Tarnina to dzika śliwka, jest kolczastym krzewem o wysokości do 3 m. Rośnie na suchych, nasłonecznionych miejscach, a więc przy polnych drogach, na miedzach, w zaroślach i na skrajach lasów. Istnieje wiele odmian tarniny, różniących się wielkością i kształtem owoców (kuliste i podłużne), ich soczystością i smakiem, ilością owoców na krzewie i wysokością krzewów. Można spotkać małokolczaste krzewy, a raczej wiotkie drzewka o wysokości do 6 m z nielicznymi, ale za to bardzo dużymi i stosunkowo słodkimi owocami (wielkości dużych wiśni). Przyginamy je ku ziemi, aby zerwać soczyste owoce, z których można zrobić sok o ciemnoczerwonej barwie i wspaniałym smaku.
Kiedy i jak zbierać kwiaty i owoce tarniny?
Surowcem leczniczym tarniny są kwiaty i owoce. Kwiaty zbiera się w pogodne dni i suszy bardzo szybko w przewiewnych miejscach w temperaturze do 35°C, gdyż łatwo ciemnieją. Po wysuszeniu mają kremowobiałą barwę i przyjemny zapach gorzkich migdałów. Owoce zbiera się dojrzałe i jędrne (do wyrobu soku mogą być bardziej dojrzałe i miękkie). Suszy się je w temperaturze do 60°C. Po wysuszeniu są pomarszczone, cierpkie, kwaśne i bez zapachu.
Tarnina kwitnie bardzo wczesną wiosną. Z daleka widać jej krzewy, pokryte puchem śnieżnobiałego kwiecia. Przy silnych późniejszych przymrozkach dużo kwiatu opada i wtedy w jesieni jest mało, a czasem bardzo mało owoców. Ale w sprzyjającym roku wykształca się z kwiecia mnóstwo owoców, którymi gałęzie są dosłownie oblepione. Pokryte niebieskim nalotem owoce rosną niekiedy tak gęsto, że przypominają bardzo kiście winogron. Zrywa się je wtedy nie pojedynczo, lecz po 4-6 sztuk, także po krótkim czasie dzbanek czy koszyczek jest napełniony. Herbapol wyrabia ekspresowe herbatki, w skład których wchodzą: dzika róża, głóg, tarnina, czarny bez i kwiaty hibiscusa.
Skład chemiczny śliwy tarniny
Kwiaty tarniny zawierają między innymi:
- niewielkie ilości związków cukrowych,
- sole mineralne,
- substancje woskowe,
- roślinne hormony wzrostu,
- flawonoidy.
W owocach znajdują się duże ilości:
- garbników,
- cukry,
- kwas jabłkowy,
- glukozyd o nazwie amigdalina.
Zastosowanie kwiatów i owoców tarniny w leczeniu chorób
Kwiat tarniny jest łagodnym środkiem przeczyszczającym, zalecanym szczególnie dla dzieci, młodzieży i osób w podeszłym wieku. Oprócz tego wzmacnia żołądek (przeciw skurczom żołądkowym), reguluje przemianę materii (przeciw piegom i wyrzutom skórnym u dzieci), łagodzi stany zapalne jamy ustnej, gardła, krtani i przewodu pokarmowego, leczy kamicę nerkową i skąpomocz (lek łagodnie moczopędny). Autorzy książek zielarskich zalecają kwiaty tarniny jako środek napotny przy przeziębieniach. Celowa jest mieszanka, w skład której wchodzą jeszcze kwiaty lipy czy czarnego bzu.
Owoce tarniny (zawierają duże ilości garbników) stosuje się w przeciwieństwie do kwiatów przy przewlekłych biegunkach, a także przy podrażnieniu dróg moczowych. Łagodzą one również stany zapalne przewodu pokarmowego. Przy stanach zapalnych narządów rodnych stosuje się irygacje z odwaru owoców.
Jak przygotować odwar i napar z tarniny?
Napar z 10-15 g kwiatu na 1/2 szklanki wody, 1 szklanka na czczo przez kilka dni jako przy zaparciu. Odwar z 15-25 g owoców na 1/2 litra wody, pić kilkakrotnie po 1/2 szklanki w ciągu dnia przy biegunkach. Odwar służy także do płukania jamy ustnej lub do picia przy stanach zapalnych przewodu pokarmowego i przy niedomaganiach żołądka.
Lekarze zajmujący się ziołolecznictwem zalecają podawanie łagodnie działających leków z tarniny dzieciom i młodzieży.
Z owoców tarniny można zrobić sok (trzeba dać więcej cukru, gdyż owoce są stosunkowo kwaśne), który rozpuszczony w wodzie stosuje się zamiast odwaru. Smakosze wina bardzo chwalą wino z tarek, do którego używa się owoców bardzo dojrzałych i miękkich, a smakosze nalewek twierdzą, że lepszy od lampki wina z tarek jest mały kieliszek „tarkówki”, zrobionej na dobrym soku.
