Wyprysk powstaje w następstwie kontaktu z czynnikiem wywołującym powierzchowny stan zapalny w skórze.
Najczęstszym rodzajem wyprysku jest wyprysk kontaktowy.
Wyprysk może być:
- reakcją wynikająca z podrażnienia
- reakcją o charakterze alergicznym.
Obraz kliniczny wyprysku jest taki sam, niezależnie od czynnika wywołującego oraz mechanizmu powstawania reakcji zapalnej.
OBJAWY WYPRYSKU
- obecność ogniska niewyraźnie odgraniczonego od otoczenia, ustępującego bez pozostawienia śladu, ognisko ma charakter grudek wysiękowych (zmian wyniosłych ponad powierzchnię skóry) i pęcherzyków
- obrzęk
- stan zapalny
- świąd o różnym nasileniu.
W przypadku wyprysku alergicznego objawy skórne mogą występować również poza miejscem kontaktu z czynnikiem wywołującym i nasilać się po usunięciu tego czynnika.
Na skutek tych samych mechanizmów może dojść do alergicznego kontaktowego zapalenia warg, w którym czynnikiem wywołującym mogą być:
- składniki pasty do zębów
- składniki płynu do dezynfekcji
- pomadka
- spożywany pokarm.
W tym przypadku w obrębie warg dochodzi do powstaniu stanu zapalnego.
Odmiany kliniczne wyprysku
- dłoni i stóp
- podudzi
- wyprzeniowy
PRZYCZYNY WYPRYSKU
Przyczyną powstawania wyprysku kontaktowego o charakterze alergicznym są złożone procesy, uwarunkowane osobniczo, zachodzące w obrębie układu odpornościowego w skórze. Pierwszy kontakt z substancją zapoczątkowuje fazę uczulenia i dopiero ponowny kontakt po 5-7 dniach z tym samym czynnikiem wywołuje wyprysk.
Czynniki wywołujące wyprysk alergiczny
| Alergen | Wyroby, produkty, związki, z którymi chory może mieć kontakt |
|---|---|
| chrom | zapałki, barwniki, proszek do prania, farby wodne, oleje, cement |
| nikiel i kobalt | ozdoby, guziki, zamki automatyczne, klamki, armatura łazienkowa |
| guma | obuwie robocze i gumowe ubranie, rękawice, kable, przewody gumowe |
| barwniki | farby do włosów, tusz do rzęs, kosmetyki |
Wyprysk alergiczny wywoływać mogą również inne substancje (tworzywa sztuczne, terpentyna, formalina). Wyprysk z podrażnienia, w powstaniu którego nie biorą udziału mechanizmy o charakterze alergicznym, jest wywoływany przez środki silnie drażniące i powodujące załamanie się naturalnej bariery ochronnej naskórka.
Czynniki wywołujące wyprysk z podrażnienia:
- środki piorące
- pasty
- płyny czyszczące i usuwające zabrudzenia
- kwasy, zasady i inne substancje chemiczne.
DIAGNOSTYKA WYPRYSKU
Kluczowe znaczenie w potwierdzaniu rozpoznania mają tzw. próby płatkowe. Wykonuje się je poprzez przyłożenie do ciała na płatku bibuły substancji potencjalnie uczulającej. Zgodnie z określonymi regułami dobiera się stężenia substancji oraz czas ich pozostawania na skórze, obserwując występujące u chorego reakcje skórne.
LECZENIE WYPRYSKU
Sposób leczenia zależy od nasilenia choroby, lokalizacji i rozległości zmian skórnych. Warunkiem powodzenia leczenia wyprysku kontaktowego jest wykrycie substancji wywołującej chorobę oraz eliminacja jej z otoczenia chorego. Jeśli eliminacja nie jest możliwa, wskazane jest jak najdalej idące ograniczenie kontaktu z danym czynnikiem sprawczym.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- ściśle przestrzegać wskazówek dotyczących pielęgnacji skóry
- odpowiednio dobierać kosmetyki pielęgnacyjne
- stosować preparaty ochronne, natłuszczające i nawilżające
- skontaktować się z lekarzem w przypadku podejrzeń, że objawy skórne mogą mieć charakter wyprysku
- nosić odpowiednie rękawice ochronne, obuwie oraz odzież roboczą
- nosić ubrania z bawełny
- starannie myć ręce po wykonaniu czynności przy użyciu substancji drażniących.
✓ NIE NALEŻY:
- dopuścić do przesuszenia skóry
- drapać powstałych zmian skórnych
- dopuścić do zakażenia obszaru zmian ó* utrzymywać kontaktu z czynnikiem drażniącym
- przyjmować leków bez konsultacji z lekarzem.
Pomocne może okazać się:
- stosowanie maści zawierającej rdest ptasi, nagietek i rumianek
- stosowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja i joga.
