Środowisko ciężarnej wywiera istotny wpływ na prawidłowy przebieg ciąży. Właściwa dieta w trakcie tych dziewięciu miesięcy zapewnia organizmowi pokrycie zapotrzebowania na podstawowe składniki odżywcze, takie jak białko, węglowodany, tłuszcze oraz witaminy i sole mineralne.

Dzięki odpowiedniej diecie rutynowe przyjmowanie preparatów wielowitaminowych nie jest konieczne.

Przyrost masy ciała w ciąży powinien wynosić prawidłowo od 9 do 12 kg.

Zbyt mały przyrost masy ciała jest objawem niepokojącym. W ciąży powinno się przybrać na wadze co najmniej 7-8 kg. Zmniejszony przyrost masy ciała świadczyć może o niewłaściwej diecie oraz wiązać się z nieprawidłowym przebiegiem ciąży (np. małowodzie).

W pierwszej połowie ciąży zapotrzebowanie energetyczne zwiększa się o około 300 kcal, a w drugiej połowie o około 500 kcal dziennie. Oznacza to, że w pierwszej połowie ciąży zapotrzebowanie energetyczne wynosi 2300 kcal na dobę, a w drugiej połowie ciąży 2500 kcal na dobę. Te przeciętne wartości wyliczono dla kobiet dojrzałych i pracujących w niewielkim wymiarze czasu.

Dla młodych ciężko pracujących kobiet zapotrzebowanie energetyczne powinno być odpowiednio większe, o około 1000 kcal w ciągu doby.

W przypadku stosowania diety niepokrywającej zapotrzebowania energetycznego organizm płodu korzysta z substancji zmagazynowanych w organizmie matki, co prowadzi do wyniszczenia jej ustroju kosztem dostarczenia niezbędnych składników dla rozwoju dziecka.

Zapotrzebowanie na podstawowe składniki odżywcze w ciąży

Białko1,3 - 2,0 h/kg m.c.
Tłuszczedo 1g/kg m.c.
Węglowodany (cukry)500 g/dobę
Wapń2 g/dobę
Fosfor1,5 g/dobę
Żelazo30 mg/dobę

Zapotrzebowanie na białko w okresie ciąży

Zapotrzebowanie na białko zależy od wieku kobiety, wynosi około 1,3-2,0 gna kilogram masy ciała. Połowę z tego powinno stanowić białko pochodzenia zwierzęcego. U dojrzewającej kobiety zapotrzebowanie to jest nieco większe i wynosi około 1,5-2,5 g na kilogram masy ciała. Produkty zawierające białko to: mięso, mleko, jaja, ser, drób, ryby.

Zapotrzebowanie na tłuszcze i węglowodany w okresie ciąży

Spożycie tłuszczów nie powinno przekraczać 1 g na kilogram masy ciała. Tłuszcze zwierzęce są cennym źródłem witaminy A i D, natomiast tłuszcze roślinne obfitują w witaminę E. Zapotrzebowanie na węglowodany (cukry) wynosi 500 g dziennie.

Zapotrzebowanie na wapń i fosfor w okresie ciąży

Niezwykle ważne w okresie ciąży jest dostarczenie rozwijającemu się organizmowi dziecka odpowiedniej ilości wapnia i fosforu. Fosfor jest m.in. głównym składnikiem związków stanowiących magazyny energii w organizmie oraz stanowi główny budulec szkieletu. Ponadto bierze udział w wielu procesach życiowych komórki.

Spożywanie wapnia w dużym stopniu obniża ciśnienie tętnicze u kobiet ciężarnych i ryzyko wystąpienia stanu przed-rzucawkowego. Pamiętajmy, że wapń ogranicza wchłanianie żelaza, dlatego należy zapewnić odpowiednią dawkę żelaza u kobiet spożywających duże ilości wapnia.

Kobieta w drugiej połowie ciąży powinna spożywać odpowiednio 2 g wapnia i 1,5 g fosforu.

Najlepszym źródłem wapnia i fosforu jest mleko. Spożywanie 1 litra mleka dziennie pokrywa dużą część zapotrzebowania. Innym źródłem są warzywa, owoce, produkty mączne, zwłaszcza chleb razowy.

Zapotrzebowanie na żelazo w okresie ciąży

Innym ważnym pierwiastkiem jest żelazo. Jego dzienne zapotrzebowanie wynosi 30 mg. Żelazo występuje w jajach, mięsie, rybach i pokarmach roślinnych. Wymienione pokarmy zawierają ponadto odpowiednią ilość pierwiastków śladowych, biorących udział w procesach enzymatycznych.

