Znamiona

Znamiona to wrodzone nieprawidłowości rozwojowe skóry, mogące ujawniać się zarówno krótko po urodzeniu, jak i w życiu dorosłym.

OBJAWY ZNAMION

Znamiona można klasyfikować w różny sposób, lecz najczęściej kryterium podziałowym jest struktura skóry, z której wywodzi się dane znamię.

Najczęstsze znamiona występujące u człowieka

1. Brodawka łojotokowa – jest to znamię będące łagodnym nowotworem naskórkowym. Wygląd tego znamienia może być zróżnicowany, począwszy od zmiany w typie grudki, dobrze odgraniczonej od otoczenia, koloru zdrowej, otaczającej skóry do wyniosłych ponad skórę, brodawkowatych struktur koloru brunatnego o powierzchni złuszczającej się.

Najczęstszą lokalizacją brodawek łojotokowych jest:

• skóra twarzy
• skóra pleców
• skóra rąk
• okolice narządów płciowych
• owłosiona skóra głowy.

Brodawki łojotokowe pojawiają się najczęściej u dorosłych oraz u osób w wieku starczym.

 

2. Znamię płaskie oraz plama soczewicowata – są to znamiona należące do znamion barwnikowych naskórkowych.

Znamię płaskie:

• ma wygląd plamy barwnikowej (zmiana jest wyczuwalna w poziomie skóry, jeśli delikatnie potrzeć ją palcem)
• jest wyraźnie odgraniczone od otaczającej skóry
• może być nieregularnego kształtu i różnej wielkości.

Plama soczewicowata, podobnie jak znamię płaskie, jest dobrze odgraniczona od otoczenia i może przybierać jeden z odcieni koloru brunatnego. Plamy soczewicowate są najczęściej mnogie i zwykle zajmują tułów. Pojawiają się u dzieci.

3. Znamiona komórkowe barwnikowe – są to znamiona przybierające różną barwę -mogą być koloru zdrowej skóry, jasno-brunatne lub bardzo ciemne. Bywają owłosione, a wokół nich pojawia się niekiedy jakby odbarwiona obwódka, która zwiastuje samoistne ustępowanie. Są to znamiona bardzo często występujące u człowieka. Mogą być liczne.

Z uwagi na fakt, że niektóre znamiona mogą ulegać transformacji nowotworowej, wyróżniono pewne ich cechy, które świadczą o zagrożeniu przekształcenia się w nowotwór złośliwy.

Znamiona, które charakteryzują się tymi cechami, nazywa się znamionami atypowymi.

Cechy znamion atypowych:

• występują u kilku członków rodziny
• są liczne
• są bardzo małe lub większe niż zwykłe znamiona (5-15 mm)
• mają nieregularne obrysy i niejednolite zabarwienie
• są płaskie lub nierównomiernie wyniosłe w części środkowej lub powierzchni „wybrukowanej”
• przechodzą bez ostrej granicy do skóry otaczającej.

Znamiona wyniosłe, uszypułowane oraz owłosione rzadko ulegają przekształceniu w nowotwór złośliwy skóry.

Cechami mogącymi świadczyć o zezłośliwieniu znamienia są:

• pojawienie się obwódki zapalnej (zaczerwienienia) wokół znamienia
• powiększanie się znamienia
• pojawienie się nieregularnego przebarwienia.

4. Naczyniaki krwionośne – są to znamiona pojawiające się najczęściej po urodzeniu, należące do znamion naczyniowych.

Rozróżnia się naczyniaki:

• płaskie:
  • umiejscowione w poziomie skóry
  • mają charakter nieregularnej, czerwonej plamy
  • występują na twarzy i karku, jednostronnie.
• jamiste:
  • zmiany o charakterze guzowatym, barwy czerwonej
  • występują na twarzy oraz w obrębie owłosionej skóry głowy, jednostronnie
  • mogą pojawiać się na błonach śluzowych jamy ustnej
  • występują u dzieci.

PRZYCZYNY ZNAMION

Przyczyną występowania choroby są nieprawidłowości rozwojowe różnych struktur tworzących skórę. W wyniku zaburzeń tych procesów rozwoju skóry powstają w jej obrębie miejsca o nietypowej strukturze przejawiającej się m.in. nagromadzeniem komórek zawierających barwnik skóry.

DIAGNOSTYKA ZNAMION

W celu postawienia właściwej diagnozy wykonuje się badanie znamion przy użyciu dermatoskopu – aparatu wyposażonego w soczewki powiększające oglądany fragment skóry. U niektórych chorych wskazane jest wykonanie badania histologicznego wycinka skóry.

LECZENIE ZNAMION

Większość znamion nie wymaga szczególnej uwagi, pod warunkiem że nie prezentują one cech znamion atypowych ani cech mogących świadczyć o zezłośliwieniu. Niekiedy wykonuje się zabieg chirurgiczny w znieczuleniu miejscowym, gdy znamię jest oszpecające lub gdy istnieje ryzyko zezłośliwienia.

PORADY LEKARZA

✓ NALEŻY:

• stosować odpowiednie środki zawierające filtry przeciw promieniowaniu UVA i UVB w przypadku znamion zlokalizowanych w odsłoniętych miejscach ciała.

✓ NIE NALEŻY:

• drażnić znamion mechanicznie (podczas golenia, pielęgnacji fryzury, poprzez zapinanie zamków i guzików ubrań).