Zaćma

Zaćma, zwana również kataraktą, jest postępującą chorobą narządu wzroku, polegającą na częściowym lub całkowitym zmętnieniu soczewki, co prowadzi do znacznego pogorszenia wzroku.

Występuje wiele typów zaćmy. Są one związane z przyczyną powstawania.

Rodzaje zaćmy:

• wrodzona
• nabyta
• starcza

OBJAWY ZAĆMY

Początkowo zaćma rozwija się bezboleśnie, nie dając charakterystycznych objawów. W pierwszych etapach rozwoju choroby soczewka ulega tylko w niewielkiej części zmętnieniu, nie powodując żadnych zaburzeń w polu widzenia.

W miarę rozwoju choroby zmętnienie zajmuje coraz większą część soczewki, prowadząc do pojawienia się charakterystycznych objawów:

• pogorszenie ostrości wzroku, widzenie „za mgłą”
• ból, zaczerwienienie, łzawienie oczu
• problemy z widzeniem w jasnym świetle
• szybkie męczenie się oczu
• zniekształcone widzenie przedmiotów
• pojawienie się plam w polu widzenia
• większa wrażliwość oczu na światło i blask
• podwójne widzenie jednym okiem, niezależne od kierunku spojrzenia
• zmiana koloru źrenicy z czarnego na szarobiały
• w przypadku zaćmy wrodzonej: zwykle całkowita utrata wzroku.

Zmiany dotyczą zazwyczaj obu oczu, chociaż najczęściej tempo rozwoju choroby w każdym oku jest inne.

PRZYCZYNY ZAĆMY

• zmętnienie soczewki związane z procesem starzenia się organizmu
• czynniki wrodzone:
  • stosowanie przez matkę w ciąży niektórych leków (np. kortykosteroidów, antybiotyków)
  • zakażenie wewnątrzmaciczne płodu w I trymestrze
  • przebyte przez matkę w ciąży choroby zakaźne, takie jak: różyczka, ospa wietrzna, grypa, półpasiec, płonica, odra
  • alergia matki
  • nieprawidłowe odżywianie ciężarnej
• czynniki dziedziczne
• doznany uraz (skaleczenie lub zabieg operacyjny oka)
• proces zapalny, np. zapalenie tęczówki
• cukrzyca (upośledza odżywianie soczewki)
• uszkodzenia związane z ekspozycją na promieniowanie słoneczne.

DIAGNOSTYKA ZAĆMY

Najczęściej zaćmę można wykryć podczas rutynowego badania u lekarza okulisty. Badanie przeprowadza się z użyciem oftalmoskopu, który umożliwia ocenę zmętnienia soczewki oraz pozwala na ocenę ostrości wzroku.

LECZENIE ZAĆMY

Najlepsze rezultaty daje obecnie leczenie chirurgiczne polegające na usunięciu zmętnionej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. Czynniki takie, jak: rodzaj zaćmy, stopień zmętnienia soczewki, występowanie zaćmy jednostronne lub obuoczne oraz ogólny stan pacjenta, determinują najbardziej odpowiedni moment wykonania zabiegu chirurgicznego.

Zabieg jest przeważnie wykonywany przy znieczuleniu miejscowym. Nieleczona zaćma prowadzi do całkowitej utraty wzroku.
Inna metoda polega na rozbiciu substancji powodującej zmętnienie wewnątrz soczewki za pomocą ultradźwięków, a następnie odessaniu rozbitych mas (tzw. fakoemulsyfikacja). Ten zabieg, ze względu na niewielkie nacięcie tkanek oka, jest jedną z bezpieczniejszych metod leczenia zaćmy, ponieważ ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych jest minimalne.

Zaćma rozwija się najczęściej wraz z wiekiem, więc nie można jej całkowicie zapobiec. Ważne są regularne wizyty u lekarza, szczególnie osoby powyżej 65 roku życia powinny wykonywać badania okulistyczne raz w roku.

PORADY LEKARZA

✓ NALEŻY:

• regularnie przeprowadzać badania lekarskie
• stosować urozmaiconą dietę, bogatą w owoce (np. awokado) i warzywa (np. szpinak)
• spożywać tłuste ryby (np. śledź, łosoś).

✓ NIE NALEŻY:

• bagatelizować objawów
• palić papierosów
• narażać oczu na promieniowanie UV, trzeba stosować odpowiednie okulary z filtrem.