Zapotrzebowanie na cynk w okresie ciąży

Bardzo ważny w diecie każdej kobiety ciężarnej powinien być cynk. Jego niedobór wiąże się z występowaniem małej masy urodzeniowej płodów. Cynk i grupa enzymów, w skład których on wchodzi, mają istotne znaczenie dla wzrostu i rozwoju płodu. Należy pamiętać, że podawanie żelaza w dawce przekraczającej 30 mg dziennie powoduje upośledzenie wchłaniania cynku i miedzi. Należy więc odpowiednio zwiększyć podaż tych cennych mikroelementów w diecie lub preparatach farmakologicznych.

Niezbędnymi składnikami diety warunkującymi prawidłowy rozwój płodu są witaminy.

Zapotrzebowanie na kwas foliowy w okresie ciąży

Ze względu na występujący w ciąży szybki rozwój łożyska, płodu, pępowiny i gruczołów piersiowych znacznie zwiększa się zapotrzebowanie na kwas foliowy. Niedostateczne spożycie kwasu foliowego w pierwszych tygodniach ciąży zwiększa ryzyko wad rozwojowych płodu. Należy spożywać do 400 mikrogramów kwasu foliowego dziennie, do 12 tygodnia ciąży.

Kwas foliowy występuje w świeżych, zielonych warzywach, szpinaku, karczochach, gorczycy, owocach cytrusowych, groszku, roślinach strączkowych, soczewicy, grochu włoskim, ciecierzycy i fasoli.

Jednak pokarmy te nie pokrywają całkowitego zapotrzebowania na kwas foliowy w ciąży, a dodatkowe straty powstają podczas ich gotowania. Kobiety, które urodziły dzieci z wadami układu nerwowego, powinny przyjmować około 4 mg kwasu foliowego dziennie co najmniej przez 1 miesiąc przed kolejnym zapłodnieniem i w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Leczenie lekami przeciwpadaczkowymi wiąże się ze zwiększeniem zapotrzebowania na kwas foliowy do 1 mg dziennie.

Witaminy w ciąży

Witamina A w okresie ciąży

Witamina ta niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania oczu oraz skóry, a także wzrostu i różnicowania komórek. Witamina A występuje obficie w marchwi, warzywach liściastych, wątrobie, jajach, mleku i maśle. Zapotrzebowanie na nią nie zwiększa się w ciąży, dlatego też nie istnieje potrzeba jej uzupełniania. Nadmiar witaminy A może być szkodliwy dla płodu. Rośnie wtedy ryzyko wad czaszki i układu nerwowego.



Witamina B12 w okresie ciąży

Witamina ta odpowiada za prawidłowe podziały komórkowe oraz produkcję białek. Witamina B12 występuje w pokarmach bogatych w białko zwierzęce: mięso, ryby, jaja i mleko. W ciąży obserwuje się naturalny spadek witaminy B12 ze względu na obniżenie się stężenia białek odpowiedzialnych za transport tej substancji we krwi. Spożywanie pokarmów bogatych w białko zwierzęce w zupełności wystarcza na pokrycie dziennego zapotrzebowania.

Witamina B6 w okresie ciąży

Witamina ta stanowi niezbędny składnik do wytwarzania białka, cukrów i tłuszczów. Odpowiada za prawidłową czynność czerwonych krwinek oraz odporność ustroju. Jest aktywnie transportowana przez łożysko, gdzie osiąga 2-5 razy większe stężenie niż we krwi.

Bogate w witaminę B6 są mięso, wątroba, nerki, ziarno.

Ciężarnym zaleca się jednak doustne uzupełnianie zapotrzebowania na tę witaminę w postaci dodatkowej dawki 2 mg dziennie. Zwiększenie zapotrzebowania na witaminę B6 występuje w przypadku wymiotów. Należy jednak pamiętać, aby nie przedawkować witaminy B6, gdyż może to prowadzić do przykrych objawów -drętwienia rąk i stóp.

Witamina C w okresie ciąży

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w ciąży wzrasta o 10 mg dziennie i wynosi 70 mg. Dawkę tę w zupełności pokrywa odpowiednia dieta. Witamina C występuje w świeżych owocach i warzywach (warzywa zielone, pomidory, ziemniaki).

U kobiet ze skłonnością do obrzęków powinno się ograniczyć spożywanie soli, a zwiększyć podaż białka. Dzięki odpowiedniej diecie można zapewnić rozwijającemu się organizmowi niezbędne składniki budulcowe, energetyczne i regulatorowe.

Więcej z kategorii: Ciąża