Stan, w którym w organizmie jest za dużo potasu, nazywamy hiperkaliemią. Czym jest spowodowany i w jaki sposób można chronić się przed nadmiarem tego pierwiastka? Odpowiadamy.
Potas jest bardzo ważnym dla organizmu elektrolitem, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, mięśni oraz serca. Większość potasu występuje wewnątrz naszych komórek, a nieznaczna jego ilość w przestrzeni pozakomórkowej (płynach tkankowych i krwi). Bywa, że prawidłowy poziom potasu zostaje zachwiany i w ciele pojawia się nadmiar tego pierwiastka.
Prawidłowe stężenie potasu w organizmie
Stężenie potasu w organizmie regulowane jest głównie przez nerki. Norma potasu we krwi wynosi 3,6—5,2 mmol/l. Gdy stężenie potasu w organizmie jest podwyższone, mamy do czynienia z:
- łagodną hiperkaliemią (5,3—5,9 mmol/l),
- umiarkowaną hiperkaliemią (6,0—6,4 mmol/l),
- ciężką hiperkaliemią (od 6,5 mmol/l).
Główne przyczyny hiperkaliemii
Hiperkaliemia wiąże się najczęściej z nadmiernym przyjmowaniem potasu w postaci suplementów lub pokarmów bogatych w potas (konserwy, przetwory mięsne i rybne, kasze, niektóre owoce – zwłaszcza suszone, warzywa – pomidory, ziemniaki, szpinak, rośliny strączkowe, buraki, brukselka).
Nadmiar potasu w organizmie człowieka może także występować poprzez upośledzone wydalanie tego pierwiastka z moczem, co bywa spowodowane ostrym uszkodzeniem nerek, niedoczynnością nadnerczy czy stosowaniem leków, które zmniejszają wydalanie potasu przez nerki. Co ciekawe, należą do nich popularne leki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen czy diklofenak.
Objawy hiperkaliemii
Najczęstsze objawy hiperkaliemii to osłabienie organizmu i pracy mięśni, problemy z koordynacją ruchową, zaburzenia równowagi, zawroty głowy, porażenie mięśni (zwłaszcza kończyn dolnych), ból i uczucie mrowienia w mięśniach, osłabienie mięśni oddechowych, szybsze męczenie się, duszności, wolne tętno.
Ciężka hiperkaliemia może przyczynić się do zatrzymania pracy serca i nagłego zgonu.
Jak można zapobiec hiperkaliemii?
Najwięcej przypadków hiperkaliemii spowodowanych jest przyjmowaniem leków zwiększających stężenie potasu we krwi. Dlatego, żeby temu zapobiec, należy stosować je ostrożnie i w konsultacji z lekarzem. Ważna jest też regularna kontrola stężenia potasu we krwi. Odpowiednie dawki leków, a także częstotliwość monitorowania stężenia potasu, należy uzgodnić z lekarzem.
Stosowanie suplementów potasu nie jest polecane bez uzgodnienia z lekarzem, zwłaszcza przy przyjmowaniu leków na niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę czy choroby nerek, a także niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Ich stosowanie może zwiększać skłonność do hiperkaliemii. Warto wtedy do leczenia dołączyć lek moczopędny, który zwiększa wydalanie potasu z moczem oraz regularnie badać stężenie potasu we krwi.
