Rdest ptasi to roślina roczna lub dwuletnia o silnie rozgałęzionych łodygach, długości do 50 cm, ścielących się po ziemi (gdy rośnie rzadko) lub wzniesionych (gdy rośnie w skupieniu), pokryty drobnymi eliptycznymi listkami. W kątach liści rdestu ptasiego rozwijają się niepozorne, białoróżowe kwiaty.

Rdest ptasi – występowanie i zbiór

Rdest ptasi występowanie i zbiór

Rdest kwitnie od czerwca do października. Lubi ziemię ubogą i piaszczystą. Występuje masowo na przydrożach, przy zabudowaniach i w uprawach, najczęściej zbożowych i ziemniaczanych.

Istnieje wiele odmian rdestu różniących się wyglądem, budową i kształtem liści. Spotyka się rdest tworzący gęstą, jednolitą darń i wtedy można go kosić. Najwięcej rośnie go na poboczach wszystkich dróg, ale ten jest zakurzony i skażony spalinami pojazdów. Najlepiej zbierać go na skrajach upraw zbożowych, na miedzach i ścierniskach. Nie należy zbierać rdestu porażonego grzybem, który występuję w postaci białych plam na liściach.




Zdrowe, jednolicie zielone i nie zakurzone rośliny ścinamy ostrym nożem na wysokości około 5 cm nad ziemią i układamy je w koszyku. W domu formujemy wiązeczki po kilka łodyg i tniemy je nożycami na sieczkę. Pocięte ziele rozkładamy cienką warstwą w naturalnej suszarni o dużym przewiewie i zaciemnieniu. Ziele schnie szybko i zachowuje naturalną barwę.

Rdest ptasi – skład chemiczny

Rdest ptasi zawiera:

  • flawonoidy,
  • garbniki,
  • cenną krzemionkę,
  • kwasy,
  • cukry,
  • sole mineralne (ok. 8%),
  • niewielkie ilości witaminy C.

Rdest ptasi i jego działanie lecznicze

Rdest ptasi i jego działanie lecznicze

Wyciągi z rdestu zwiększają wydzielanie moczu (działanie flawonoidów) i ułatwiają usuwanie nadmiaru jonów sodu i chloru oraz innych szkodliwych produktów przemiany materii. Zawarte w rdeście garbniki mają właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwbiegunkowe. Dlatego wyciągi z niego zmniejszają stan zapalny błon przewodu pokarmowego, w szczególności żołądka i jelit, hamują rozwój bakterii, zmniejszają przenikanie wody do wnętrza jelit i zatrzymują krwawienia z uszkodzonych naczyń krwionośnych w ich ścianach. Rozpuszczalna w wodzie krzemionka utrudnia krystalizację soli mineralnych i zapobiega tworzeniu się kamieni moczowych.




Ziele rdestu usuwając z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii odciąża bardzo pracę wątroby i przyczynia się do utrzymywania stałych fizyko-chemicznych właściwości wewnętrznego środowiska ustroju (tzw. homeostazy). Zespolone działanie flawonoidów krzemionki i garbników zwiększa elastyczność tkanek, przyśpiesza rozwój tkanki łącznej (np. w ranach, w ubytkach pooperacyjnych itp.) i zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń włosowatych zarówno dla krwinek, jak i dla osocza. Ponieważ w chorobie gośćcowej zachodzą takie uszkodzenia, wyciągi z rdestu pomagają w jej zahamowaniu, zwłaszcza u ludzi starszych ze zmniejszoną odpornością.

Zastosowanie rdestu ptasiego w leczeniu chorób

Wyciągi z rdestu stosuje się w leczeniu następujących schorzeń:

  • przewlekły nieżyt dróg moczowych,
  • zmniejszone wydalanie moczu,
  • kamica szczawianowa i fosforanowa,
  • stany zapalne błon śluzowych przewodu pokarmowego,
  • nieżyt żołądka,
  • nadmierna fermentacja jelitowa,
  • wzdęcia i brak apetytu,
  • mało nasilona biegunka,
  • przewlekła niewydolność wątroby ze zmniejszonym wydzielaniem żółci,
  • zmniejszona odporność i elastyczność ścian naczyń włosowatych.

Pomocniczo stosuje się rdest w leczeniu:

  • gruźlicy płuc,
  • reumatyzmu,
  • miażdżycy naczyń,
  • skazy moczanowej,
  • trądzika, zapalenia skóry, świerzbiączki,
  • ubytków tkanki łącznej i skóry po ranach, oparzeniach, wrzodach, zabiegach operacyjnych.

Odwary i napary z rdestu ptasiego

Jedni znawcy ziołolecznictwa radzą stosować odwary, inni napary. Dla pogodzenia obu zaleceń można zrobić z jednej łyżki napar, z drugiej odwar, zmieszać oba płyny i wypić w 2 lub 3 porcjach w ciągu dnia.

Odwar: Łyżkę ziela zalać szklanką ciepłej wody, pozostawić na godzinę, potem gotować 5-10 minut, odcedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 1/2 – 2/3 szklanki odwaru. Zewnętrznie stosować odwar do okładów, przemywań i płukanek.

Napar: Łyżkę ziela zalać szklanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem 10 minut, przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po szklance.




Ziele rdestu ptasiego wchodzi w skład mieszanek ziołowych Sklerosan, Pulmosan, Vagosan, Cholagoga I i III oraz granulatu Reumogran, natomiast wyciąg z togo ziela w skład pasty Fitolizyna.

Dwie recepty mieszanek, zalecanych przez prof. J. Muszyńskiego. Pierwszą stosuje się przy chorobie wątroby, drugą przy nieżycie Jelit:

  • ziele rdestu ptasiego 17,0, kora kruszyny 2,0. owoc jałowca 1,0,
  • ziele rdestu ptasiego 10,0, ziele dziurawca 6,0, ziele melisy 1,0.

Pić 2-3 razy, dziennie po szklance naparu.

Więcej z kategorii: Zioła