AIDS (skrót od ang. Aquired Immunodeficiency Syndrome), czyli zespół nabytego upośledzenia odporności, to choroba o bardzo zróżnicowanym przebiegu i objawach klinicznych, rozwijająca się w następstwie zakażenia wirusem HIV, wirusem upośledzenia odporności (skrót od ang. Human Immunodeficiency Virus). AIDS stanowi ostatnie stadium zakażenia HIV.

Liczba zakażonych wirusem HIV na święcie wynosi prawie 40 min osób. W Polsce pierwsze zakażenia stwierdzono w 1985 roku.

Obecnie liczba wykrytych zakażeń wirusem HIV wynosi 10 tysięcy, a AIDS stwierdzono dotychczas u 1800 osób. Liczba zakażeń HIV na świecie ciągle wzrasta.

JAKIE SĄ PIERWSZE OBJAWY AIDS

Pierwsze objawy kliniczne choroby mogą pojawić się po około 2-4 tygodniach od zakażenia. Są one bardzo zróżnicowane i na tyle niespecyficzne, że rzadko wiąże się je z zakażeniem wirusem HIV.

Zespół objawów występujących po kilku tygodniach od zakażenia określa się mianem ostrej choroby retrowirusowej, gdyż w tym czasie w organizmie człowieka dochodzi do intensywnego namnażania się wirusa.

Objawy ostrej choroby retrowirusowej w przebiegu zakażenia wirusem HIV:

  • ogólne złe samopoczucie, zmęczenie
  • gorączka wahająca się od 38 do 40°C
  • nocne poty
  • powiększenie węzłów chłonnych
  • bóle stawowo-mięśniowe
  • bóle, osłabienie i drętwienie nóg
  • utrata masy ciała
  • wysypki skórne różnego typu, zajmujące najczęściej tułów i twarz
  • owrzodzenia w jamie ustnej, przełyku, w okolicy narządów płciowych
  • inne rzadsze objawy (nudności i wymioty, biegunki).

Liczba i nasilenie występujących objawów mogą być zróżnicowane. Gorączka i powiększenie węzłów chłonnych są najczęstszymi objawami ostrej choroby retrowirusowej. Objawy ustępują zwykle po około 2 tygodniach. W wyniku niezwykle złożonej działalności układu odpornościowego, po przebyciu ostrej choroby retrowirusowej, rozpoczyna się okres zwany fazą zakażenia utajonego. Okres ten może trwać od kilku do kilkunastu lat, a jedynym objawem klinicznym może być uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, utrzymujące się długo, co najmniej 3 miesiące. Powiększone węzły są niebolesne. Faza zakażenia utajonego jest w odczuciu chorego często bezobjawowa, w rzeczywistości zaś w organizmie człowieka dochodzi do rozwoju choroby. W wyniku jej postępu (u osób nieleczonych średnio po 8-10 latach) rozwija się objawowe zakażenie wirusem HIV.

Na skutek zaburzeń w układzie odpornościowym w organizmie chorego rozwijają się różne inne choroby, zarówno te, które są charakterystyczne dla AIDS, jak i inne, spotykane również u ludzi z prawidłowo funkcjonującym układem odporności, lecz mające inny, bardziej skomplikowany przebieg. W ciągu około 3 lat od fazy objawowego zakażenia HIV rozwija się AIDS.

Najczęstsze zakażenia nowotwory w AIDS:

  • zakażenia pierwotniakowe — prowadzące do: zapalenia płuc, zapalenia i ropni mózgu, ciężkiej biegunki
  • zakażenia grzybicze – prowadzące do: zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zakażeń jamy ustnej, gardła, sromu i pochwy
  • zakażenia wirusowe – prowadzące do: zapalenia okrężnicy, przełyku i płuc, ciężkich owrzodzeń jamy ustnej i narządów płciowych
  • zakażenia bakteryjne – prowadzące do nawracających infekcji bakteryjnych i zmian w płucach
  • nowotwory — złośliwe nowotwory skóry, tzw. mięsak Koposiego, chłoniaki – rak komórek limfatycznych.

PRZYCZYNY AIDS

Przyczyną choroby jest zakażenie ludzkim wirusem upośledzenia odporności (wirusem HIV). Wirus ten zakaża i niszczy limfocyty, przez co organizm traci zdolność przeciwstawiania się różnym infekcjom.

