Podczas przygotowywania posiłków często nie doceniamy tych produktów, które mamy w zasięgu ręki. Z zaciekawieniem sięgamy po składniki używane w kuchniach innych krajów. Tymczasem zapominamy o naszym dobru narodowym, które od lat cieszy się wspaniałą renomą i wartościami przewyższającymi niejeden produkt z tych używanych przez nas na co dzień.
Kasza – produkt powstający w wyniku oczyszczenia ziaren zbóż i twardych ziaren innych roślin z łusek i elementów niejadalnych oraz delikatnego ich przemielenia, rozdrobnienia. Stanowi obok pieczywa i makaronów podstawę piramidy żywienia. Kasza jest bogata w białko typu roślinnego, błonnik, witaminy z grupy B i węglowodany. Kasze powodują wolny przyrost cukru we krwi człowieka, tym samym są bezpieczne dla cukrzyków.
Kasza i jej historia
Kasza stosowana była już kuchni staropolskiej. Stanowiła nieodzowny element pożywienia. W poście, spożywana z dodatkiem miodu, była przysmakiem. W XX wyszła z łask i zaczęto ją zastępować produktami powstającymi z mąki, makaronami i ryżem. Ze względu na swoją niską kaloryczność stała się pożywieniem osób będących na diecie i cierpiących na choroby układu pokarmowego. Obecnie obserwowana jest tendencja powrotu do używania kasz do przygotowywania posiłków.
Rodzaje kasz
Ze względu na typ zboża, z jakiego powstaje kasza możemy je podzielić na następujące rodzaje:
- gryka: kasza gryczana, typy: prażona i nieprażona,
- jęczmień: kasza jęczmienna, typy pęczak, perłowa i wiejska,
- pszenica: kasza manna, kuskus, bulgur,
- proso: kasza jaglana,
- orkisz (typ pszenicy): kasza orkiszowa,
- owies: kasza owsiana,
- kukurydza: kasza kukurydziana,
- komosa ryżowa: quinoa,
- amarantus – amarantus.
Podział kasz ze względu na zawartość glutenu przedstawia się następująco:
Kasze bezglutenowe:
- gryczana,
- jaglana,
- owsiana,
- amarantusowa,
- quinoa.
Kasze zawierające gluten:
- manna,
- jęczmienna: pęczak, perłowa, wiejska,
- kuskus,
- orkiszowa.
Poniżej omawiamy w skrócie wszystkie rodzaje kasz:
Kasza gryczana
Kasza gryczana powstaje z gryki, czyli tzw. zboża rzekomego. Jest to roślina jednoroczna, której ziarnami jest właśnie gryka. Uwielbiamy kaszę gryczaną prażoną ale to właśnie ta niepoddana obróbce prażenia jest dla naszego organizmu cenniejsza. Proces prażenia (palenia) kaszy pozbawia jej bowiem w 3/4 flawonoidów, które mają nieoceniony wpływ na organizm i zdrowie człowieka, m.in. obniżają cholesterol, poprawią wzrok i wygląd skóry. Mają pozytywny wpływ na układ krążenia. W kuchni kasza gryczana idealnie komponuje się z potrawami mięsnymi. Stanowi wyśmienity dodatek do gulaszu, gołąbków. Bardziej doświadczeni kucharze przyrządzają pasztety gryczane oraz pierogi, placki, ciasta i sałatki. Kasza gryczana stanowi bezglutenowy produkt, bezpieczny dla osób z poważnymi schorzeniami układu jelitowego, a także dla cukrzyków dzięki jej niskiemu indeksowi glikemicznemu. Stanowi bogate źródło witamin i minerałów oraz białka roślinnego.
Kasza jęczmienna
Kasza jęczmienna jest produktem powstałym z jęczmienia. Występuje w postaci pęczaku wspaniale komponującego się z mięsem, wszelkiego rodzaju sosami. Dzielimy ją na: kaszę perłową i kaszę wiejską. Kasza jęczmienna często stanowi dodatek do zup.
Kasza manna
Kasza manna produkowana jest z pszenicy. Jest bardzo delikatna zarówno w smaku jak i lekkostrawna dla układu trawiennego. Przeznaczona nawet dla niemowląt przy rozszerzaniu diety maluchów. Najlepiej dla nas znana jako kaszka manna przygotowywana na mleku z dodatkiem cukru. Pamiętamy ją z czasów dzieciństwa, kiedy będąc w przedszkolu podawano nam ją z sokiem malinowym. Zapadła nam na dobre w pamięć jako jeden ze smaków z dzieciństwa.
