Przebieg porodu

Przebieg porodu zależy od kilku czynników, m.in. siły i czasu trwania skurczów mięśni macicy i tzw. tłoczni brzusznej, budowy kanału rodnego oraz położenia płodu.

Przy porodzie prawidłowym dziecko zajmuje w kanale rodnym taką pozycję, że może przyjść na świat przy minimalnej pomocy lekarza i położnej w sposób naturalny odbywa się większość porodów główkowych (czyli takich, gdzie jako pierwsza rodzi się główka). Porody przy położeniu miednicowym płodu wymagają określonej pomocy i interwencji lekarza.

Poród prawidłowy

Jest to poród, który odbywa się w sposób naturalny. Płód, dzięki rytmicznym skurczom porodowym macicy, ustawia się częścią przodującą (w tym wypadku główką) we wchodzie miednicy rodzącej kobiety i przesuwa się stopniowo w dół, w kierunku pochwy. Szyjka macicy, która dotychczas jak „zamek” odcinała wnętrze macicy od środowiska pochwy i świata zewnętrznego – chroniąc ciążę przed infekcjami – ulega skróceniu i rozwarciu.

Pod wpływem skurczów macicy szyjka ulega skracaniu, a kanał w niej biegnący – rozciąganiu. Po pewnym czasie mięśnie o kształcie pierścieni rozciągają się, tworząc otwór o średnicy 10 cm, a szyjka macicy przestaje być widoczna.

Zjawisko to położnicy określają całkowitym rozwarciem szyjki macicy. Takie zgładzenie się szyjki macicy i 10-centy-metrowe rozwarcie macicy pozwala na rozpoczęcie fazy porodu polegającej na „wypchnięciu” płodu do pochwy.

Płód przy przechodzeniu przez kanał rodny dokonuje charakterystycznych obrotów, które pomagają pokonać w najprostszy i najbezpieczniejszy sposób drogę na świat.

Pierwsza ukazuje się w szparze sromowej rodzącej część przodująca płodu, którą w większości porodów jest główka.

Jakie są początkowe objawy porodu?

• bóle okolicy krzyżowej lub bóle podbrzusza, przypominające dolegliwości miesiączkowe
• pojawienie się dość obfitej śluzowo-krwistej wydzieliny z pochwy
• skurcze macicy – początkowo bezbolesne, stopniowo ból nasila się; trwają początkowo zwykle 30-45 sekund.

Pierwszy okres porodu (rozwieranie)

Trwa od rozpoczęcia się regularnych skurczów porodowych macicy do całkowitego rozwarcia szyjki macicy. U pierworódek trwa około 9-12 godzin, natomiast u wieloródek około 7 godzin.

Kobieta czuje się dobrze i ma dużo czasu na dotarcie do szpitala. Czasami ta faza zostaje przerwana. Ciężarna przestaje odczuwać skurcze. Ponownie pojawiają się one po upływie około doby. W takiej sytuacji wcześniej występujące bóle położnik klasyfikuje jako tzw. bóle przepowiadające, natomiast pierwsza faza porodu zaczyna być liczona od czasu ponownego rozpoczęcia się czynności skurczowej macicy.

Skurcze stopniowo się nasilają, zwiększając równocześnie czas swojego trwania. Powoduje to bardzo powolne zgładzanie szyjki macicy, aż do momentu całkowitego jej „zniknięcia”.

Drugi okres porodu (wydalanie płodu)

Trwa od momentu całkowitego rozwarcia szyjki macicy do chwili urodzenia dziecka. Czas trwania u pierworódek: około 2 godzin, u wieloródek około: 1 godziny. Skurcze pojawiają się coraz częściej, już co 2-4 minuty i są mocniejsze, trwają około 40-60 sekund. Są to tzw. skurcze (bóle) parte, dzięki którym możliwe jest wydalenie płodu z macicy. Zwykle na początku skurczu zaleca się wykonanie głębokiego wdechu, na szczycie skurczu -wstrzymanie oddechu, zamknięcie ust i zamiast wydechu poleca się mocne parcie z całej siły (Jak na zaparty stolec”).

Należy przyjąć odpowiednią pozycję. Najwygodniejsza do parcia jest pozycja pół-siedząca lub zbliżona do kucznej, ponieważ wykorzystuje ciężar płodu, wzmacnia tłocznię brzuszną i pozwala przeć skutecznie. Dla płodu okres wydalania jest czasem niebezpiecznym, toteż lekarz lub położna uważnie słucha wtedy tętna płodu przy zastosowaniu KTG.

Urodzenie dziecka

Gdy w ujściu pochwy pokazuje się główka dziecka, która bardzo napina skórę i mięśnie krocza, położna może naciąć krocze, by zapobiec jego pęknięciu. Położna pomaga też w urodzeniu barków, delikatnie obracając dziecko.

Gdy dziecko leży już na brzuchu matki, a pępowina przestaje tętnić, lekarz zaciska ją, a następnie przecina – może to zrobić lekarz lub towarzyszący przy porodzie ojciec dziecka. Przecięta pępowina to symboliczny moment rozpoczęcia życia w środowisku odmiennym od łona matki – w zewnętrznym świecie.

