Podstawą skutecznego leczenia cukrzycy jako choroby przewlekłej jest zrozumienie przez chorego sensu i związku stosowanych środków zapobiegawczych, a to umożliwia utrzymanie pełnej sprawności życiowej i satysfakcji z życia.

Właściwe odżywianie w cukrzycy

Właściwe odżywianie w cukrzycy

Jak wszyscy inni ludzie, również chorzy na cukrzycę potrzebują właściwego pożywienia zawierającego węglowodany, tłuszcze, białka, witaminy i składniki mineralne.

Cukrzycy muszą zwracać szczególną uwagę przede wszystkim na węglowodany zawarte w produktach spożywczych. Ważne tutaj jest doradztwo dietetyczne i zestawienie właściwej diety. Może ułożyć ją lekarz lub dietetyczka. Jednostką pomiarową jest wymiennik węglowodanowy (WW): ilość pożywienia równoważna 12 gramom węglowodanów odpowiada jednemu wymiennikowi węglowodanowemu. Przy zestawianiu jadłospisu bardzo pomocne są tak zwane tabele wymienników węglowodanowych.

Spożywanie węglowodanów trzeba podzielić na wiele małych posiłków (sześć do ośmiu). Należy preferować artykuły spożywcze, z których węglowodany są pobierane powoli i mogą być przetworzone na cukier: są to produkty zawierające skrobię i bogate w składniki balastowe; godne polecenia jest pieczywo razowe, ziemniaki, owoce i warzywa strączkowe. Nie trzeba koniecznie rezygnować ze słodyczy, jeśli istnieje możliwość używania słodzików i substancji zastępujących cukier.

Poza ograniczeniem węglowodanów w pożywieniu, szczególnie przy nadwadze, należy również zwracać uwagę na zawartość tłuszczów w produktach spożywczych. Natomiast przy wyliczaniu białka (poza chorobami nerek) nie musi się przestrzegać tak ostrych norm. W obliczeniach należy pamiętać o zawartości węglowodanów w napojach. Wolno spożywać jedynie bardzo małe dawki alkoholu.

Choroby towarzyszące cukrzycy

Silne wahania i wysoki poziom glukozy we krwi mogą powodować trwałe uszkodzenia naczyń krwionośnych i doprowadzić do wielu chorób. Dlatego poziom glukozy we krwi u chorych na cukrzycę powinien być ciągle kontrolowany, aby jej wartości utrzymać możliwie na stałym poziomie jak najbliżej wartości przeciętnych. W ten sposób można uniknąć wielu powikłań cukrzycy lub wpływać na nie łagodząco, aby nie dopuścić do śpiączki cukrzycowej.

Choroby towarzyszące cukrzycy to:

  • zbyt wysokie wartości tłuszczu we krwi, wysokie ciśnienie krwi, miażdżyca tętnic prowadzące do dusznicy bolesnej, zawał mięśnia serca, osłabienia serca oraz udar mózgu,
  • zaburzenia w ukrwieniu stóp i kończyn dolnych, zgorzel cukrzycowa stopy, otwarte żylakowe owrzodzenia podudzi,
  • zaburzenia widzenia, pogorszenie wzroku aż do jego całkowitej utraty,
  • choroby nerwów,
  • choroby nerek powstałe na skutek kłębkowego zapalenia nerek, które mogą prowadzić do utraty ich funkcji,
  • stłuszczenie wątroby,
  • infekcje skórne,
  • zaburzenia potencji.

Ruch i sport

Ruch i sport a cukrzyca

Dla każdego chorego na cukrzycę bardzo ważne są regularne ćwiczenia fizyczne: zwiększają one zapotrzebowanie na energię, dzięki czemu glukoza szybko przedostaje się do mięśni, co powoduje obniżenie jej poziomu we krwi. W celu uniknięcia stanów niedostatecznego jej poziomu należy dokładnie zaplanować dawki insuliny.

Cukrzyca i ciąża

Kobiety chore na cukrzycę mogą urodzić zdrowe dzieci, tak jak kobiety z prawidłową przemianą materii. Należy jednak zaznaczyć, że istnieje podwyższone ryzyko pojawienia się komplikacji i poronienia. A zatem kobieta ciężarna wymaga szczególnego nadzoru i częstych kontroli stężenia glukozy we krwi oraz odpowiedniej diety dostosowanej do fizjologicznego zapotrzebowania organizmu.

Leczenie cukrzycy insuliną

Jeżeli z powodu niedostatecznego wytwarzania powstaje niedobór insuliny, należy uzupełnić ją z zewnątrz. Stosuje się niemal wyłącznie insulinę ludzką.

Rozróżnia się insulinę o krótkim działaniu i insulinę o przedłużonym działaniu. Insulina o krótkim działaniu obniża wysokie stężenie glukozy we krwi po jedzeniu, insulina o przedłużonym działaniu (insulina spowalniająca) przez dłuższy czas zaopatruje organizm w małe dawki hormonu.




