Terminem przydatki określa się łącznie jajowody i jajniki. Struktury te sąsiadują ze sobą, stąd proces zapalny jednej z nich przechodzi bardzo szybko na drugą. Zapalenie przydatków występuje najczęściej u młodych, aktywnych seksualnie kobiet, rzadko dotyczy dziewcząt przed pokwitaniem oraz kobiet po menopauzie.
Ryzyko zakażenia jest kilkakrotnie większe, gdy kobieta współżyje z kilkoma partnerami.
Zapalenie przydatków występuje rzadziej podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych, ponieważ gęstszy śluz szyjkowy, jaki wtedy powstaje, stanowi barierę również dla bakterii.
OBJAWY ZAPALENIA PRZYDATKÓW
Do zakażenia dochodzi najczęściej krótko po miesiączce lub do miesiąca po poronieniu. Na początku choroby, w okresie ostrym, pojawia się charakterystyczna triada objawów:
- nagłe, silne, skurczowe bóle w dole brzucha
- gorączka lub stan podgorączkowy
- znaczne pogorszenie samopoczucia.
- zaparcia
- biegunka
- kolka jelitowa
- dolegliwości ze strony pęcherza moczowego
- krwotoczne miesiączki
- plamienia międzymiesiączkowe.
Objawy występujące w ostrym zapaleniu przydatków mogą pojawić się również w przebiegu innych, także niebezpiecznych dla życia, chorób (np. zapalenie wyrostka robaczkowego, skręt jajnika).
Choroba niewyleczona przechodzi w stadium przewlekłe ze stałą gotowością do zaostrzenia.
Objawia się to:
- stanami podgorączkowymi
- okresowymi bólami brzucha o charakterze kłującym, ciągnącym, jedno lub obustronnym
- uczuciem rozciągania i wzdymania spowodowanym zrostami
- obecnością dolegliwości podczas współżycia płciowego
- upławami
- bolesnymi miesiączkami.
Dolegliwości te mogą działać negatywnie na stan psychiczny kobiety. Najważniejszymi skutkami przebycia zapalenia przydatków są:
- niepłodność
- ciąża ektopowa
- utrwalone zmiany położenia macicy.
Nieleczone, nawracające zapalenie przydatków może być przyczyną niepłodności!
PRZYCZYNY ZAPALENIA PRZYDATKÓW
Chorobę wywołują bakterie, najczęściej beztlenowce, pałeczka okrężnicy (E. coli), dwoinka rzeżączki (N. gonorrhoeae), paciorkowce, gronkowce i przenoszone drogą płciową chlamydie (Chlamydia trachomatis).
Ich przedostaniu się do przydatków sprzyjają sytuacje, gdy ułatwione jest wnikanie i namnażanie się bakterii w narządach rodnych, czyli:
- miesiączka
- poronienie
- przedwczesny poród
- poród prawidłowy i okres połogu
- wyłyżeczkowanie jamy macicy
- noszenie wkładki wewnątrzmacicznej (spirali)
- niektóre zabiegi ginekologiczne
- kontakty seksualne z wieloma partnerami
- zarażenie chorobami przenoszonymi drogą płciową (rzeżączka).
DIAGNOSTYKA ZAPALENIA PRZYDATKÓW
Podstawą do wysunięcia podejrzenia zapalenia przydatków jest wykazanie wyżej wymienionej triady objawów.
Ponadto w badaniach laboratoryjnych stwierdza się:
- zwiększenie liczby krwinek białych (leukocytów)
- przyspieszenie opadania krwinek (OB)
- zwiększenie stężenia białka C-reaktywnego (ostrej fazy) – CRP.
LECZENIE ZAPALENIA PRZYDATKÓW
Nieoperacyjne
Na pierwszy plan wysuwa się stosowanie antybiotyków, które mają nie tylko zwalczyć stan zapalny, ale również nie dopuścić do wystąpienia powikłań. Stosuje się także popularne leki przeciwbólowe (np. aspiryna).
Jeśli choroba przeszła w stadium przewlekłe, stosuje się:
- leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
- leczenie bodźcowe, na które składają się:
- miejscowe naświetlania i nagrzewania (np. ciepłe okłady), które mają wytworzyć przekrwienie powodujące rozpuszczenie zlepów, wchłonięcie wysięku gromadzącego się wokół chorych przydatków oraz wycofanie zmian w jak największym stopniu
- fizykoterapia (terapulsy) – w tym samym celu
- leczenie sanatoryjne – turnusy w uzdrowiskach oferujących kąpiele borowinowe (jest to specjalny rodzaj nieodwodnionego torfu).
Operacyjne
Leczenie operacyjne jest postępowaniem ostatecznym, gdy w okresie ostrym (a więc najbardziej nasilonych dolegliwości) wystąpią powikłania ropne w narządach płciowych i w jamie brzusznej.
Stosuje się je także, gdy doszło do utrwalenia zmian spowodowanych zapaleniem przydatków i są one przyczyną np. niemożności zajścia w ciążę.
Gdy dolegliwości nie mijają lub nasilają się mimo stosowania leczenia, niezbędna staje się hospitalizacja.
U pacjentek, które mają założoną wkładkę wewnątrzmaciczną, rozważa się jej usunięcie, jako potencjalnej przyczyny wywołującej stan zapalny.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- leżeć w łóżku
- dbać o higienę osobistą
- stosować lekkostrawną dietę z dużą ilością płynów.
✓ NIE NALEŻY:
- dopuścić do oziębienia okolic płciowych i brzucha
- współżyć do czasu całkowitego wyleczenia.