Choroba zwyrodnieniowa stawów najczęściej rozwija się w stawie kolanowym i biodrowym, ale może dotknąć każdego stawu. Wbrew powszechnemu przekonaniu choroba ta nie tylko występuje u osób starszych, ale także u młodych, szczególnie tych uprawiających sporty wyczynowe. Czynnikami predysponującymi do pojawienia się choroby są: otyłość, uwarunkowania genetycznie, zaburzenia w strukturze kolagenu i przeciążenia mechaniczne, takie jak np. praca zawodowa wymagająca częstego nadwyrężania jednego stawu.
Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów?
Choroba zwyrodnieniowa stawów to uszkodzenie tkanek w obrębie stawu, do którego dochodzi poprzez zaburzenia struktury i ilości chrząstki stawowej, amortyzującej ruchy w stawie, umożliwiając przesuwanie się powierzchni stawowych. W przebiegu choroby uszkodzeniu ulegają wszystkie tkanki stawu, czyli zarówno chrząstka, jak i torebka stawowa oraz nasady kości tworzących staw. Miejscowy przewlekły stan zapalny może prowadzić do gromadzenia się patologicznego płynu w stawie. Wyróżniamy dwie postaci choroby:
- postać pierwotną, w której nie możemy jednoznacznie zidentyfikować przyczyny choroby zwyrodnieniowej,
- postać wtórną, wywołaną uszkodzeniami stawu, wadami jego budowy, a także chorobami ogólnoustrojowymi.
Rozpoznanie jest stawiane na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych oraz zdjęcia RTG, które uwidocznia typowe zmiany dla choroby zwyrodnieniowej takie jak torbiele kostne, wyrośla oraz zwężenie szpary stawowej.
Jakie mamy opcje terapeutyczne?
Choroba zwyrodnieniowa może być leczona niefarmakologicznie, farmakologiczne oraz operacyjnie. Niefarmakologiczne metody to przede wszystkim fizjoterapia oraz eliminacja czynników ryzyka. Stosuje się ją u pacjentów z niewielkimi zmianami i dolegliwościami bólowymi. Leczenie farmakologiczne obejmuje leki przeciwbólowe, które uśmierzają ból towarzyszący codziennym czynnościom. Głównie stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak np. deksketoprofen, który jest dostępny zarówno w formie tabletek, jak i granulatu do sporządzania roztworu doustnego. Należy pamiętać, aby przed rozpoczęciem leczenia zapoznać się z ulotką dołączoną do preparatu, w której znajdują się informacje na temat dawkowania, przeciwwskazań, działań niepożądanych oraz możliwych interakcji z innymi lekami. Zawsze warto przed wyborem leku skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Kiedy operacja?
Operacje stosuje się u osób, których silne dolegliwości bólowe, niepodlegające leczeniu farmakologicznemu, oraz ograniczenie ruchomości w stawie uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Leczenie operacyjne obejmuje artroskopię z mechanicznym oczyszczeniem stawu oraz endoprotezoplastykę polegającą na całkowitej wymianie stawu wraz ze wstawieniem protezy. Decyzję o zastosowaniu leczenia operacyjnego podejmuje lekarz wraz z pacjentem, który powinien być świadomy, że operacja wiąże się z wielomiesięczną rehabilitacją oraz powikłaniami pooperacyjnymi takimi jak np. infekcja w obrębie protezy lub tymi dotyczącymi samego zabiegu, znieczulenia i unieruchomienia jak np. zatorowość płucna.