Istnieją dwa sposoby leczenia:

  • przy terapii insulinozależnej (cukrzyca typu 1) wyłącznie lekarz określa rodzaj, dawkę oraz porę stosowania wstrzyknięć insuliny, a także dietę;
  • przy tak zwanej wzmocnionej terapii insulinowej (cukrzyca typu 2) chory sam określa konieczną ilość insuliny; dwa razy dziennie wstrzykuje sobie insulinę o przedłużonym działaniu, a przed każdym posiłkiem głównym – insulinę o krótkim działaniu.

Stan niedocukrzenia

Stan niedocukrzenia

Objawami zbyt niskiego poziomu glukozy we krwi mogą być:

Znaczne obniżenie się poziomu glukozy może doprowadzić do utraty przytomności. Takie stany mogą występować u chorych leczonych insuliną lub lekami obniżającymi poziom glukozy we krwi, przede wszystkim wtedy, gdy nie spożyją w pełni posiłku przypadającego po wstrzyknięciu insuliny, przy wysiłku fizycznym, po spożyciu alkoholu, przy wymiotach i biegunce.

Stany niedocukrzenia mogą pojawiać się także u osób z prawidłową przemianą materii. Przyczyną są zaburzenia hormonalne o działaniu przeciwnym do insuliny, schorzenia jelitowe, niedobór składników mineralnych, alergia na pokarmy lub nadmierna produkcja insuliny jako reakcja na spożycie białego chleba, słodyczy, ciastek lub innych produktów spożywczych bogatych w oczyszczone węglowodany. Przy oznakach niedocukrzenia należy natychmiast zjeść coś słodkiego (glukoza).

Cukrzyca typu 1

Przyczyną cukrzycy jest podniesiony poziom glukozy we krwi. Jeśli przekroczy on wartość 180 miligramów na 100 mililitrów, wtedy nerki rozpoczynają wydalanie pewnej części cukru z moczem. Cukier może jednak dostać się do moczu tylko wtedy, gdy jest rozpuszczony w wodzie, a ta z kolei jest odciągana z organizmu i następuje wydalanie dużych ilości (słodkiego jak miód) moczu, a co za tym idzie – zwiększone pragnienie.

Przy cukrzycy typu 1 organizm produkuje nieznaczne ilości lub w ogóle nie produkuje insuliny, obniżającej poziom glukozy we krwi. Cukrzyca typu 1 może pojawić się w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym oraz pomiędzy 30 a 50 rokiem życia; kobiety chorują częściej. Choroba może, ale nie musi mieć podłoża genetycznego. Przy całkowitym braku insuliny lub zwiększonym zapotrzebowaniu na nią może dojść do niebezpiecznej śpiączki. Początkowe niedomagania to nudności, wymioty, bóle brzucha, oddech o zapachu acetonu. Konieczna jest stała intensywna opieka lekarska.

Jakie są objawy cukrzycy typu 1

  • zwiększone pragnienie (ponad 4 litry płynów dziennie),
  • wydalanie dużych ilości moczu,
  • zmęczenie, znużenie, utrata masy ciała,
  • źle gojące się zakażenia, świąd,
  • choroby towarzyszące.

Leczenie cukrzycy typu 1

Celem leczenia jest złagodzenie wymienionych wyżej dolegliwości i jednoczesne uniknięcie chorób towarzyszących. Właściwe dawki insuliny i odpowiednia dieta utrzymują stężenie glukozy na poziome zbliżonym do normalnego.



Cukrzyca typu 2

Przy cukrzycy typu 2 obniżone jest uwalnianie insuliny i wrażliwość komórek na ten hormon. Prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu 2 wzrasta wraz z wiekiem. Choroba ta ma podłoże genetyczne. Znaczną rolę jako czynnik zwiększonego ryzyka odgrywa jednak zbyt duża ilość pożywienia, ponieważ prowadzi to do stałego przeciążenia trzustki, a rezultatem tego jest wycieńczenie komórek B produkujących insulinę i obniżona wrażliwość komórek, na które insulina powinna działać.

Przy jednoczesnym pojawieniu się nadwagi, wysokiego ciśnienia krwi, podniesionego poziomu tłuszczów we krwi i cukrzycy typu 2 mówi się o zespole metabolicznym. Może on być, już znacznie wcześniej, jeszcze przed zdiagnozowaniem cukrzycy, przyczyną miażdżycy naczyń, która znacznie zwiększa ryzyko zawału serca, udaru mózgu i innych schorzeń.

Jakie są objawy cukrzycy typu 2

  • w rzadkich przypadkach objawy jak przy cukrzycy typu 1,
  • nadwaga,
  • choroby towarzyszące.

Leczenie cukrzycy typu 2

Najważniejszymi zaleceniami lekarskimi przy cukrzycy typu 2 jest zmniejszenie ciężaru ciała, długotrwała dieta i aktywność fizyczna. Ważne jest również, jak przy cukrzycy typu 1, unikanie chorób towarzyszących.

Więcej z kategorii: Choroby układu hormonalnego