda i plecy znajdą się w jednej linii
- siedząc na krześle, napina się mięśnie miednicy, jednocześnie ściskając między zgiętymi kolanami piłkę lub ręcznik
- dbać o prawidłową masę ciała, ponieważ otyłość powoduje zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej i nacisku na pęcherz moczowy
- przyjmować duże ilości płynów; odwodnienie organizmu prowadzi do zagęszczenia moczu, a w konsekwencji sprzyja zakażeniom układu moczowego
- regularnie oddawać mocz (co 2-3 godziny) lub zawsze, kiedy tylko odczuwa się taką potrzebę
- wskazane jest spożywanie owoców i warzyw oraz produktów pełnoziarnistych, które zapobiegają zaparciom; naprężanie się przy oddawaniu stolca osłabia mięśnie dna miednicy.
✓ NIE NALEŻY:
- spożywać produktów drażniących pęcherz, takich jak:
- alkohol
- napoje gazowane
- kawa
- mleko
- ostre przyprawy
- przyjmować leków powodujących zwiększenie parcia na pęcherz.
