Paracetamol to jeden z najczęściej stosowanych leków przeciwbólowych. Co prawda nie wykazuje działania przeciwzapalnego, ale ma właściwości przeciwgorączkowe oraz – jak to zostało wspomniane – łagodzi ból, dlatego też od lat jest jednym z podstawowych składników domowej apteczki. Kiedy zatem poleca się jego stosowanie?
Paracetamol możemy dostać w różnej formie – kapsułek, tabletek, saszetek z proszkiem do rozpuszczenia w wodzie czy też czopków lub syropów, które w przypadku dzieci nieraz mogą znacznie ułatwić aplikację. Co ważne, osoby dorosłe nie powinny przyjmować paracetamolu częściej niż co 4 godziny, maksymalnie 6 razy na dobę. Jeśli zaś chodzi o ciężarne i kobiety w czasie laktacji, lepiej aby unikały stosowania opisywanego tu środka lub skonsultowały taką ewentualność z lekarzem.
Paracetamol – dawka dobowa
Warto przy tym pamiętać, że jak każdy inny lek, tak i paracetamol ma ustaloną bezpieczną dawkę dobową – uznaje się, że dla osób dorosłych jest to 4000 mg (jeśli są w dobrej kondycji). Jeżeli jednak dana osoba ma niską masę ciała, już taka ilość paracetamolu może okazać się zbyt duża. Jest także zdecydowanie zbyt wysoka dla dzieci – w ich przypadku za bezpieczną dawkę uważa się ilość mniejszą niż 60 mg/kg masy ciała.
Dlaczego należy uważać na dawkowanie i jakie mogą być konsekwencje przekroczenia zalecanej ilości leku? Skutkiem mogą być uszkodzenia wątroby, nerek, mięśnia sercowego lub trzustki. Powinny uważać na to szczególnie osoby:
- ze wspomnianą już niską masą ciała (na poziomie niedowagi),
- odwodnione,
- mające niedobory glutationu, spowodowane np. mukowiscydozą czy zakażeniem HIV (glutation to substancja, która spełnia w organizmie szereg funkcji, w tym neutralizuje oksydanty oraz umożliwia pozbywanie się toksyn – gdy dochodzi do przedawkowania paracetamolu, zwiększa się zużywanie glutationu oraz wyczerpywanie się jego rezerw),
- nadużywające alkoholu (alkohol i paracetamol nie mogą być przyjmowane w tym samym czasie!),
- zmagające się z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby,
- przyjmujące niektóre leki, np. długotrwale karbamazepinę, fenobarbital, fenytoinę czy preparaty dziurawca (pamiętaj, jeśli stosujesz jakiekolwiek farmaceutyki, koniecznie zapoznaj się z ulotką leku lub dopytaj lekarza bądź farmaceutę, czy na pewno możesz przyjmować paracetamol – dotyczy to także innych substancji).
Paracetamol – na co pomaga?
Łagodzi ból o niewielkim i umiarkowanym nasileniu. Stosuje się go m.in. w przypadku:
- bólu głowy,
- mięśni,
- kości i stawów,
- nerwobólów,
- migreny,
- po usunięciu zęba,
- po zabiegach chirurgicznych,
- w dyskopatii,
- w czasie bolesnej miesiączki,
- w kolce wątrobowej i nerkowej,
- i innych.
Co istotne, paracetamol jest pomocny także w przypadku infekcji i terapii objawowej przeziębienia oraz grypy. Występuje m.in. w złożonych preparatach, które poza nim mają w sobie także np. fenylefrynę. Pomaga zmniejszyć obrzęk i przekrwienie śluzówki nosa, a tym samym udrażnia go i łagodzi katar.
Warto przy tym zaznaczyć, że mechanizm działania paracetamolu jest odmienny od leków zaliczanych do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), które również stosuje się w leczeniu różnego rodzaju bólów oraz przeziębienia. Paracetamol nie wywołuje jednak charakterystycznych dla NLPZ niepożądanych efektów, jak np. podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi czy podrażnienia śluzówki przewodu pokarmowego.
Co jeszcze warto wiedzieć o paracetamolu?
- Zaczyna działać dość szybko – po około 15-20 minutach od zaaplikowania osiąga maksymalne stężenie w osoczu.
- Dzienna dawka u dzieci w wieku 6-12 lat nie powinna przekraczać 2000 mg (przy dodatkowym rozpatrzeniu opisanej wyżej wskazówki – dobowa dawka nie może przekraczać 60 mg/kg).
- Paracetamol łączony jest także z lekami przeciwhistaminowymi, które m.in. łagodzą symptomy alergii, hamują łzawienie, wyciek z nosa, świąd śluzówki, mogą też wykazywać działanie nasenne.
- Dlaczego osoby uzależnione od alkoholu nie powinny sięgać po paracetamol? Ponieważ nawet niewielka dawka może skutkować wystąpieniem tzw. zespołu alkoholowo-paracetamolowego, który wiąże się z poważnym uszkodzeniem wątroby.
