Choroba niedokrwienna (wieńcowa) jest zespołem objawów wynikających z niedostatecznego zaopatrzenia mięśnia sercowego w krew niosącą tlen i inne składniki odżywcze, konieczne do prawidłowej jego pracy. Powoduje to upośledzenie codziennej aktywności chorego. Krew doprowadzana jest do serca siecią tętnic, oplatających je niczym wieniec (stąd nazwa naczynia wieńcowe).

Częściej na chorobę wieńcową zapadają mężczyźni (przeważnie w wieku 45-50 lat).

Choroba wieńcowa dzieli się na:

  • stabilne zespoły wieńcowe, np. dławicę piersiową stabilną
  • ostre zespoły wieńcowe, np. dławicę piersiową niestabilną, gdyż wiąże się ona z bardzo wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zawału mięśnia sercowego.

Mięsień sercowy wykonuje około 100 000 skurczów w ciągu doby, tłocząc około 8 000 litrów krwi.

OBJAWY CHOROBY WIEŃCOWEJ

Następstwa niedokrwienia mięśnia sercowego pojawiają się głównie podczas wysiłku fizycznego, a także w sytuacjach, gdy serce potrzebuje więcej tlenu.

Do sytuacji tych zalicza się:

  • gorączkę
  • nadczynność tarczycy
  • wyprawy wysokogórskie, gdzie w powietrzu jest mniej tlenu (spadek ciśnienia wraz z wysokością).

Objawy choroby niedokrwiennej serca

  • ból w klatce piersiowej, o charakterystycznych cechach:
    • odczuwany jest jako ucisk, gniecenie lub dławienie
    • może być także odczuwany jako „ciężar” w klatce piersiowej
    • umiejscowiony jest za mostkiem, może promieniować do żuchwy, brzucha, szyi, ramion (zwłaszcza lewego)
    • wywołany jest przez wysiłek i inne przyczyny zwiększające zapotrzebowanie serca na tlen
    • głęboko wykonywane oddechy nie mają wpływu na dolegliwości bólowe
    • ustępuje po odpoczynku i zwykle trwa kilka minut
    • ustępuje po 1-3 minutach po przyjęciu nitrogliceryny (1 tabletka pod-językowo)
  • duszność i zmęczenie (zwłaszcza u starszych osób)
  • omdlenia
  • osłabienie
  • nadmierna potliwość
  • nudności i wymioty
  • objawy miażdżycy.

Czasami zdarza się, że mimo występowania niedokrwienia nie ma żadnych jego objawów.

Charakterystyczne jest, że w miarę postępu choroby dolegliwości pojawiają się przy coraz mniejszym wysiłku.

Związane jest to z coraz większym zwężeniem tętnicy wieńcowej lub powstawaniem miażdżycowych blaszek w innych tętnicach zaopatrujących serce. Wówczas choroba zmienia swą postać ze stabilnej na niestabilną i ryzyko wystąpienia zawału jest bardzo duże.

Blaszka miażdżycowa zwężająca średnicę światła naczynia o 50% może nie dawać żadnych dolegliwości.

PRZYCZYNY CHOROBY WIEŃCOWEJ

Najczęstszą przyczyną zwężenia tętnic wieńcowych jest miażdżyca. Stanowi 98% przypadków. Tętnica zostaje zwężona i obszar, do którego dostarcza ona krew, jest zaopatrywany niedostatecznie, co powoduje wystąpienie dolegliwości.

Pozostałe, rzadsze przyczyny choroby niedokrwiennej:

  • skurcz tętnicy wieńcowej
  • zapalenie tętnic wieńcowych
  • choroby metaboliczne (np. cukrzyca)
  • urazy
  • wady serca.

Wyróżnia się wiele czynników ryzyka wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.

Najważniejsze czynniki ryzyka:

  • obciążenie rodzinne (głównie rodzice)
  • starszy wiek
  • płeć męska
  • nadciśnienie tętnicze
  • palenie papierosów
  • brak aktywności fizycznej
  • zaburzenia procesów krzepnięcia.

DIAGNOSTYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ

Bardzo ważna jest rozmowa z pacjentem, gdyż możliwe jest stwierdzenie dużego prawdopodobieństwa choroby już na tej podstawie.

Badania wykonywane w diagnostyce choroby:

  • badania laboratoryjne – wykazują zwiększony poziom cholesterolu (lipidogram), ewentualnie niedokrwistość lub nadczynność miażdżycy
  • EKG
  • EKG wysiłkowe (próba wysiłkowa)
  • EKG metodą Holtera (czyli całodobowe monitorowanie EKG)
  • ECHO serca
  • koronarografia – pozwala bezpośrednio ocenić stan tętnic wieńcowych, odnaleźć zwężenie i je zlikwidować. Jest to badanie inwazyjne, dlatego nie jest wskazane u wszystkich pacjentów.

W diagnostyce należy również uwzględnić inne przyczyny bólu w klatce piersiowej:

  • zawał mięśnia sercowego
  • niestabilna dławica piersiowa
  • zapalenie mięśnia sercowego
  • rozwarstwienie aorty
  • odma opłucnowa
  • pęknięcie przełyku.

LECZENIE CHOROBY WIEŃCOWEJ

Zwykle lekarze zalecają przyjmowanie leków.

Rodzaje leków:

  • kwas acetylosalicylowy (popularna aspiryna obniżająca krzepliwość krwi)
  • statyna (obniża poziom cholesterolu), stabilizuje blaszkę miażdżycową
  • ACE inhibitor (podawany, gdy osoba choruje na cukrzycę)
  • w celu przerwania bólu w klatce piersiowej można przyjąć podjęzykowo nitroglicerynę
  • w bardziej zaawansowanych stadiach choroby lekarz może zapisać dodatkowe leki poprawiające czynność i ukrwienie mięśnia sercowego (np. B-blokery, blokery kanału wapniowego).

Jeśli podawanie leków nie przynosi efektów, należy zastanowić się nad angioplastyką tętnic wieńcowych (poszerzanie za pomocą balonu).

Możliwe jest też wykonanie zabiegu operacyjnego, tzw. pomostowania aortalno-wieńcowego (bypass).

PORADY LEKARZA

 NALEŻY:

  • znormalizować masę ciała
  • unormować poziom cholesterolu poprzez zastosowanie diety lub stosowanie leków obniżających jego poziom
  • leczyć choroby mogące przyczyniać się do rozwoju choroby niedokrwiennej, np. cukrzycę, nadciśnienie tętnicze
  • utrzymywać aktywność fizyczną, np. 3 razy tygodniowo 30 minut szybkiego spaceru.

 NIE NALEŻY:

  • palić papierosów
  • zapominać o corocznych badaniach kontrolnych
  • spożywać w nadmiernych ilościach masła, tłuszczu zwierzęcego, jajek (do 2 sztuk tygodniowo)
  • spożywać podrobów.