Trzeci okres porodu (urodzenie łożyska)

Trwa 1-30 minut, po 20-30 minutach od urodzenia dziecka. Położnica odczuwa nadal skurcze, tym razem łagodne. Łożysko oddziela się od ściany macicy i przesuwa przez kanał rodny na zewnątrz przy pomocy parcia. Położnik dokonuje uważnych oględzin popłodu (łożyska z błonami płodowymi i pępowiną), aby stwierdzić, czy jest ono prawidłowo zbudowane i czy zostało wydalone z macicy w całości. W przeciwnym razie konieczne jest wyłyżeczkowanie jamy macicy w celu usunięcia resztek popłodu. Natychmiast po urodzeniu łożyska na nacięte krocze w miejscowym znieczuleniu zostają założone szwy.

Cesarskie cięcie

Polega na nacięciu skóry, powłok brzusznych, a następnie dolnego odcinka macicy. Cały zabieg do momentu wydobycia dziecka z macicy trwa tylko kilka minut. Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym (popularnie zwanym narkozą) lub zewnątrzoponowym (podanie środka znieczulającego między opony kręgosłupa).

Wskazaniem do takiego sposobu zakończenia ciąży jest wiele sytuacji, w których dochodzi do zagrożenia życia matki lub dziecka oraz gdy poród drogami natury nie jest możliwy (np. przy zwężeniu kanału rodnego).

Znieczulenie i przebieg operacji cięcia cesarskiego

Znieczulenie ogólne – pacjentka ma wyłączoną świadomość i oddycha za nią aparat, wykonywane jest ono najczęściej w nagłych wypadkach, gdy dziecko musi być wydobyte jak najszybciej.

Znieczulenie zewnątrzoponowe – często wykonywane jest do planowanych porodów operacyjnych. Anestezjolog poprzez nakłucie kręgosłupa pacjentki w odcinku lędźwiowym wprowadza cewnik między opony rdzenia kręgowego i podaj e przez niego środek znieczulający całkowicie dolną część ciała – od pasa aż do palców stóp. Dzięki temu kobieta zachowuje przytomność podczas cięcia, nie odczuwając jednocześnie bólu. Zaletą tego znieczulenia jest przede wszystkim to, że do płodu nie docierają poprzez łożysko żadne środki znieczulające, które są dla niego toksyczne. Lekarz może wykonać cięcie spokojnie – bez pośpiechu, jaki towarzyszy cięciom w znieczuleniu ogólnym, gdzie warunkiem, aby dziecko nie dostało potężnej dawki leków znieczulających, jest wydobycie go z wnętrza macicy w ciągu około 5 minut. Zaletą jest również możliwość kontaktu matki z noworodkiem bezpośrednio po porodzie, o ile tylko stan dziecka na to pozwala.

Metody znieczuleń

Powłoki brzuszne mają 5 warstw:

• skóra
• tkanka podskórna
• powięź ścięgnista
• mięśnie
• otrzewna.

Ich nacięcie u ciężarnej kobiety można wykonać:

Podłużnie (cięcie od pępka do spojenia łonowego) – zawsze przy konieczności jak najszybszego wydobycia dziecka z macicy lub jeżeli kobieta wcześniej przechodziła już jakieś inne operacje, bądź też jest bardzo otyła

Poprzecznie (poprowadzone nad spojeniem łonowym od jednego kolca biodrowego do drugiego po stronie przeciwnej) – przy zabiegach planowych.

W przebiegu pooperacyjnym przy nacięciu poprzecznym (nad linią łona) kobiety odczuwają mniejszy dyskomfort niż przy podłużnym, poza tym blizna jest mniej widoczna. Lekarz, który dokonuje operacji, wyjmuje – przez wykonane w macicy nacięcie – płód i przekazuje go pod opiekę lekarzowi neonatologowi (pediatrze) i anestezjologowi, a następnie wydobywa również odklejające się łożysko. Potem zszywa, w odwrotnej do nacinania kolejności, każdą przeciętą warstwę oddzielnie.

Poród w wodzie

Poród w wodzie zaczyna cieszyć się w naszym kraju coraz większą popularnością. Polega na okresowym (przez około 30 minut, z kilkuminutowymi przerwami) przebywaniu przez rodzącą podczas pierwszego okresu porodu w specjalnej wannie z wodą.

Zalety porodu w wodzie dla rodzącej

• zmniejszenie bólu porodowego
• odprężenie i zrelaksowanie, przyczyniające się do rozluźnienia mięśni macicy i krocza oraz szybszego rozwierania się szyjki macicy, a tym samym skracające w naturalny sposób czas trwania pierwszego okresu porodu
• oziębienie ciała po wyjściu z wody wzmaga kurczliwość macicy, co przyspiesza drugi okres porodu
• rzadsza konieczność wykonania nacięcia krocza.

Zalety porodu w wodzie dla dziecka

• zmniejszenie stresu związanego ze zmianą środowiska
• skrócenie czasu porodu, a więc okresu zagrożenia dla płodu
• występowanie mniejszej liczby komplikacji związanych z akcją porodową.

Woda podczas porodu powinna mieć temperaturę około 30C, natomiast pomieszczenie, w którym znajduje się wanna oraz odbywa się poród, powinno być ogrzane do co najmniej 26°C.

Istnieją szczególne wskazania kliniczne do tej formy rodzenia, takie jak dokuczliwe bóle. Matka musi być zdrowa, a dziecko w ułożeniu główkowym.

Przeciwwskazania do tego rodzaju porodu to:

• ciąża zagrożona, poród przedwczesny
• wady wrodzone u dziecka lub duże dziecko
  • choroby matki:
• choroby układu krążenia nadciśnienie i niedociśnienie tętnicze
• choroby naczyń
• ciężka niedokrwistość
• choroby skóry
• choroby infekcyjne.