Kasza jaglana
Kaszę jaglaną otrzymujemy z rośliny jednorocznej zwanej prosem. Podobnie do kaszy gryczanej nie zawiera glutenu. Jest bogatym źródłem antyoksydantów – substancji, które pozwalają nam pozbyć się wolnych rodników odpowiedzialnych za procesy starzenia w naszym organizmie oraz destrukcyjne procesy w DNA naszego organizmu. Z kaszy jaglanej możemy przygotować śniadanie na mleku z owocami jak i sałatki, kotlety, dodatki do obiadu i mięs.
Kasza kus kus
Kasza kus kus to produkt powstający z pszenicy. Dawniej traktowana po macoszemu, stanowiła odpad przy produkcji mąki. Dzisiaj wróciła do łask i stanowi dodatek do potraw obiadowych tj. zup i dań mięsnych. Wywodzi się z krajów Afryki północno-wschodniej. Jest podstawą kuchni marokańskiej. Posiada wiele składników mineralnych oraz witamin z grupy B. Dodatkowym atutem tej kaszy jest prosty sposób jej przyrządzenia. Wystarczy wsypać odmierzaną ilość kaszy do naczynia, delikatnie osolić i zalać wrzątkiem. Odstawić na parę minut do czasu, aż kasza nasiąknie wodą.
Kasza bulgur
Kasza bulgur powstaje z pszenicy durum. To odmiana pszenicy pochodząca z Bliskiego Wschodu. Proces jej wytworzenia znacznie różni się od produkcji pozostałych kasz tradycyjnych. Mianowicie, aby powstała należy ugotować ziarna pszenicy, następnie wysuszyć i oczyścić je z płatków i zarodników. Otrzymany produkt przypomina nieco drobinki złotego bursztynu. Bogata jest w wiele minerałów oraz witamin. Polecana kobietom w ciąży ze względu na zawartość żelaza, cukrzykom dzięki niskiemu indeksowi glikemicznemu, oraz osobom będącym na diecie. Ma właściwości antynowotworowe. Z łatwością może służyć jako dodatek do dań głównych, sałatek i deserów.
Kasza orkiszowa
Kasza orkiszowa jest produktem powstałym z pszenicy orkiszowej (tzw. szpelc). Uważana za jedną z najzdrowszych odmian kasz. Skradła łaski wszystkich fanatyków zdrowych diet. Jest pradawną odmianą, przez co nie została poddana modyfikacjom genetycznym. Zaczęto ją uprawiać w Wielkiej Brytanii ok. 500 lat p.n.e.. Kasza orkiszowa jest bogata w związek zwany rodanidem. To naturalny antybiotyk, który jest również obecny w mleku matki karmiącej. Pobudza on układ odpornościowy, chroni przed infekcjami. Uważa się, że kasza orkiszowa chroni przed rakiem jelita. W kuchni stanowi świetny dodatek do obiadów i surówek.
Kasza owsiana
Kasza owsiana jest bardzo mało popularnym i nieznanym produktem. Charakteryzuje się podobnymi właściwościami jak pozostałe rodzaje kasz tzn. jest doskonałym źródłem błonnika, białka, węglowodanów. Posiada właściwości antyoksydacyjne. Można ją dodawać do dań z mięsa, ciast, deserów. Idealnie zastąpi płatki owsiane na śniadanie. Niestety jest dosyć droga. Jej cena przewyższa nawet kilkakrotnie cenę innych dostępnych kasz na rynku.
Kasza kukurydziana
Kasza kukurydziana jak nazwa wskazuje jest pozyskiwana z ziaren kukurydzy. Bardzo delikatna w smaku, a z wyglądu żółta i drobna. Nie wywołuje alergii, dlatego też jest podawana nawet niemowlętom podczas rozszerzania diety. Doskonale komponuje się z owocami i może stanowić pożywne śniadanie podane na słodko. Można z niej przyrządzić zapiekanki. Jest często używana w Ameryce Środkowej. W niektórych kulturach przyrządza się ją jako placki spożywane zamiast chleba.
Kasza guinoa
To inaczej komosa ryżowa. Kojarzy nam się z plewą. Jest jednak drogocennym składnikiem pokarmu, który docenili mieszkańcy Ameryki i spożywają ją od lat. Stanowi źródło saponin, związków, które mają nieoceniony wpływ na organizm ludzki. Działają przeciwalergicznie, antystatycznie, przeciwzapalnie. Ale to tylko niektóre jej właściwości. Działa również antyoksydacyjnie. Możemy ją wykorzystać nie tylko w przygotowaniu obiadu ale i deseru.
Kasza amaranus
Kasza powstaje z rośliny przepięknego koloru – amarantusa (szafranu). Znana doskonale ze swoich właściwości starożytnym Majom. Indianie także docenili jej zalety zdrowotne. W kaszy z amarantusa znajdziemy skwalen, związek który zapobiega starzeniu się komórek naszego organizmu. Jest źródłem magnezu, którego jest tutaj więcej niż w czekoladzie oraz kwasów tłuszczowych.
