Rak trzustki zazwyczaj wykrywany jest w późnym stadium, gdy nastąpiły już przerzuty do innych narządów.

Trzustka jest narządem znajdującym się w górnej części jamy brzusznej. Mieści się tuż pod żołądkiem i przylega do dwunastnicy (pierwszego odcinka jelita cienkiego). Odpowiada za wydzielanie wielu enzymów i hormonów.

Rozróżnia się 2 części trzustki:

  • część zewnątrzwydzielniczą – wydzielającą do dwunastnicy sok trzustkowy z enzymami, biorącymi udział w trawieniu pokarmu
  • część wewnątrzwydzielniczą – wydzielającą hormony do krwi; głównym hormonem wydzielanym przez trzustkę jest insulina, która z krwią dostaje się do różnych narządów i odpowiada za wykorzystanie glukozy jako źródła energii dla organizmu oraz utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi.

W 95% nowotwory trzustki zaczynają się w zewnątrzwydzielniczej części trzustki, lecz w trakcie swego wzrostu mogą także uszkadzać część wewnątrzwydzielniczą. Rak trzustki najczęściej pojawia się u mężczyzn po 50 roku życia.

RAK TRZUSTKI – OBJAWY

Najczęstsze objawy raka trzustki:

  • ból brzucha opasujący i niekiedy promieniujący do pleców, nasilający się w godzinach nocnych
  • niewytłumaczalna utrata masy ciała
  • utrata apetytu i upośledzone trawienie pokarmu
  • nudności o niewielkim nasileniu
  • ogólne osłabienie
  • wzdęcia, odbijania i przelewania
  • niestrawność
  • biegunka tłuszczowa (stolec jasny, rzadki)
  • w stolcu często widać niestrawione włókna spożywanego mięsa
  • okresowe, krótkotrwałe (1-2 dni) wzrosty temperatury do 40°C
  • żółtaczka (zażółcenie skóry, twardówek oczu, błon śluzowych)
  • nagłe pojawienie się cukrzycy (gdy rak zajmie część wewnątrzwydzielniczą)
  • zwiększenie obwodu brzucha (spowodowane gromadzeniem się płynu w jamie brzusznej)
  • powiększenie wątroby
  • wyczuwalny pęcherzyk żółciowy.

Kiedy pojawią się wyżej wymienione objawy, chory powinien zwrócić się do lekarza. Objawy te mogą być związane z inną chorobą, ale mogą także oznaczać nowotwór.

Rak trzustki charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem, rozprzestrzenianiem się na sąsiednie narządy i szybkim pogarszaniem stanu zdrowia.

RAK TRZUSTKI – PRZYCZYNY

Główne czynniki wpływające na możliwość wystąpienia raka trzustki:

  • palenie tytoniu, ryzyko zmniejsza się dopiero 15 lat po zaprzestaniu palenia
  • przewlekłe stany zapalne trzustki
  • predyspozycja genetyczna, występowanie raka w rodzinie
  • zaawansowany wiek
  • cukrzyca
  • duże spożycie tłuszczu i mięsa
  • praca ze środkami chemicznymi, np. benzenem lub innymi (np. ropa naftowa, DDT – środek owadobójczy).

DIAGNOSTYKA RAKA TRZUSTKI

Zazwyczaj stosowana jest późno, gdyż rak wywołuje niespecyficzne objawy, często lekceważone przez pacjentów. Rak trzustki może być częstą przyczyną przerzutów nowotworowych z ogniska pierwotnego, które nie zostało zdiagnozowane lub jest trudne do zdiagnozowania.

