Zapalenie opłucnej to stan zapalny obejmujący opłucną. Opłucna to błona surowicza pokrywająca płuca, stanowi jakby worek, w którym są one umieszczone.
OBJAWY ZAPALENIA OPŁUCNEJ
- nagły, silny, kłujący ból w klatce piersiowej, zwykle jednostronny
- ból nasilają: kaszel, głęboki wdech, ruchy tułowia
- ból zmniejszają: leżenie na tej stronie klatki piersiowej, po której odczuwa się ból
- podwyższona temperatura ciała – powyżej 38°C oraz poty
- suchy kaszel
- duszność.
PRZYCZYNY ZAPALENIA OPŁUCNEJ
Zapalenie opłucnej nie występuje samodzielnie, zwykle jest objawem innego procesu chorobowego toczącego się w organizmie. Najczęściej jest objawem gruźlicy i nosi wówczas nazwę gruźliczego wysiękowego zapalenia opłucnej.
Może także powstać w wyniku:
- innych infekcji bakteryjnych płuc
- infekcji wirusowych
- rozprzestrzeniania się raka płuc.
Również inne choroby, które wydają się być niezwiązane z opłucną czy płucami, mogą powodować odczyny zapalne opłucnej:
- choroby układowe, np. kolagenozy
- zapalenie trzustki
- choroby wątroby
- niewydolność nerek
- niewydolność serca.
Uraz klatki piersiowej, przy którym dochodzi od przerwania opłucnej, także może spowodować rozwinięcie się jej zapalenia.
Istnieje także azbestowe zapalenie opłucnej, które powstaje w wyniku długotrwałego narażenia na drobiny pyłu, powstającego z materiałów zawierających azbest. Objawia się ono częstymi, nawracającymi wysiękami w jamie opłucnej, bez objawów ogólnych, takich jak podwyższona temperatura. Azbest był surowcem używanym w przeszłości na szeroką skalę w budownictwie (pokrycia dachów, materiały izolacyjne), do produkcji farb i wyrobów ogniotrwałych oraz w przemyśle motoryzacyjnym.
Narażenie na kontakt z azbestem jest ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworu płuc.
DIAGNOSTYKA ZAPALENIA OPŁUCNEJ
- opis dolegliwości przez pacjenta
- zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej
- USG klatki piersiowej – pozwala uwidocznić płyn w jamie opłucnej
- nakłucie jamy opłucnej, które umożliwia zbadanie płynu opłucnowego pod kątem:
- biochemicznym
- bakteriologicznym
- cytologicznym
Zabieg ten wykonuje się w celu zidentyfikowania czynnika sprawczego i poszukiwania komórek nowotworowych. Może być on także zabiegiem leczniczym, gdyż poprzez usunięcie płynu z jamy opłucnej ułatwia oddychanie
- biopsję opłucnej — stosowaną w celu diagnostyki w kierunku nowotworu i gruźlicy.
LECZENIE ZAPALENIA OPŁUCNEJ
W przypadku zaobserwowania objawów sugerujących zapalenie opłucnej należy udać się do lekarza. Leczenie obejmuje stosowanie odpowiednich antybiotyków w przypadku infekcji bakteryjnej lub zwalczanie choroby podstawowej, np. niewydolności serca.
Leczniczo stosuje się także nakłucie jamy opłucnej, o czym wspomniano powyżej. W celu złagodzenia bólu podaje się środki przeciwbólowe dostępne w aptece bez recepty.
PORADY LEKARZA
✓ NALEŻY:
- nawilżać powietrze za pomocą nawilżacza, miseczki napełnionej wodą, ustawionej na kaloryferze, lub rozwieszonych na nim mokrych ręczników
- pić duże ilości płynów
- ułożyć się na tym boku, gdzie występuje ból
- spokojnie i miarowo oddychać
- stosować rehabilitację w postaci ćwiczeń oddechowych w czasie rekonwalescencji, pozwoli to uniknąć powstania zrostów, czyli połączeń między obiema blaszkami opłucnej.
✓ NIE NALEŻY:
- bagatelizować objawów
- palić papierosów
- przebywać w miejscach zadymionych
- wychodzić z domu aż do ustąpienia objawów
- nadmiernie ćwiczyć.