Jak przygotować kaszę?
Dodatkowym atutem kasz jest jej przygotowanie, które należy do bardzo prostych czynności. W skrócie mówiąc należy ziarna oczyścić pod strumieniem zimnej wody na sicie. Następnie wrzucić o gotującej się, lekko osolonej wody w proporcji 1:2 czyli jedna porcja kaszy do dwóch porcji wody. Gotować ok. 15 min. W międzyczasie można sprawdzić czy doszła. Po ugotowaniu podajemy w dowolny sposób.
Przepisy z kaszą w głównej roli
Poniżej przedstawiam przepisy na kilka bardzo ciekawych, niecodziennych i jednocześnie przepysznych dań z udziałem kaszy. Jeśli nie umiesz się bez niej obejść, koniecznie wypróbuj jeden z przepisów. Może stanie się „hitem” dnia lub spotkania z przyjaciółmi?
Przepis na pasztet z kaszy jaglanej i ciecierzycy
Przygotuj:
- 1 szklanka kaszy jaglanej,
- 250 g ciecierzycy,
- 3 łyżki oleju,
- 1 jajko (surowe),
- natka pietruszki,
- sól, pieprz do smaku,
- można dodać rodzynki, migdały.
Ziarna ciecierzycy namaczamy w wodzie na noc, aby namiękły. Kaszę jaglaną myjemy pod strumieniem najpierw zimnej, później gorącej wody, aby nie była gorzka. Gotujemy w lekko osolonej wodzie do miękkości przez ok. 10 min. Ciecierzyce odlewamy z wody i mielimy. Natkę pietruszki siekamy. Mieszamy wszystkie składniki ze sobą. Przekładamy do formy wyłożonej papierem do pieczenia. Pieczemy przez 40- 50 min. w temperaturze 180o. Pasztet możemy podawać na kanapkach ale również z sosem na ciepło 🙂
Ciasto czekoladowe z kaszy gryczanej
Przygotowujemy:
- 2 torebki kaszy gryczanej palonej,
- 2 jajka całe, 1 białko,
- 150 g czekolady gorzkiej,
- ½ szklanki płatków np. owsianych,
- 2 łyżki miodu,
- 2 łyżki jogurtu naturalnego,
- 1 łyżka kakao,
- 1 łyżeczka cynamonu,
- 1 łyżeczka przypraw do piernika,
- 1 łyżeczka sody.
Kaszę wrzucamy do osolonej wody i gotujemy do miękkości. Po ugotowaniu odstawiamy do przestygnięcia. Białka oddzielamy od żółtek. Czekoladę rozpuszczamy w kąpieli wodnej. Wszystkie składniki mieszamy ze sobą i blendujemy. Białka ubijamy na sztywną pianę, dodajemy do masy i lekko mieszamy. Przekładamy do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia i pieczemy 35- 45 min. w 180o.
Deser z kaszy jaglanej
Potrzebujemy następujących składników:
- 600 g mleka,
- 200 g kaszy jaglanej,
- 100 g daktyli,
- 20g cukru trzcinowego,
- 50 g czekolady gorzkiej,
- 100 g orzeszków ziemnych.
Daktyle zalewamy wrzątkiem w ilości 100g i odstawiamy do ostudzenia. Kaszę jaglaną płuczemy i wrzucamy do wrzątku, gotujemy przez 20 min do miękkości. Daktyle blendujemy z wodą, którą były zalane. Czekoladę rozpuszczamy w kąpieli wodnej. Po ugotowaniu odstawiamy do ostudzenia. Następnie blendujemy na gładką masę. Przygotowujemy pucharki, w które wkładamy warstwami porcję kaszy, lekko rozdrobnione orzeszki ziemne, zblendowane daktyle i rozpuszczoną czekoladę.
Ciekawostki o kaszy
- Kasza stanowi dietę osób po przebytych operacjach oraz cierpiących na dolegliwości żołądkowe oraz przewodu pokarmowego
- Kasza jaglana, owsiana i gryczana znalazły zastosowanie w popularnej diecie bezglutenowej. Może śmiało być spożywana przez osoby cierpiące na celiakię oraz nietolerancję glutenu.
- Muzułmanie kaszę kus kus traktują jako symbol szczęścia.
- Kasza jęczmienna pęczak stanowi popularną pożywkę stosowaną wśród rybaków dla ryb.
Spacerując po galerii, mijając McDonald’s, czy podobne tego typu lokale zastanówmy się jaką krzywdę robimy naszemu organizmowi karmiąc go tego typu jedzeniem. Mamy pod nosem tak godne uwagi produkty, o których często zapominamy. Zatracamy się w śmieciowym jedzeniu, które po prostu nam nie służy. Dlatego apeluję – wróćmy do kasz!
