Owsica jest chorobą pasożytniczą jelita grubego wywoływaną przez owsika ludzkiego. Występuje najczęściej u dzieci.
OBJAWY OWSICY
Objawy choroby mogą być zróżnicowane, w zależności od masywności i czasu trwania zakażenia, a także indywidualnej wrażliwości chorego. Najczęściej jednak zakażenie jest bezobjawowe.
W zakażeniach objawowych najbardziej nasilony jest świąd odbytu występujące głównie w godzinach nocnych, który może prowadzić do powstawania zmian skórnych, mogących ulegać dodatkowym zakażeniom bakteryjnym z towarzyszącym rozwojem procesu zapalnego w tej okolicy.
Objawy towarzyszące owsicy u dzieci:
- niepokój i pobudzenie ruchowe
- zgrzytanie zębami
- obgryzanie paznokci
- zaburzenia koncentracji uwagi
- zaburzenia snu
- zmniejszenie apetytu
- bladość skóry.
W przypadku mało intensywnych inwazji owsika objawy (świąd odbytu, nerwowość, bezsenność) mogą występować okresowo. Masywne inwazje charakteryzują się stałością objawów.
Powikłania w przebiegu owsicy:
- zapalenie wyrostka robaczkowego
- stany zapalne sromu i pochwy, na skutek przedostawania się pasożytów z odbytu do pochwy.
PRZYCZYNY OWSICY
Przyczyną powstawania choroby jest zakażenie owsikiem ludzkim (Enterobius uermicularis), który jest nicieniem pasożytującym w części jelita grubego wyłącznie u człowieka. Samica ma długość około 1 cm i szerokość około 0,4 mm, samiec jest wielkości kilku milimetrów.
Po 4 tygodniach pasożytowania w przewodzie pokarmowym samica owsika czynnie wypełza przez odbyt, kierując się w okolicę krocza, pozostawia liczne jaja, które po około 6 godzinach od wydalenia przekształcają się w inwazyjne larwy. W tym czasie bardzo często dochodzi do powtórnego dostania się larw przez odbyt do jelita (jest to zjawisko retroinwazji, tj. zakażenia wstecznego) lub przeniesienia larw z okolic odbytu do jamy ustnej przez samego zakażonego, najczęściej na skutek znacznie nasilonego świądu odbytu (jest to z kolei zjawisko aut o inwazji, tj. samozakażenia). Jaja pasożyta występują również na sedesie, pościeli i innych przedmiotach.
Do zakażenia dochodzi poprzez połknięcie larw owsika ludzkiego znajdujących się w pokarmie, na przedmiotach lub brudnych rękach.
DIAGNOSTYKA OWSICY
Chorobę rozpoznaje się na podstawie:
- wywiadu lekarskiego
- analizy stwierdzonych objawów klinicznych
- wnikliwego badania lekarskiego.
Potwierdzenie diagnozy uzyskuje się po stwierdzeniu obecności pasożyta w kale, w okolicy odbytu lub w moczu, albo po zidentyfikowaniu jaj owsika w kale.
Najskuteczniejszą metodą diagnostyczną jest pobranie wymazu z okolicy odbytu. Wymaz wykonuje się rano, po przebudzeniu, wykorzystując w tym celu specjalną taśmę celofanową naklejaną na skórę okolicy odbytu. Następnie wykonuje się badanie mikroskopowe.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- zasięgnąć porady lekarskiej w przypadku podejrzeń, że objawy mogą być wynikiem zakażenia owsikiem ludzkim
- dbać o higienę osobistą, w szczególności myć ręce przed jedzeniem i po oddaniu stolca
- często zmieniać bieliznę osobistą, pościel oraz ręczniki, a także unikać spania w tej samej pościeli po rozpoczęciu leczenia choroby, ważne jest także krótkie przycinanie paznokci u dzieci
- w celu usunięcia jaj owsika ludzkiego dokładnie sprzątać mieszkanie („na mokro”), gdyż jaja te mogą bytować przez kilka tygodni w środowisku zewnętrznym.
✓ NIE NALEŻY:
- spożywać pokarmów o nieznanym pochodzeniu
- spożywać nieumytych owoców i jarzyn
- korzystać z tej samej pościeli, ręczników, co osoba chora.