Istnieją dwa typy wirusa HIV:

  • > HIV – 1 (częściej występujący w Europie i Ameryce Północnej)
  • > HIV – 2: zakażenie wirusem HIV – 2 wolniej doprowadza do powstania AIDS, w porównaniu z zakażeniem wywołanym przez HIV – 1 Zakażenia wirusem HIV – 2 występują głównie w Afryce Zachodniej i Azji.

Wirus HIV po wniknięciu do organizmu człowieka bardzo intensywnie się namnaża i umiejscawia w węzłach chłonnych. Następie wnika do wielu komórek niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, stopniowo go niszcząc i obniżając sprawność jego działania.

Drogi zakażenia wirusem HIV:

  • poprzez kontakty seksualne z osobą zarażoną, bez środków ochronnych (prezerwatywy) – około 80% zakażeń wirusem HIV na święcie
  • drogą krwiopochodną (przetoczenie zakażonej krwi, zabiegi medyczne i nie-medyczne połączone z uszkodzeniem tkanek, np. tatuowanie)
  • poprzez przyjmowanie dożylnych środków odurzających przy użyciu zakażonych igieł i strzykawek oraz poprzez skaleczenie przy użyciu innych przedmiotów zanieczyszczonych krwią zakażoną wirusem HIV
  • drogą wertykalną, poprzez zakażenie płodu przez zakażoną wirusem HIV matkę (w czasie ciąży), także w czasie porodu i karmienia piersią.

Nie można zarazić się wirusem HIV poprzez łzy lub ślinę (np. podczas kaszlu lub kichania), jeżeli pozbawione są dodatku krwi, poprzez użądlenia i ukłucia owadów, a także podczas zwyczajnych kontaktów międzyludzkich (np. uścisk dłoni) i czynności codziennych wykonywanych wspólnie z osobą zakażoną (np. wspólne używanie naczyń, pralki lub innych przedmiotów).

DIAGNOSTYKA AIDS

Potwierdzenie zakażenia wirusem HIV uzyskuje się, wykonując badania serologiczne, których zastosowanie może być różne, w zależności od stopnia rozwoju choroby. We krwi badanego poszukuje się przeciwciał przeciwko wirusowi HIV. Jeżeli otrzyma się wynik dodatni, uznaje się, że osoba została zakażona. Czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych przeciwciał wykrywalnych przez testy laboratoryjne („okno serologiczne”) wynosi średnio 3 tygodnie (od 2 do 4 tygodni) i może być zróżnicowany osobniczo.

Wynik pozytywny musi być zawsze potwierdzony w badaniu kontrolnym.

LECZENIE AIDS

Obecnie nie ma leków, które prowadzą do wyleczenia zakażenia HIV. Stosuje się jedynie środki zmniejszające liczbę wirusów we krwi i spowalniające proces uszkodzenia układu odpornościowego. Leki antyretrowirusowe osłabiają wirusa i dają szansę opóźnienia wystąpienia AIDS.

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • w przypadku podejrzenia możliwości zakażenia wykonać test potwierdzający lub negujący zakażenie wirusem HIV, testy dostępne są w wielu poradniach przyszpitalnych, ale często bezpłatnie i anonimowo wykonuje je Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
  • jeśli istnieje przekonanie o możliwości zakażenia wirusem HIV, wskazany jest także uprzedni kontakt z lekarzem, który określi ryzyko zakażenia oraz zasadność podejmowania dalszych działań, w określonych przypadkach możliwe jest zastosowanie innych badań serologicznych, które mogą potwierdzić lub wykluczyć zakażenie na każdym etapie jego rozwoju
  • w celu zapobiegania zakażeniu należy stosować prezerwatywy w trakcie stosunków płciowych.

 NIE NALEŻY:

  • dopuszczać do przypadkowych kontaktów seksualnych
  • praktykować seksu analnego, gdyż zwiększa to ryzyko zakażenia HIV i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową
  • używać wspólnych golarek, nożyczek i i innych przedmiotów, które mogły mieć kontakt z zakażoną krwią karmić piersią, gdy matka jest nosicielką wirusa HIV.

Kobiety, które są nosicielkami wirusa HIV, nie mogą karmić dziecka piersią.

Więcej z kategorii: Choroby zakaźne i pasożytnicze