Badania stosowane w diagnostyce raka trzustki:

  • badanie lekarskie mogące ujawnić guz w środkowej części brzucha; jeżeli lekarz nie wyczuwa go, to na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów może zlecić badania obrazowe
  • USG jamy brzusznej – jest zazwyczaj pierwszym badaniem u osoby z objawami
  • tomografia komputerowa jamy brzusznej — badanie bardzo dokładne, pomaga zauważyć nawet małe ogniska raka w trzustce, których nie pokazało badanie USG oraz ewentualne przerzuty i nacieki (zajęcie sąsiednich organów)
  • rezonans magnetyczny – badanie jeszcze dokładniejsze niż tomografia komputerowa
  • biopsja cienkoigłowa trzustki pod kontrolą tomografii komputerowej lub USG, aby zbadać jej fragmenty pod mikroskopem (nakłucie wykonuje się przez powłoki brzuszne lub przez wprowadzony do dwunastnicy endoskop)
  • ECPW – badanie polegające na wprowadzeniu endoskopu przez usta do dwunastnicy chorego; następnie poprzez miejsce, gdzie do dwunastnicy uchodzi sok trzustkowy (brodawka Vatera), podaj e się do przewodu trzustkowego środek kontrastowy; wykonując zdjęcie RTG można zobaczyć, czy guz nie powoduje zablokowania tego przewodu, i co za tym idzie, zatrzymania wydzielania soku trzustkowego i żółci uchodzącej tą samą drogą
  • badania laboratoryjne:
    • poszukiwanie oznak zastoju żółci (poziom fosfatazy zasadowej)
    • badanie poziomu amylazy i lipazy we krwi
    • niedokrwistość
    • hipoalbuminemia (zmniejszenie ilości białek we krwi).

LECZENIE RAKA TRZUSTKI

Leczenie raka trzustki można podzielić na leczenie radykalne (takie, które ma na celu absolutne wyleczenie choroby) oraz leczenie paliatywne (redukujące jedynie objawy i poprawiające jakość życia).

Leczenie chirurgiczne raka trzustki:

Obecnie jedyną metodą wyleczenia raka trzustki jest jej resekcja (wycięcie), jednak jest ona możliwa jedynie u 20% chorych. W sytuacji, gdy proces nowotworowy trzustki jest zaawansowany lub doszło do przerzutów, operacji nie wykonuje się. Czasami stosuje się naświetlanie promieniami rentgenowskimi, aby zmniejszyć raka przed zabiegiem operacyjnym. Metody operacji są różne, ale zazwyczaj wykonuje się tzw. operację Whipple’a (usunięcie części trzustki, pęcherzyka żółciowego, części żołądka, części jelita cienkiego). Pozostała część trzustki jest wystarczająca, żeby produkować sok trzustkowy i insulinę. Zazwyczaj po wykonaniu operacji przeprowadza się leczenie dodatkowe pod postacią chemioterapii i radioterapii stosowanych jednocześnie.

Leczenie paliatywne raka trzustki:

  • umożliwienie odpływu żółci z pęcherzyka żółciowego i wątroby oraz soku trzustkowego poprzez wykonanie omijającego połączenia przewodowo-dwunastniczego (wykonane w trakcie operacji lub zabiegu endoskopowego) jeśli guz blokuje przechodzenie pokarmu, to żołądek łączy się bezpośrednio z dalszym odcinkiem jelita tak, aby chory nadal mógł jeść
  • chemioterapia (użycie silnych leków niszczących komórki rakowe) i radioterapia (naświetlanie promieniami rentgenowskimi)
  • naświetlanie może być prowadzone ze źródła zewnętrznego lub źródło promieniowania może być wprowadzone bezpośrednio w sąsiedztwo guza przez specjalną rurkę umieszczoną w przewodzie pokarmowym chorego
  • leczenie przeciwbólowe
  • uzupełnianie enzymów trzustkowych, stosowane także w leczeniu radykalnym raka, pomaga choremu trawić i wchłaniać pokarmy.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • ograniczyć spożycie alkoholu
  • wcześnie i skutecznie likwidować stany zapalne i kamiczne w wątrobie oraz trzustce
  • unikać ekspozycji na przemysłowe substancje zanieczyszczające
  • leczyć cukrzycę.

 NIE NALEŻY:

  • bagatelizować objawów i zwlekać z wizytą u lekarza
  • palić tytoniu
  • spożywać tłustych potraw
  • rezygnować z psychoterapii, gdyż często pomaga ona pacjentowi w walce z chorobą.
Więcej z kategorii: Choroby nowotworowe