Połóg jest to okres po porodzie, w czasie którego w organizmie kobiety następuje cofanie się zmian powstałych w czasie ciąży i porodu. Rozpoczyna się z chwilą wydalenia kompletnego łożyska.
Połóg – jakie zmiany zachodzą w organizmie kobiety
- cofanie się zmian ciążowych i porodowych
- gojenie ran porodowych
- rozpoczęcie i podtrzymanie laktacji
- podjęcie czynności przez jajniki.
W okresie połogu narządy rodne, które podczas ciąży i porodu podlegały specyficznym zmianom, powracają do pierwotnego położenia, wielkości i kształtu. Macica obkurcza się i traci ponad kilogram, by znów ważyć 50-60 g pod koniec 6 tygodnia.
Zwijanie macicy może być odczuwane jako bolesne skurcze, zwłaszcza podczas karmienia piersią. Zamyka się kanał szyjki macicy (8-10 doba). Goją się rany powstałe w trakcie porodu (drobne pęknięcia szyjki macicy), rana po nacięciu krocza, rana we wnętrzu macicy. Proces ten trwa zwykle 4-6 tygodni. W tym czasie z jamy macicy wydalana jest krew, śluz, tkanki, tworząc tak zwane odchody. W 1.-6. dobie odchody są krwiste, później stają się brązowo czerwone, brązowe. W końcu 2 tygodnia są białe, surowicze. Ostatecznie zanikają w 4 tygodniu połogu; w tym czasie bezwzględnie pamiętać trzeba o częstej zmianie podpasek – nie zaleca się stosowania tamponów higienicznych – chroni to przed podwyższonym ryzykiem rozwoju zakażenia narządu rodnego. Wypływające z pochwy odchody są bardzo zakaźne!
Rany powstałe po nacięciu krocza lub po jego pęknięciu – właściwie zszyte i pielęgnowane – goją się szybko. Ulgę może przynieść kompres z lodu owiniętego czystą gazą. Unikać należy długiego stania i siedzenia, dbać o higienę krocza – często je myć, osuszać papierowymi ręcznikami, zapewnić dostęp powietrza. Do mycia należy stosować mydło dziecięce lub mało dziś popularne – zwykłe mydło szare. Po 2 tygodniach można zacząć stosować ćwiczenia usprawniające mięśnie krocza – napinanie krocza, jak przy powstrzymywaniu oddawania moczu, kilka razy dziennie, 10-12 skurczów na minutę.
Rozpoczęcie laktacji
Rozpoczęcie laktacji jest procesem złożonym, zależnym od przemian hormonalnych w organizmie kobiety (działania oksytocyny i prolaktyny). W pierwszych dniach połogu jest wydzielana siara (colostrum), około 4-14 dnia pokarm przejściowy, a mniej więcej od 15 dnia dojrzałe mleko kobiece. Siara w porównaniu z dojrzałym mlekiem zawiera więcej białka i soli mineralnych.
Wznowienie czynności jajników
Wznowienie czynności jajników także zależne jest od przemian hormonalnych w organizmie kobiecym. U większości kobiet cykle miesiączkowe pojawiają się pod koniec okresu karmienia lub po jego zakończeniu; jest to tzw. laktacyjny brak miesiączki.
U niewielkiej grupy kobiet karmiących występuje około 6-8 tygodnia po porodzie jednorazowe krwawienie miesięczne (bezowulacyjne). Rzadziej zdarza się, aby u kobiety karmiącej po trwającym 6-8 tygodni braku miesiączki wystąpiły regularne krwawienia. U kobiet, które nie karmią piersią, pierwsze krwawienie miesięczne pojawia się zwykle 5-6 tygodni po porodzie.
Karmienie nie chroni przed kolejną ciążą!
Sylwetka w czasie połogu
Sylwetka w tym czasie wraca do normy -nagle kobieta chudnie 5-6 kg (tyle waży dziecko, łożysko, wody płodowe), przez kolejne 2-3 dni na skutek wydalania nadmiaru płynów traci dodatkowo 2-3 kg. Może w związku z tym nadmiernie się pocić, zwłaszcza w nocy. Nadmierna potliwość mija zazwyczaj po tygodniu.
Parcie na mocz
Przez pierwsze 24 godziny po urodzeniu dziecka kobieta z reguły nie odczuwa potrzeby pójścia do toalety. Jest to tak samo normalne, jak fakt, że w kilku następnych dniach toaleta odwiedzana będzie częściej -z moczem pozbywa się nadmiaru płynów.
Możliwe są również zaparcia, jednak trzeba starać się wypróżnić do 5 dnia po porodzie. Nie należy obawiać się, że rana krocza pęknie. Wskazane jest picie dużych ilości płynów, stosowanie diety bogatej w błonnik.
Ważne jest, by w tym okresie szczególnie dbać o piersi, nosić wygodny biustonosz – także w nocy. Wzbieranie mleka w gruczołach sutkowych może sprawić, że piersi stają się napięte, twarde i bolesne w dotyku – kompresy z lodu pomogą zmniejszyć ból i napięcie. Kłopoty te z reguły mijają, gdy dojdzie do równowagi między podażą mleka a popytem na nie u dziecka. Na brodawkach mogą się pojawić pęknięcia i drobne ranki – zarówno piersi, jak i usta malucha muszą przyzwyczaić się do nowej roli. Powinno się zapewnić piersiom dostęp powietrza, myć je samą wodą, ewentualnie smarować własnym mlekiem. Jeżeli brodawki bardzo bolą i uniemożliwiają karmienie, można zastosować kapturki ochronne – do kupienia w aptece.
Rozstępy skórne
Rozstępy skórne zmieniają barwę na srebrzystobiałą i zmniejszają się (nie znikają jednak zupełnie), a przebarwienia skórne tracą intensywność (z wyjątkiem przebarwienia otoczki brodawki sutkowej, która może pozostać na stałe).
Po porodzie powinno się jak najwcześniej wstać z łóżka, wziąć prysznic, przebrać się, co na pewno pozytywnie wpłynie na samopoczucie, nie bez znaczenia są także spacery – wczesne chodzenie zapobiega wielu powikłaniom połogu, przyspiesza proces zwijania macicy, poprawia czynność pęcherza moczowego.
Nie wolno zapomnieć, aby po 6 tygodniach udać się na wizytę kontrolną do ginekologa.
W czasie połogu należy bezwzględnie unikać ciężkiej pracy fizycznej (zwłaszcza nie dźwigać ciężarów), ponieważ może to skutkować poważnymi komplikacjami zdrowotnymi (wypadanie narządów rodnych, nietrzymanie moczu itp.)!
